48. Молекуалардың соқтығысуы. Молекулалардың эффективті диаметрлері.
49. Молекулалардың еркін жолдарының орташа ұзындығы.
Еркін жүру жолының ұзындығы үнемі өзгеріп отырады. Бірак молекулалар саны орасан зор және олар бейберекет қозғалыста болғандықтан молекулаланың еркін жүру жолының орташа ұзындығы туралы айтады.
50. Тасымал құбылыстарының жалпы теңдеуі. Жылу өткізгіштік. Тұтқырлық. Диффузия. Тасымал коэффиценттері.
Тасымалдау құбылыстарының жалпы теңдеуі
Егер термодинамикалық жүйе тепе-теңдік күйде болмаса, жүйеде тасымалдау құбылыстары деп аталатын қайтымсыз ерекше процестер жүреді. Олардың нәтижесінде массаның, импульстің және энергияның кеңістіктегі тасымалдануы жүреді.
Тасымалдау құбылыстарына диффузия (массаның тасымалдануы), ішкі үйкеліс ( импульстің тасымалдануы) және жылу өткізгіштік ( энергияның тасымалдануы) жатады.
51. Нақты (реал) газдар және қатты денелер. Ван-дер-Ваальс теңдеуі. Ван-дер-Ваальс изотермалары.
Егер газ идеалдық шарттарға бағынбаса оны нақты газ деп атайды. Жоғары қысымдағы немесе төмен температурадағы газды идеал деуге болмайды, себебі газ молекулалары бір-біріне өте жақын орналасадыда олардың өлшемдерін және өзара әсерлесуін ескеруге тура келеді. Бұл жағдайда газдың күйін Менделеев-Клапейрон теңдеуі көмегімен сипаттауға болмайды.
Бір моль газ үшін Ван-дер-Ваальс теңдеуі:
Газдың кез келген m массасы үшін Ван-дер-Ваальс теңдеуі:
52. Газдарды изотермиялық сығу. Фазалық күйлер.
Фаза деп заттық жүйенің қалған бөліктерінен бөліну шекараларымен ажыратылған макроскопиялық біртекті бөлігін айтады, яғни оны жүйеден механикалық жолмен алуға болады.
53. Клайперон-Клаузиус теңдеуі. Күй диаграммасы. Үштік нүкте.
Үштік нүкте деп фазалық тепе-теңдіктің қисықтығы қиылысатын нүктені айтады. Сонымен ол заттың үш фазасының бір мезгілде тепе-теңдікте қатар жүзеге асуы шартын анықтайды
54. Табиғаттағы электрлік құбылыстар және оларды
сипаттау. Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы. Заряд тығыздығы.
Электр заряды – бөлшектер мен денелердің сыртқы электрмагниттік өріспен өзара әсерін, сондай-ақ олардың электрмагниттік өрістерінің өзара байланысын анықтайтын негізгі сипаттамалардың бірі.
Электр заряды 2 түрге ажыратылады және ол шартты түрде оң заряд және теріс заряд деп аталады. Аттас зарядтар бірін-бірі тебеді, ал әр аттас зарядтар бірін-бірі тартады. Дененің электр заряды оның құрамына енетін барлық бөлшектің Электр зарядының алгебр. қосындысына тең. Электр заряды дискретті, яғни барлық бөлшектер мен денелердің электр заряды еселі болып келетін ең кіші элементар электр заряды болады. Оқшауланған электр жүйесінде зарядтың сақталу заңы орындалады. Қозғалмайтын электр зарядының арасындағы өзара әсер Кулон заңымен, ал электр заряды және оның эл.-магн. өрісінің арасындағы байланыс Максвелл теңдеуіменсипатталады.
Зарядтың сақталу заңы – кез келген тұйық жүйенің электр зарядтарының алгебралық қосындысының өзгермейтіндігі (сол жүйе ішінде қандай да бір процестер жүрсе де) туралы табиғаттың іргелі дәл заңдарының бірі.
q1+q2+…+qn=const