1. «Жол қозғалысын ұйымдастыру» пәнінің мақсаты мен мәселелері.

Жол қозғалысын ұйымдастыру пәнінің негізгі мақсаты өте қауіпті жол қиылысында болатын апат жағдайын азайту және болдырмау. Ол үшін автомобильдің жиілігіне байланысты тиесілі бағдаршамды таңдау және жұмыс істеу режимін есептеп анықтау. Сондай-ақ жол қиылысына келетін жолдардың және жол қиылысының өлшемдерін есептеп және жол қиылысы планында көрсету. Жүргіншілер жолының параметрлері де анықталып оларға байланысты апатын азайтуға жағдай жасауы тиіс. Автокөліктердің үстанымын азайтуға және апат жағдайын болдырмес үшін қозғалу қатарын көбейтумен қатар, аралық белгілерін, сондай-ақ жүргіншілер өткелдері мен стоп түзуінде өшпейтін ақ сырмен сызып оны көрсету болып табылады.

2. Қиылыстағы конфликті нүктелерді анықтау. Маневрдің түрлері және олардың белгіленуі.

	Жолда келе жатқан автокөлік қиылысқа келгенде тура бағытта қозғалысын жалғастыруы мүмкін немесе оңға әлде солға бұрылуы мүмкін. Жол қиылысындағы
автокөліктердің траекториясының қиылысу нүктелері конфликті нүктелер деп аталады. Оларды жоғарыда көрсетілген схемадан анықтайды. Қиылысу нүктелерін төртбұрышпен, ажыралу нүктелерін дөңделекпен, түйісу нүктелерін үшбұрышпен белгілейді. Маневрлер де әртүрлі болады.
		Маневрдің түрлері және олардың белгіленуі

3. Қиылыстың күрделілік көрсеткіші туралы түсінік. Қиылыстың күрделілік көрсеткішін анықтау.

Конфликті нүктенің және оларды тұтас жиынтығының қауіптілігін сандық тұрғыдан бағалаудың бес баллдық жүйеден құралған әдісін қолданады: ажыралу нүктесі бір шартты баллмен, түйісу − үш баллмен және қиылыс − бес баллмен бағаланады. Сонда кез келген қиылыстың күрделілік көрсеткіші m (шартты қауіптілігі) төмендегі өрнек арқылы есептеп табылады: мұндағы nа, nт, nқ − сәйкесінше ажыралу, түйісу және қиылысу нүктелерінің саны.

Маневрдің түрлері және олардың белгіленуі

4. Қиылыстың күрделілік дәрежесі туралы түсінік. Қиылыстың күрделілік дәрежесін анықтау.

Қиылыстың күрделілік дәрежесі қиылыстың күрделілік көрсеткішінің m мәніне байланысты анықталады. Егер де күрделілік көрсеткішінің мәні:

☺ m < 40 болса, қиылыс қарапайым,

☺ 40 < m < 80 болса, қиылыс орташа күрделі,

☺ 80 < m <150 болса, қиылыс күрделі,

☺ m >150 болса, қиылыс өте күрделі болып саналады.

5. Жол қозғалысын ұйымдастыру туралы түсінік. «Автомобиль-жүргізуші-жол» жүйесі.

Жол қозғалысын ұйымдастыру – ұйымдық заңдастыру комплексі, ұйымдық техникалық шаралар және жолдағы қозғалысты басқару бойынша бөлістіру ісі. Яғни инженерлі-техникалық көмегімен және ұйымдық шаралар арқасында бар жол көше торабында көлік құралдарындың және жаяу өткелдердің қозғалысын ыңғайлы, қауіпсіз және жылдамдату үшін жағдай жасау.

Жол қозғалысының мәселесі және арнайы өзгелігі Автомобиль-жүргізуші-жол-қозғалыс ортасы жүйесімен түсіндірілген. Бұл жүйені О қозғалыс ортасында орындалатын АЖЖ бір-бірімен байланысты компонент ретінде қарауға болады. Сонымен қатар жүйе структурасында «автомобиль-жол» механикалық жүйе, «жүргізуші-автомобиль» және «жүргізуші-жол» биомеханикалық жүйе, сонымен қатар «орта-жүргізуші», «орта-автомобиль», «орта-жол» бар.

Орта» термині жаяу өткелілер, ауа-рай климатының факторларын (метеорологиялық көрімділігі, жамбыр, жел, ауа температурасы) қамтиды. «Жүргізуші» оның денсаулығы, шаршауы дәрежесі, дайындық деңгейі, уақыт жетіспей жатқанда шешім қабылдау білуі және қозғалыс жағдайына қатысты жылдамдық таңдау дұрыстығы кіреді. «Автомобиль» оған габариттік өлшемдер, тарту және тежеу сапасы, жарық беруі, жүргізуші жұмыс орнының ыңғайлығы, маневрлігі, пассивті қауіпсіздігі және т.б. «Жол» бұл жүру бөлігінің ені, ілініс коэффициенті және төсем түзулігі, геометриялық көрсеткіштер, обочина жағдайы, шектемелер бары және сапасы және т.б. инженерлік жабдықтар.

Жүйелердің бір-бірімен байланысы