Реттеу және қиюластырумен орын толтыру әдістері

Тұйықтаушы үзбе мөлшеріне керекті дәлдікті, мөлшерлер үзбе тізбегін қажетті шектікте өзгерту және реттеу мөлшерін енгізу арқылы қамтамасыз етуге болады. Бұндай жағдайда барлық құрастырушы үзбелердің мөлшерлер қателіктерін бір үзбе мөлшерін өзгерту арқылы орын толтырушы деп атайды немесе компенсатор дейді. Барлық құрастырушы үзбелерде компенсатор болған шақта қабылданған технологиялық үдеріске шыдайтын мөлшерлер тізбегін ұлғайтылған дәлдік шектермен жасауға болады. Ұлғайтылған дәлдік шектер қосындысы, белгіленген тұйықтаушы үзбеден үлкен болады және бұл артықшылық компенсатормен толтырылуы орын басуы керек. Компенсатор мәні:

Компенсатордың нақтылы мөлшері оның ұлғайтушы немесе кішірейтуші болуына байланысты, оны жалпы теңдеуден былай анықтауға болады:

мұнда K компенсатордың нақтылы мөлшері.

Егер компенсатор ұлғайтушы үзбе болатын болса, онда теңдеуге ол оң + таңбамен кіреді, ал кішірейтуші болса  сол  таңбамен.

Құрастырушы үзбелер қателіктерін әр түрлі компенсатор үзбе міндетін атқаратын әдістермен түзеуге болады.

Қиюластыру пригонка әдісі  тұйықтаушы үзбенің мөлшерлер тізбегінде, қажетті дәлдігі орын толтырушы үзбеден металлл қабаттан сыпыру арқылы қол жеткізеді. Бұл әдістің кемшіліктері  өзара ауыстырымдылықтың қағидасынан және жинастыру жұмыс көлемін ұлғайтуға қарай кетуде.

Реттеу әдісі метод регулирования  кең тараған әдіс, мөлшерлер тізбегіндегі тұйықтаушы үзбелерді керекті дәлдіктер орын толтыратын үзбелерден металлл қабаты материалын сыпырмайақ қол жеткізеді .

Компенсатор міндетін арнайы үзбе төсем прокладка, шайба, сақиналар түрінде орындайды. Реттеу сатылар ступеней саны бұндай және басқадай жағдайда келесідей формуламен анықталады:

мұнда n_к реттеу сатты саны, яғни төсем саны, шайбы, әртүрлі төлкелер мөлшері, компенсатор болатын.

Берілгендері: Сызба – 1

3 _+0,25 15 _-0,1 29 3 үлк

30 кіш

= (3 + 15 + 29 +3) - 30= 20

IT13

EI = 0

IT = a×i =0,6 × 250 = 150 мкм = 0,150 мм

T_D = ES - EI, осыдан ES = T_D + EI = 0,150 + 0 = + 0,150мм

EI = 0

IT = a×i =1,6 × 250 = 400 мкм = 0,400 мм

T_D = ES - EI, осыдан ES = T_D + EI = 0,400 + 0 = + 0,400мм

Дәлдік шегін табамыз:

0 + 700 – ( 150 + 0 + 250) = +300 мкм

400 –700 - (0 – 100 – 250) = + 50 мкм

T_D = ES – EI = 300 – 50 = 250 мм

мкм

Кесте. Өлшемділік тізбегінің дәлдік шектер есептемелерінің нәтижелері

Өлшемдер атаулары	Нақтылы өлшемі,мм	Өлшемдерді белгілеу	Ква литет	Өлшемнің дәлдік шегі	Дәл дік шек өрісі	Шектік ауытқулар, мм		Шектік өлшемдер, мм
						Жоғарғы ES(es)	Төменгі EI(ei)	max	Min
Тұйықтаушы	20		-	0,7	-	+0,700	-0,700	20,700	19,300
Ұлғайтушы	3	Б1	13	0,150	H13	+0,150	0	3,150	3,000
	29	Б2	-	0,250	-	+0,300	0,050	29,300	29,050
	15	Б3	-	0,100	-	0	-0,100	15,000	14,900
	3	Б4	-	0,500	-	+0,250	-0,250	3,250	2,750
Кішірейтуші	30	Б5	13	0,400	H13	+0,400	0	30,400	30,000