- •5В070300-Ақпараттық жүйелер, 5в070400-Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету
- •Әдістемелік нұсқаулары
- •1.1. Жалпы теориялық түсініктер
- •1.2. Терезе қосымшасын құру
- •1.2 Сурет
- •1.4. Тапсырманы орындау үлгісі
- •1.4.1. Терезелік қосымшаны құру мысалы
- •1.3 Сурет
- •1.4 Сурет
- •1.5. Жеке тапсырмалар
- •Таңдау операторы Switch:
- •Терезелік қосымшаның құрылуы
- •2.1 Сурет
- •СheckBox компоненті
- •RadioGroup компоненті
- •3.1. Жалпы теориялық ақпарат
- •3.2. Тарсырманы орындау мысалы
- •3.2.1. Терезе қосымшасын құру мысалы функция- өңдегіші мәтіні төмендегідей болуы мүмкін. (стандартты мәтін келтірілмеді).
- •3.1 Сурет
- •3.3. Жеке тапсырмалар
- •Қысқаша теориялық түсініктеме
- •4.2.1 Есепті шешудің мысалы:
- •4.1 Сурет
- •4.3 Тапсырмалар
- •5.1. Жалпы теориялық ақпарат
- •5.2. Терезе қосымшасын жасау StringGrid компонентті
- •5.3. Тапсырманың орындалу мысалы
- •5.3.1. Терезелік қосымшаны жасау мысалы
- •5.4. Жеке тапсырмалар
- •6.1. Қысқаша теориялық мәліметтер
- •6.2. Есептің жасалу мысалы
- •6.2.1. Терезе қосымшасын құру мысалы
- •6.3 Өзіндік тапсырмалар
- •7.1. Жалпы теориялық ақпарат Символдардық масив ретіндегі жолдар
- •7.2. Терезе қосымшасын жасау
- •ListBox компонентті
- •ComboBox компонентті
- •7.3. Тапсырманы орындау мысалы
- •7.3.1. Терезелік қосымшаны жасау
- •7.1 Сурет
- •7.4. Жеке тапсырмалар
- •№8 Зертханалық жұмыс. Файлдарды пайдаланып құрылымды өңдеу
- •8.1. Теориялық түсініктемелер
- •8.2. Терезелік қосымша құру OpenDialog және SaveDialog компоненттері
- •8.3. Тапсырманы орындауға мысал
- •8.3.1.Терезе қосымшасын құру OpenDialog және SaveDialog компоненттерін баптау
- •8.1 Сурет
- •Программамен жұмыс
- •8.2 Сурет
- •8.4. Жеке тапсырмалар
- •№9 Зертханалық жұмыс. Функция графиктерін тұрғызу
- •9.1. Қысқаша теориялық түсінік Chart компоненті көмегімен график тұрғызу
- •9.1 Сурет
- •9.2. Терезелік қосымшаны жасау мысалы
- •Форманы баптау
- •9.2 Сурет
- •1. Операциялар басымдылықтарының кемуі бойынша және басымдылықтары әртүрлі операциялар сызықпен бөлектенген.
- •Стандартты математикалық функциялар
- •Файл жобасының, тақырыптық файл және программа мәтіні файлының жалпы құрылымының сипаттамасы
- •Unit*.H тақырыптық файлының құрылымы
- •Project*.Cpp жоба файлының жалпы құрылымы
- •Әдебиеттер
3.1. Жалпы теориялық ақпарат
Циклдық қайталануына аралық деректердің әр түрлі мәндері үшін бірдей операторларының бірнеше рет орындалуы жатады . Қайталану саны тікелей немесе жанама көрсетілуі мүмкін .С++ тілінде үш әртүрлі циклдік операторлар қолданылады
Шарты алдында болатын цикл операторы
while (өрнек)
цикл коды
Өрнек мәні ақиқат мән қабылдағанда (0-ге тең емес), цикл кодындағы операторлар қайталанып орындалады, егер өрнек бірінші кіруде, жалған мәнге ие болса, онда цикл коды мүлдем орындалмайды. Егер цикл коды бірнеше оператордың ұйымдасқан бөлігінен тұратын болса, онда олардан блок құрылады.
2. Шарты соңында болатын цикл операторы
do
цикл коды
while (өрнек)
Өрнек мәні ақиқат мән қабылдағанша (0-ге тең емес), цикл кодындағы операторлар қайталанып орындалады, осыдан кейін басқару цикл операторынан кейін орналасқан келесі операторға көшеді. Бұл кем дегенде бір рет цикл коды операторы орындалуын қамтамасыз етеді.
3. Шарты және түзетуі бар оператор
for (өрнек 1; өрнек 2; өрнек 3)
цикл коды
мұндағы өрнек1 – цикл параметрінің бастапқы мәні; өрнек2 – циклды жалғастыру туралы шарттарды тексеру; өрнек3 - цикл параметрін өзгерту (түзету).
Бірінші өрнек1 есептеледі немесе меншіктеледі, содан кейін өрнек2 тексеріледі, ол ақиқат болса , цикл коды орындалады, кейін өрнек3 түзетіледі, цикл коды операторлары өрнек2 «жалған» мәнін қабылдағанша қайталанады.
Цикл операторларынан уақытынан бұрын шығуды break операторы орындайды және continue операторы басқаруды циклдың басты операторына береді.
C++ Builderортасында программаны жұмысқа қосу құралдары
Әрбір жаңа жазылған бағдарламаларда бағдарламаны іске қосқанда қателіктер болады. Синтаксистік қателер операторлардың дұрыс жазылмауымен байланысты болады. Мұндай қателер тапқан кезде Builder компиляторы қате тапқан оператордың алдында тоқтайды. Экранның төменгі жағында қателер тексттік терезеде шығады. Ол терезеде қатенің атауы, файл атауы, жол нөмірі және қате түрі жазылады.
Сізге керекті қатені табу үшін тышқан тетігін екі рет басып, немесе толық ақпарат алу үшін HELP немесе Ғ1 батырмасын басамыз.
Семантикалық қателер алгоритмнің қате таңдалуынан пайда болады. Бұл қателер есептеулердің дұрыс болмауынан пайда болады (0-ге бөлу ж/е т.б.). Сондықтан бағдарламаны пайдалану алдында оны тестілеу қажет, яғни жауабы белгілі деректер енгізу арқылы жасалады. Егер тесттік сынаулар қате көрсетсе, оны табу үшін Builder ортасын пайдалану керек. Ең оңай түрінде қатені табу үшін мына шараларды қолданамыз. Мәтін өңдеу терезесінде курсорды күдікті жерде орналастырып, F4 батырмасын басамыз (курсорға дейін орындалады) бағдарлама курсор бар жерде тоқтатылады. Бізді қызықтыратын айнымалының мәнін табу үшін, айнымалыға курсорды орнату керек, сонда оның мәні экранда көрсетіледі немесе Ctrl+F7 батырмасын басып, көрсетілген диалог терезесінде айнымалыны көрсету керек (бұл терезенің көмегімен айнымалының мәнін бағдарлама барысында өзгертуге болады). F7(қадамдап орындау) батырмасын басу арқылы, бағдарламаны орындау барысында, белгілі бір айнымалы және есептердің дұрыс өзгерісін бақылауға болады.
Егер курсор цикл ішінде болса, Ғ4 батырмасын басқаннан кейін есеп әрбір мәнінде цикл операторының орындалуынан кейін тоқтатылады. Есептеуді жалғастыру үшін Run менюіндегі <Run>батырмасын басу керек.