71. Асноўныя тэндэнцыі развіцця еўрапейскіх краін ў 1970- пачатку 1990гг. Нарастанне крызісных з’яў у ссср.

У пачатку 1970-х гг. у Заходняй Еўропе назіраўся ўздым традыцыйнага рабочага руху, актывізацыя камуністычных партый. Ўзніклі цяжкасці былі спароджаныя ростам цэнаў на нафту на сусветных рынках пасля 1973 г. Інфляцыя і эканамічны спад.

Радыкальныя погляды сталі выяўляцца і ў асяроддзі прафсаюзнага руху. Масавыя выступы шахцёраў, якія патрабуюць захавання дзяржаўнай падтрымкі губляе рэнтабельнасць вугальнай галіны ў 1974 г., прывялі да адстаўкі ўрада кансерватараў у Вялікабрытаніі і датэрміновых парламенцкіх выбараў.

Крызіс мадэлі сацыяльна арыент рынкавай эканомікі, страта даверу выбаршчыкаў да дзяржавы, які забяспечвае «ўсеагульны дабрабыт», стымулявалі пошук новых ідэй і мадэляў грамадскага развіцця. Неакансерватараў называліся «новымі правымі», радыкальнымі кансерватарамі. Галоўны акцэнт яны рабілі на захаванні традыцыйных каштоўнасцяў, г.зн. ідэй класічнага лібералізму XIX стагоддзя, якія сталі для развітых краін асновай іх палітычнай традыцыі. Яны лічылі, што чалавек рэалізуе сваю свабоду, удзельнічаючы ў дзейнасці розных няўрадавых арганізацый (палітычных, рэлігійных, этнічных, прафесійных і іншых), якія адлюстроўваюць яго інтарэсы.

Заснавальнікам эканамічнай тэорыі неоконсерватизма прынята лічыць М. Фрыдмана. Дзяржава, паводле гэтай тэорыі, павінна падтрымліваць не спажыўца, а вытворцы: забяспечваць стабільнасць курсу валюты, скарачаць падаткі на прыбытак, на дабаўленую вартасць. Рост вытворчасці, патанненне яго прадукцыі, на думку неакансерватараў, вядуць да павышэння ўзроўню жыцця.

Неоконсервативные ідэі былі ўзятыя на ўзбраенне правацэнтрысцкіх палітычнымі партыямі. У Вялікабрытаніі неоконсерватизм асацыюецца з лідэрам Кансерватыўнай партыі, якая стала ў 1979 прэм'ер-міністрам Вялікабрытаніі, М. Тэтчэр. У ЗША - з рэспубліканцам Р. Рэйганам, якія сталі прэзідэнтам ЗША ў 1980 г. У ФРГ - з Г. Колем, лідэрам хрысціянскіх дэмакратаў, канцлерам ФРГ у 1982-1998 гг.

 У 70-80-я гг. Эканоміка СССР развівалася экстэнсіўна. Нягледзячы на ​​ўсе намаганні, эканоміка адпрэчвала найноўшыя тэхнічныя распрацоўкі. Цяжкім цяжарам для эканомікі былі велізарныя выдаткі на ваенна-прамысловы комплекс, якія дазвалялі падтрымліваць ваенна-стратэгічны парытэт (роўнасць) з ЗША. Якасныя паказчыкі (прадукцыйнасць працы, прыбытак, стаўленне прыбытку да выдаткаў) пагаршаліся.

Становішча ў сельскай гаспадарцы таксама не выклікала аптымізму. Выдаткі дзяржаўных сродкаў бесперапынна раслі (у 70-я гг. Яны дасягнулі больш за 30% усіх бюджэтных расходаў), але аддача была вельмі малая. Калгасна-саўгасная эканоміка, прымаючы вялікія капіталаўкладанні, прыкметнага росту вытворч не дэманстравала.

Заработная плата, даходы насельніцтва пастаянна раслі, і гэта было бясспрэчным дасягненнем. Але ні прамысловасць, ні сельская гаспадарка не маглі прапанаваць грамадству дастатковую колькасць тавараў, прадуктаў харчавання, паслуг. Дэфіцыт, чэргі, «блат» (калі неабходныя тавары набывалі па знаёмстве) былі абавязковым з'явай паўсядзённага жыцця ў гэтыя гады. У канцы 70-х гг. У асобных рэгіёнах краіны зноў з'явілася нармаванае размеркаванне некаторых прадуктаў па картках. Узнікненне і рост так званай «ценявы эканомікі» (падпольныя майстэрні, «спекуляцыя» і інш) У гэтых умовах былі натуральным і нават непазбежным з'явай.

Самая стабільная эпоха ў савецкай гісторыі завяршалася уласным адмаўленнем: грамадства патрабавала пераменаў. Стабільнасць павярнулася застоем, кансерватызм - нерухомасцю, пераемнасць - крызісам.