Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
ақпараттық мәтінді аудару.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
281.09 Кб
Скачать

5) Модальдік фукнциясы.

Метафора саясатта жалпылылық мағына мен қоғамдық көз – қарасын сипаттайтын іс - әрекет деп түсініледі: мысалы,

1. Көктемнен бері қатты өршіген ақпараттық соғыста ұтып шыққан Михайлов болды, ол қазіргі күннің батыры (ЖА, 15.07.04).

2. «The dictator of Iraq is a student of Stalin, using murder as a tool of terror and control…» (WF, 03.10.02).

Көркем әдебиеттегі метафора жеке дүниені түсіну қабілетіне сай әрекет деп қаралады.

  1. Ақпаратты компрессиялау функциясы.

Бұл функция арқылы саяси метафора арқылы үлкен көлемдегі фактуалды – мағыналық және концептуалды – мағыналық ақпартты беріп, газет және публицистика стилінің қысқы да нұсқа болу талабына толығымен жауап береді: 1. Қазір биліктегі әлдебір топтар от қоюға Рейхстаг таппай жүрген сияқты (ЖА, 08.07.04).

2. With Saddam’s iron fist now removed, the United States must help an authentically Iraqi moderate center emerge and sink roots, and not just allow liberal Islamists to fill the void(HT, 08.05.03).

Ал көркем метафора, метафораның күрделі формаларын пайдалануға тырысып, автордың индивалдуғы мен дүниені көрінісіне байланысты болады. Көркем метафора атауыштық позициясында метафора – жұмбақ пайдаланады.

7) Бейнелеуіш функциясы.

Саяси метафора, соның ішінде политикалық дискурста ұзақ өмір сүре алатындар, метафоралану салдарынан карикатуралық формаларға бой береді. Ал поэтикалық метафора бйнелейтін зат пен құбылысты қағаз бетіне түсіре бермейді. Мысалы Собакевич аю деп аталынса да, бұл аң мінезі мен қимылдарына сай келсе де газет бетінде мұндай карикатура арқылы берілмейді.

8) Ақпараттық функциясы.

Саяси метафораның ақпараттық функциясының идеясы оның қысқа да нұсқа түрдегі және оқырманға, яғни адресатқа түсінікті болып келетін жаңа хабар, ақпарат беруде негізделінеді: 1. Тарих жолы қашанда тайғанақ (ЕҚ, 24.01.02).

2. Коррупция майданындағы жалын Шеварнадзені де шарпып кетуі мүмкін (ЖА, 08.01.04).

3. A decent, gradually democratizing government in Iraq, concludes Zakaria (editor of Newsweek), could “provide a better environment for life, liberty and happiness” for Iraqis than the more – hardware – than – software illiberal democracies, like Venezuela or Russia, do for their people (HT, 08.05.03).

Ал поэтикалық метафораның негізгі қызметі – оқырманның елесін шақыру болса, саяси метафораның – ақпарат беру болып табылады.

9) Түсіндіру немесе ұғындыру функциясы.

Саяси метафораның мына функциясы газеттің халыққа беттеу сипатын көрсетеді. Осы функцияның негізінде бейненің көрнекілігі мен оның абстрактылы мағынасын елестете алатын зат не құбылыс арқылы берілуімен анықталады, мысалы:

1. Әсірессе біздей жаңа жолға жаңа түскен елдердің өзіндік бет - әлпетін қалыптастырып үлгермей жатып екі күннің бірінде желі тұрып, толқын атып жататын әлемдік мұхтит айдынына шығып кетуі қиын – ақ. Қиын деген немене, қатері де аз болмас (ЕҚ, 25.01.03).

2. Interesting enough, what the smartest experts in the democracy field all seem to agree on is that this interim Iraqi authority should not focus on holding national electionsthe hardware of democracy. Elections should come last. Instead, it must start with the software – building, brick by brick, the institutions of a free society – so that when people do get to vote, when national power is up for grabs, they have a range of choices and can be assured that there will be a rotation of power (HT, 08.05.03).

Көркем метафора көпқырлы болып келіп, ол тек қана жібермей сонымен қатар оның көп қырлылығын талап етеді.