- •Жтд жұмысындағы диспансерлік бақылау жүйесі және емдеу-сауықтыру шаралары
- •Диспансеризацияның міндеттері:
- •Диспансеризация түрлері:
- •6. Гипогалактия: алдын алу, әдістері, емдеу. Емізуді бақылау.
- •7. Қосымша (аралас) тамақтандыруға көрсеткіш. Бейімделген арнайы сүтті қоспа. Тиімділігін бақылау. Жасанды тамақтандыру техникасы.
- •9. Активті иммунизация. Егу бөлмесі:жұмыстың ұйымдастырылуы, екпе жоспары, вакцинаның сақталуы.
- •15 Қауіп топтары, алдын ала егудің жеке күнтізбесі. Вакцинацияның аялауыш әдістері.
- •16 Нәрестенің денсаулық шектері, қауіп бағытталған топтарды анықтау.
- •17. Нәрестелік кезеңде патронаждық бақылауды ұйымдастыру.Бағытталған қауіпті топты анықтау.
- •18.Шала туылған балаларды патронаждық бақылаудың ерекшелігі. Қаупі жоғары нәрестелер.
- •Шала туылған балаларды патронаждық бақылаудың ерекшелігі. Қаупі жоғары нәрестелер.
- •19 Сұрақ Орталық нерв жүйесінің зақымдану қаупі бар балаларды диспансеризациялау.
- •20 Сұрақ Перинатальдық патологиясы бар баларға диспансерлік бақылаудың дифференциялық тәсілі
19 Сұрақ Орталық нерв жүйесінің зақымдану қаупі бар балаларды диспансеризациялау.
Мидың зақымдануы мүгедектіктің ең жиі себебі болуына байланысты,ОЖЖ зақымдану қаупі бар баларды диспансеризациялау Қажеттілігін көрсетеді. Құрсақ ішілік, босану кезінде немесе өмірінің алғашқы күндері қандайда болсын ауру (күй) және перзентханадан шыққан соң денсаулығында әртүрлі ауытқулар болған болса, бұндай балалар қауіп топтарына жатқызылады. Мұндай балдарға асфиксияны бастан өткізген, ОЖЖ-ның босану кезіндегі жарақатын алған нәрестенің гемолитикалық ауруы, тума гипотрофия, шала туылғандар, егіз балдар жатқызылады.
Жүйке жүйесі ауруларының дамуында жоғарғы қауіп топтарынан мынандай факторларды бөліп қарастыруға болады:
-асфиксия, яғни тынс алу бұзылысы, өмірінің бірінші минутында немесе туылған соң бірінші минутта тыныс алудың тоқатауы.
-өкпенің жасанды вентиляциясы өткізілген реанимация.
-нерестелік , яғни өмірінің алғашқы 28 күніндегі ауыр жағдай.
-ОЖЖ функциясының бұзылысы.
-Өмірінің алғашқы аптасында құрысу синдромының дамуы.
-бас миын зерттеу кезінде киста табылуы және оның бас миын ошақтық зақымдуы.
ОЖЖ-нің зақымдану қаупі бар баларды диспансерлік бақылаудағы міндеттер:
-ОЖЖ-нің зақымдануына алып келетін қауіп факторын дәл анықтау.
-өмірінің алғашқы кезеңдерінде баланың дамуы мен өсуіндегі қалыс қалуларды ерте анықтау.
-Ерте және үлкен жастағы балаларды нерв-психикалық дамуының адекватты және дұрыс дамуын қадағалау, неврологиялық аурулардығ дамуын алдын алу, нерв жүйесінің ауруына алып келетін күйді анықтау.
-мүгедектікті алдын алу, аурушаңдықты азайту, қайта қалпына келу программасын невролог маманмен уақытылы қадағалап отыру.
Диспансерлік бақылау схемасы ВОП учаскелік поликлиникаларда құрастырылып жүргізіледі. Егер ОЖЖ-де минимальды бұзылыстар анықталатын болса, оны балалар неврологына консультациясына жібереді.
Біріншілік қарау кезінде жцне неврологиялық ауруға күмән болатын болса, маман қажетті зерттеулерді жүргізеді: УДЗ-лық нейросонография, Электроэнцефалография, Электромиография, реоэнцефалография, Эхоэнцефалоскопия.
Неврологиялық патология кейін тағайындалған реабилитациялық іш-шаралармен активті емделеді, негізгі аурудың асқынуын алдын алу мақсатында.
Көрсетіліммен бірге баланың психоневрологиялық птологиясы болса арнайы үй интернатына жіберу сұрақтары қарастырылады.
Еске сақтау керек жағдай, дұрыс дамып келе жтқан бала организмінің өзіне кейбір физикалық немесе химиялық фактор әсерлері , бұл нәрестеге ерекше күтім қажет етеді, қосымша зерттеу әдістерін тағайындау және күнтізбеге сай алдын алу екпелерді алып отыру қажет.
20 Сұрақ Перинатальдық патологиясы бар баларға диспансерлік бақылаудың дифференциялық тәсілі
Анамнезіде қауіп факторның болуы жаңа туылған балалрды ОЖЖ патологиясы бар қауіп тобына жатқызады. ОЖЖ перинатальды зақымдалуы - босану кезінде ми ишемиясынан, ми тініне немесе субарахноидальды қабатқа ұсақ қан толудан балада ауыр асфиксияның пайда болуы.Осы ұрық патологиясының негізгі себебі - гипоксия. Жаңа туылғандардың симтоматикалық тырыспаның ең жиі себептері: ОЖЖ гипоксиялық зақымдалуы (40-48 %), ОЖЖ инфекциялық зақымдалуы(5,5-10,3 %), АҚШ және басқа дамыған елдерде кездесу жиілігі - 1000 нан 2-9. Мерзімінде туылған балаларда неонотальды тырыспа 1000 нан 1-3. Мерзімінен ерте туылғандарда 1000 нан 50-130.
Диагностикалау критерийлері
Аурудың клиникалық көріәнісінде 4 кезеңін ажыратады: жедел кезең ( 7-10 кун, кейде 1 айға дейін), ерте қалыпқа келетін кезең (4-6 айға дейін), кеш қалыпқа келетін кезең(1-2 жылға дейін), қалдық көріністер. Қалыпқа келетін кезеңде байқалатын клиникалық синдромдар: астеноневротикалық, вегетативтівисцеральды дисфункция, қозғалыс бұзылыстары(орталық және перифириялық парездер және параличь), эписиндром, гипертензиялық-гидроцефальды, психоматорлы жцне сөйлеу дамуының кешігу сидромы.
Туа пайда болған және перинатальды патологиясы бар балаларды диспансерлік және катамнестикалық бақылау принципі:
-перинатальды патологиясы бар балаладры ерте анықтау арқылы медико-реабилитациялық комплексті уақытында бастау.
-перинатальды патологиясы бар балаларға курация жасау кезінде дифференциялау
-перинатальды жəне туа пайда болған патологиясы бар балаларға жасалынған алғашқы көмектің ұйымдастыру формасының ең тиімді формасы. Катамнестикалық бақылау кабинеті болып табылады.
Катамнестикалық бақылаудың негізгі міндеті - туа пацда болған немесе перинатальды патологиямен байланысты созылмалы аурудың алдын алу, оларды ерте диагностикалау, баланың қауіпті дамуына жəне өсуіне кедергі жасайтын мəселенің шешімін табу.
Перинатальды ОЖЖ зақымдалған балаларды дəрігер ай сайын екі жыл бақылау алады. Невролог консультациясы өмірінің алғашқы айында үй жағдайында ұйымдастырады. Бірінші жылы 3 ай сайын, екінші жылы 6 ай сайын бір рет бақыланады. Окулист консультациясы 12 айда бір рет. Аудиологиялық скрининг өмірінің бірінші айында жүргізеді, отолоринголог консультациясы 1,4,6,12 айда жүргізеді. Нейросонография жылына бір рет, биохимиялық қан анализі көрсетпелерге байланысты. КТ және МРТ паренхиматозды қан толуға күдік болғанда жасайды. Реабилитациялық шаралардың уақыты ауырлық дәрежесіне және клиникалық көрінісіне байланысты: жеңіл дәрежесінде-2жылға дейін, орташа ауырлықта-3 жылға дейін, ауыр дәрежеде-18 жылға дейін. Медикаментозды емдеу бастауыш синромға байланысты цикл бойынша жүргізеді(изотропты және нейрометаболикалық препараттар, дегидратациялық терапия, милық қан айналымын жақсартатын препараттар, В тобы витаминдері).
Бала 2 жасқа дейін диспансерлік есепте тұрады. Иммунизацияны невролог консультациясынан ке"ін екпе күнтізбесі,графигі бойынша жүргізіледі.
21. ОЖЖ-нің зақымдалу қаупі бар балаларды диспансеризациялау.
22. Жатыр ішілік инфекциясы бар, іріңді қабыну-аурулардың даму қаупі бар балалрды диспансеризациялау.
Анамнезінде қауіп факторы бар болса жаңа туылғандарды диспансеризацияның ерте этапының бағыты болып табылатын, іріңді-қабынулық ауру және құрсақішілік инфекциялаудың қауіп тобына жатқызады.
Жаңа туылғандарды және емшек жасындағы балаларды реабилитациялаудың негізгі принципі-жеке адамға бағытталған алдын алу және емдеу программасын жүргізу. Ай сайынғы алдын ала қорғаудың міндеті - дұрыс тәртіпті ұйымдастыру және тиімді тамақтандыру, аурудың алдын алу, денсаулық өзгерістерін ерте анықтау және емдеу.
Іріңді-қабынулық ауру қаупінің пайда болуы бірнеше фактормен көрінеді: жасы 35 тен жоғары, әлеуметтік-экономикалық статусы төмен болса, босанғанға дейінгі зерттеу деңгейінің жетіспеуі, қанағаттанарсыз әлеуметтік жағдайы, тамақтану жетіспеуі, зиянды әдеттер, экстрагенитальды аурулар, сонымен қатар инфекциялы этиологиялы: бүйрек ауруы, нейроэндокринді аурулар(қантты диабет), артериальды гипертензия, май алмасуының бұзылысы, қабынулық сипатты бронхөкпе ауруы, аутоиммунды аурулар, созылмалы инфекция ошағы, анемия, иммунодефицитті жағдайлар.
Қозыдырғыштардың улкен спектіріне қарамастан, барлық құрсақішілік инфекциялардың ортақ белгісі бар:
1) латентті немесе байқаусыз ағымды өтеді, ол диагностикалауға және уақытында этиотропты ем бастауға қиындық туғызады.
2)жүкті әйелдегі гемостаз бұзылысның барлығында латентті персистерленген инфекциялар белсенді(анемия, гиповитаминоз, әлсіздік, стресс жағдайы, экстрагенитальды аурулардың декомпенсациясы). Құрсақ ішілік инфекцияның өрлеуші,гематогенді,трансдецидуальды, төмен түсетін, аралас жолдармен жүретіні анықталды. Бактериальды құрсақ ішілік инфекция көбінесе босану жолымен өрлемелі түрде пайда болады.Ұрыққа жұғу механизмінде клиникалық буының құрайтыны анықталды. Әйелдің ұрық маңы суы жүктіліктің кеш мерзімінде антимикробты белсенділікпен ие болады. бірақ шартты патогенді микроорганизмдерге әлсіз әсер етеді, сондықтан тоқтап қалады. Бактериостатикалық әсері ұзақ және ұрық маңы қағанақ суы шартты патогенді микроорганизмдердің жиналу ортасына айналады. Ұрық инфекциялыланған ошақта қалады және оның зақымдалуы инфицирленген қағанақ суының жұтылуы және аспирациялануы кезінде болады. Сонымен қатар ұрықтың инфицирленуі босану жолымен өткенде зақымдалуы мүмкін. Гематогенді инфицирленуге әйел ағзасында экстрагенитальды немесе миометрийге іріңді -ошақтың орналасуы тән. Қоздырғыш планцетарлы барьерді бұзып, ұрықтың қанайналымына енеді. Гематогенді инфицирлену кезінде жиі ұрық организмінің генерализирленген зақымдануы- жатырішілік сепсис туындайды. Инфирцирленудің трансплацентарлы жолына барлық шынайы туа біткен вирусты инфекциялар, сонымен катар листериоз, сифилис және токоплазмамоз сиякты арнайы жатырішілік инфекциялар жатады. Инфицирленудің трансдецидуальды(трансмуральды) жолы реализациясы үшін міндетті түрде эндометрий астында инфекция ошағы болу керек. Ұрық инфицирленуінің бұндай түрі жыныс мүшелерінің іріңді қабынулық ауруларын басынан өткізген науқастарда жиі кездеседі. Ұрық жұмыртқасына қоздырғыштың енуі жатыр түтігі арқылы болатын, жатырішілік инфицирленудің төмендеген жолы клиникалық практикада іш қуысы мүшелерінің жедел хирургиялық патологиясы бар әйелдерде кездеседі. Жатырішілік инфицирленудің көрінісі жүктілікті көтере алмаушылық болып табылады. Және де бақылаудың 70% кеш мерзімде жүктіліктің өздігінен үзілуі мен уақытынан бұрын босану қағанақ қабығының уакытынан бұрын жарылуынан басталауы және тек 30%- жатырдың жиырылу қабілетінің жоғарылауымен көрінеді.
Жоғарыда айтылғандарға байланысты, жүктілікті сақтау үшін жатырішілік инфекциялардың пренатальды диагностикасы маңызды. Аталған патологияның клиникалық көрініс ерекшелігін ескерсек, оның пренатальды диагностикасы көбіне қиын болып келеді. Ең ұтымдысы жатырішілік инфекцияның кезеңді диагностикасы. Бірінші кезеңде, анамнез мәліметтерін жинау мен жалпы клиникалық тексеру негізінде, жатырішілік инфекция дамитын жоғарғы қауіп тобы анықталады. Бұл топқа жататын науқастар: инфекциялық ошақтың экстрагенитальды орналасу бар; жыныстық қатынасқа ерте түскен және жыныстық серіктесін жиі ауыстырған; урогенитальды инфекция эпизодтары болған; жатыр және оның қосалқыларының қабыну ауруларымен ауырған ; спецификалық емес кольпиттер; аборттан кейінгі кезеңдегі асқынуы бар жасанды жүктілікті үзу болған; анамнезінде кез келген мерзімдегі өздігінен жүктіліктің үзілуі; алдыңғы босануларда босанудан кейінгі кезеңде асқынудың болуы; қазіргі жүктілік кезінде истмико-цервикальды жетіспеушілікте хирургиялық коррекция жасаған; суегіздіктің немесе фетоплацентарлы жетіспеушіліктің клиникалық көрінісі бар. Екінші кезеңде комплексті ультрадыбысты зерттеудің көмегімен жатырішілік инфекцияның эхографиялық маркерлерін анықтайды, сонымен қатар фетопланцетарлы жетіспеушілік белгілері мен оның ауырлық дәрежесін бағалайды. Жатырішілік инфекцияны(ЖІИ) көрсететін барлық белгілі эхографиялық белгілерді келесі топтарға бөлуге болады. 1.Амнион мен хорион патологиясы: суегіздік немесе су аздық (жүктіліктің I триместр аяғынан бастап диагностикалануы мүмкін). Қағанақ суының гиперэхогенді өлшемі . Амниотикалық жолақтар. Хорион бүрлерінің патологиясы - бүрлердің гипоплазиясы(жүктіліктің 8-9 аптасында диагностикалануы мүмкін, хорионның барлық аумағының 1-3мм дейін жұқаруы,эхогенділігінің төмендеуі, сыртқы контурының алшақтауы мен тегістелуі). Көріністері ісіну,қалыңдау(71,8%), плацента паренхимасының әр түрлі эхогенділігі, базальды табақша контурының қалыңдауы/қабатталуы, бөлік шеттерінің бұлыңғырлығы, бүраралық кеңістік пен субхориальды кеңістіктің біркелкі емес кеңеюі болып табылатын -плацентит. Плацентаның уақытынан бұрын ескіруі(старение плаценты). 2. Қуыстық және теріастылық ісінулер: иммунды емес ісіну (теріастылық ісіну мен плевральды және/немесе перикардиальды түсік немесе асцит). Гидроторакс(TORCH-инфекциясына тән, лептоспироза, В-19 парвовирус инфекциясы ). Цитомегалия кезінде екі жақты түсік анықталады(себебі гипоальбуминемия б.т.). 3. Сондай-ақ ұрықтың ішкі мүшелерінде, перивентрикулярлы аймақта, ішекте кальцификаттардың болуы цитомегалияға тән. Паренхиматозды бауырлық/көкбауырлық кальцификаттар токсоплазмозға, кызамыққа, цитомегалияға, герпеске, желшешекке, сифилиске тән.
4. Ұрықтың ішкі ағзаларының эхогенділігінің өзгерістері: гиперэхогенді ішек ( белгі 16 аптадан кейін жүктілік кезінде диагностикалық мәнге ие және токсоплазмоз және цитомегалияға сәйкес иелері). Ішек пневматозы ( ВУИ-мен бақыланғандардың 25%-да анықталады). Өт қабындағы газ көпіршіктер, несеп қуықтың қалыпты өлшемдері кезінде гиперэхогенді үлкен бүйрек ( әдетте ұстамды немесе айқын көпсулықпен қосарланады) цитомегалияға сәйкес келеді).Өкпенің эхогенділігінің екі жақты жоғарылауы ( азғантай плевралды түсумен және көпсулықпен қосарлана жатырішілік пневмонияның белгісі болады. 5.Құрылымдық ауытқулар ( ұрықтың ішкі ағзаларының дамуының ақаулары). 6. Гепатомегалия және спленгомегалия.
Осылайша, бұндай балаларды стационардан шығарғаннан кейін күту және реабилитациялық программаға сәйкес жүргізіледі, ол өз кезегінде патологиянық даму қауіп факторларын анықтауға, ЖІИ этиологиясын ( этиотропты емге) байланысты және бөлім меңгерушісі мен мамандардың бақылауымен жүргізіледі.
23.Даму ақауы бар балалар диспанцеризациясы.
Диспансеризация- бұл құрамына дені сау тұрғындарды белгілі бір топтарының денсаулық жағдайы немесе созылмалы ауруы бар науқастарды ескерту, ауруды ерте анықтау уақытында емдеу және профилактикалау үшін жүйелі медициналық бақылау кіретін шаралар жиынтығы. Диспансеризация тұрғындар денсаулығының үнемі нашарлауы шартында аурушаңдылықтың деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді, себебі қауіп факторы бар тұрғындар тобын, оларға жүргізілген профилактикалық, сауықтыру шараларын анықтайды және салауатты өмір салты патологиялардың дамуын алдын алады. Балалар диспансеризациясы аурулардың ауыр ағымын, өршулердің байқалуын, инвалидизацияның дамуын ескертед және уақытынан бұрын өлім қаупін төмендетеді. Денсаулық сақтауға және қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін диспансеризацияның маңызы зор, себебі өсіп келе жатқан ұрпақ денсаулығын көтеру елдің болашақ еңбек ресурсын анықтайды.
23. Даму ақаулары бар балаларды диспансеризациялау.
24. Фондық патологияның әлеуметтік-гигиеналық мәні. Госпитализациялауға көрсеткіш.
25. Нәрестелерді үй жағдайларында қарау.
26. Фондық патологияның әлеуметтік-гигинеалық мәні. Госпитализациялауға көрсеткіш.
27. Анемияның ерте клинико-лабораториялық диагностикасы.
28.Рахиттың ерте клинико-лабораториялық диагностикасы.
29. Конституциялардың аномалияларын, тамақтанудың созылмалы бұзылыстарын ерте клинико-лабораториялық диагностикалау.
30.Қауіп топтары, фондық патологияларды сұрастыру. Профилактикасы, диспансеризациясы, емі, есептен шығару уақыты, вакцинациялау тактикасы.
31.БШАИЖ-ның ДСҰ бойынша программасы( ЖРИ)
32. БШАИЖ-ның ДСҰ бойынша программасы (ЖІИ)
33.Мектеп жасындағы балалар тамақтануы.
34. БШАИЖ-ның ДСҰ бойынша программасы (ЖІИ)
35. Бронхобструктивті синдромы бар балаларды жүргізу ерекшелігі.
36. Пневмониясы бар балаларды жүргізу ерекшелігі.
37. Бүйрек ауруы бар балаларды жүргізу ерекшелігі.
38.Ерте жастағы балаларды рациональды тамақтандыруды ұйымдастыру.
39. Сау балалар диспансеризациясының принциптері.
40. Анемиясы бар балаларды жүргізу ерекшеліктері.
41. Ерте жастағы балаларды рациональды ана сүтімен қоректендіруді ұйымдастыру.
42. Ерте жастағы балалар ауруларының ДСҰ интегрирленген бағдарламасы.
43. Фондық патологиясы бар балалардың диспансеризациясы.
44. Иммунопрофилактика.
45. Жаңа туған нәрестелерге емдік-профилактикалық көмекті ұйымдастыру.
46. Диспептикалық синдромы бар науқас балаларды жүргізу ерекшеліктері.
47. Бауыр аурулары бар науқас балаларды жүргізу ерекшеліктері.
48. ЖТД практикасындағы жиі ауратын балаларды диспансерлік бақылау және реабилитация.
49. Созылмалы аурулары бар балаларды диспансерлік бақылауды ұйымдастыру принциптері.
50. Балаларға, мектеп жасына дейінгі балаларға, мектептегі балаларға медициналық қызмет көрсету құрылымын ұйымдастыру.
51. Жаңа туған нәрестелерге және перзентханадан шыққан аналарға медициналық қызмет көрсетуді және күту ерекшеліктері.
52.Клиникалық протокол №1 21.01.2014 ж «Неонатальды сарғаю» (Р55, Р58.0, Р58.2, Р58.2, Р58.3, Р58.3, Р58.4, Р58.5, Р58.8, Р58.9, Р59.0, Р59.2, Р59.3, Р59.8, Р59.9)
53. Клиникалық протокол № 10 04.07.2014 ж «Балалардағы муковисцидоз» (Е84 Е84.0 Е84.1) 2 Протокол №23
54. Клиникалық протокол 12.12.2013 ж «Балалардағы превмония» (J186 J15.6, J14, J15, J13)3
55. Клиникалық протокол № 23 55.12.12.2013 ж «Балалардағы бронхиальды демікпе (J45.0, J45.1, J45.6, J45.8, J45.9, J46)
56. Клиникалық протокол № 18 30.11.2015 ж «Балалардағы гастрит пен дуоденит» ( К29.7, К29.9, К29.8, К29.4, К29.5, К29.3)
57. Клиникалық протокол № 10 04.07.2014 ж «Балалардағы функциональды диспепсия» (К30,)
58. Клиникалық протокол № 18 30.11.2015ж «Балаларрдағы холецистит» (К81.0-К83.9)
59. Клиникалық протокол № 10 04.07.2014 ж «Балалардағы қан кетусіз тесілусіз асқазан және он екі елі ішек жарасы » ( К25)
60. Клиникалық протокол № 10 04.07.2014 ж «Балалардағы несеп жүйесі инфекциясы».
(N 10, N11.0, N11.1, N11.8, N11.9, N39.0)
61. Клиникалық протокол №23 12.12.2013 ж «Балалардағы пиелонефрит» (N10, N11, N12)
62.ДСҰ бағдарламасы бойынша ана сүтімен қоректену.
63. Ана сүтімен тамақтандыру тәртібі, техникасы және оны бақылау. Қосымша тамақты енгізу мерзімі.
64. Гипогалактия: алдын алу әдістері, емі. Тамақтандыруды бақылау.
Бұл сұрақтар қайталаналанады.
65.ЖТД практикасындағы жиі ауратын балаларды диспансерлік бақылау және реабилитация.
Аурушаңдық көрсеткіші бойынша балаларда өте жиі кездесетін бірінші орында тұрған ауру тыныс алу жүйесіндегі ауру (80-85%). Өз кезегінде осы топ аурулары ішіндегі 90-95 % жағдацында тұмау және жедео респираторлы вирусты инфекция құрайды. Әрбір 4-6 шы бала өте жиі ауратын балалар қатарына жатады. Жоғары аурушаңдық ( 6000 және 1000 балаға) өмірінің алғашқы 5 жылдығында кездеседі. Яғни осы топ балалары медициналық қызметкерлердің бірінші назарын аударады. ЖАБ денсаулықтың 2 топ бақыланады,бірақ диспансерлік тексерудің бақылау картасы толтырылады. ( Ф 030/у).
Жиі ауыратын балалар- деп организмнің қорғаныс жүйесінің транзиторлық, коррекциялық ауытқуынан жиі респираторлы инфекциямен зақымдалатын, бірақ оларда тұрақты органикалық бұзылыстар болмайтын балаларды айтамыз. Жиі ауыратын балалар тобында бақыланатын науқастар, бұлар организмнің қорғаныш жүйесінің транзиторлық, коррекциялық ауытқуынан қайтымды респираторлық инфекция туындайтын, диагностикалық қателікті жібермеу мақсатында мынандай патологиясы бар науқастар: респираторлық жолдың аллергиялық аурулары, созылмалы және қайталамалы ауыз-жұтқыншақ аурулары, ЛОР мүшелерінде және бронх-өкпелік жүйесінде даму ақаулары, біріншілік иммунодефициттер, мукоцилиарлық жетіспеушілік, әртүрлі ферментопатиялар, гастроэзофагиальды рефлюкс, цитопения және т.б.
Жиі ауыратын балалар – бұл нозологиялық форма немесе диагноз емес, ол А.А.Баранов және В.Ю.Альбицкимен ұсынылған баланың жасына байланысты жылына «тиісті» ЖРИ-мен ауыру жиілігіне сүйене отырып, қатарластарына қарағанда ЖРИ-мен ауыру дәрежесі жоғары балалар жататын диспансерлік бақылау тобы.
Жиі ауыратын балалардың емделуінің барлық этапында(поликлиника, мектепке дейінгі балалар мекемесінде, отбасында, санаторийларда) қаралатын емдік және профилактикалық іс-шаралар кіретін реабилитациялық комплекс:
- бірінші, негізгі органдар мен жүйелер жағынан анықталған патологиялық ауытқуларды түзетуге (коррекция) жіберілгендер
- екінші, аурудың алдын алу және балалардың денсаулығын нығайту үшін жіберілгендер
Жиі ауыратын балалар тобындағы балалар жеке диспансеризаиялық жоспар құруды және дәрігердің жүйелі қарауын қажет етеді. Дәрігер тек пайда болған ЖРИ-ны ғана емдеп қоймау керек, пациентте инфекциалық агентті жоғары қабыдаушылықпен бәріккен қандай эндогенді және экзогенді факторлар бар екенін анықтау керек. Жиі ауыратын балаларды диспансеризациялау кезінде есте сақтау керек: 1) ЖРИ көрінісінің біріншілік себебі болуы мүмкін жасырын өтіп жатқан патологияны анықтау мақсатында мұқият зерттеу керек. 2) емдеу комплексі жылына 2 рет (көктем, күз) ЛОР мүшелерінің және респираторлық жолдың ауруларының алдын алатын 2-3 апталық курстан тұрады. 3) преморбидті фонды мұқият түзеткеннен кейін ғана организмнің арнайы емес қорғанышын жоғарылатын негізгі шаралардың бірі болып табылатын ағзаны шынықтыруға көшеді.
Жыл сайын жүргізілетін жалып емдеу- сауықтыру шараларына жатады: микроб текті 1-ші қатарлы препараттар: А. Микробты липополисахаридтер (продигиозан). Б. Ашытқы гидролизиаты (натрий нуклеинат). Жақсы тазартылған бактерия лизаты вакциналық эффектпен (ИРС-19, бронхомунал, имудон, лантиджен В). Бактерия рибосомасы мен бактериялардың мембраналық фракциясынан тұратын біріккен иммунокорректор (бейспецификалық иммуномодулятор) – рибомунил. Бактериялардың мембраналық фракциясының синтетикалық аналогі (ликопид). ЖРВИ-ның профилактикасының негізгі принципі - вируспен кездесуден аулақ болу ( инфицирлену профилактикасы). Организмнің вирусқа тұрақтылығын жоғарылату.
Вирустың концентрациясы мен активтілігі ЖРВИ профилактикасының негізгі эпидемиологиялық принципін анықтайды: вирус бөлшектері шаңда, құрғақ, жылы және айналымы жоқ ауада өзінің белсенділігін сағаттап және тәулік бойы сақтай алады, ал таза, айналмалы, ылғалды және салқын ауада бірден өледі.
Аймақтағы (поликлиника) аурушаң балалардың емінің тиімділігін анықтайтын біріктірілген көрсеткіш болып табылады:
Жазылуына байланысты тізімнен
Емделу шығарылған жиі ауыратын балалар саны
тиімділігінің = --------------------------------------------------------- х 100%
көрсеткіші Қалпына келтіру алған жиі ауыратын
балалардың жалпы саны
Сауықтыру тиімділігі көрсеткіші 25 пайыздан төмен емес жағдайда сауықтыру тиімді болып есептеледі.
Осылай жіті респираторлы аурулардың емдеуі жиі ауратын балалардың күрделі және актуалды мәселе болып келеді. Кешенді емдеу аурудын этиологиялық және патогендік факторлардың негізін есепке алып кұрылуы керек, ал жаңа фармакологиялық препараттардын қолдануы тиімді емделуді қамтасыз етеді. Уақтылы алдын ала іс-шараларды жүргізуі балаларда респираторлық инфекциялардың жиілігін азайтуға көп әсер етеді.
Созылмалы аурулары бар балаларға арналған диспансерлік бақылауды ұйымдастыру принциптері.
Созылмалы аурулары анықталған балалар дисансерлік бақылаудын 3 тобына жатады. Балаларды диспансерлеу оларды кезеңді алдын ала тексеру, анықталған науқастар үшін белсенді динамикалық бақылау, уақтылы жүйелі түрде емдеу және сауығуларында. Диспансерлеуге жататын балаларды жалпы тәжірибелік дәрігерлер және барлық мамандықтағы дәрігерлер алдын ала тексеру жүргізгенде, амбулаторлық қабылдауда, үйде көмек көрсету кезінде анықтайды. Диспансерлық бақылауға алынған балалардың негізгі медициналық құжаттары баланың даму тарихы (121/у нысаны) диспансерлік бақылаудың қадағалау картасы ( Ф 030/у нысаны).
Диспансерлеудің бақылау мерзімін, тексеру көлемі және тиімділік критерилері.
ЖТД мамандарымен бірге баланың диспансерлік бақылаудын жеке жүйесің жасап, стандарттқа сәйкес келетін диспенсерлік бақылауды жүзеге асырады, амбулаториялық кезеңде белгіленген тәртіппен бекітілген, жеке жоспарға сәйкес клиникалық хаттамаларына сәйкес патология. Диспансерлық бақылау жобасы кешенін емдік және сауықтыру іс-шараларын, ағымдағы жылға, учаскелік дәрігердің тексеру мерзімділігі, мамандардың кеңес жиілігін сатысына байланысты және аурудың сипатын көздейді. Ата-аналар диспансерлеу жүйесімен танысулары қажет және дәрігерлердің кеңесін орындаулары тиіс.
Әдетте созылмалы аурулары диагнозы анықталғаннан кейін, диспансерлі бақылау тоқсан сайын жүргізіледі, баланың тереңдетілген тексеруі, ауру қайталап қабынбаудың тағайындауы. Учаскелік медициналық бике ауруларды диспансерлық байқауға, қосымша зертханалық және аспаптық құралдармен тексеруге шақырады.
Күнтізбелік жыл аяқталған соң учаскелік дәрігер эпикриз құрайды, онда аурулардың динамикасын, өткізілген емдік іс-шаралардың тиімділігін көрсетеді жалпы баға беріледі: сауығу, жақсару,өзгеріссіз. Науқас баланың есептен шығаруы міндетті түрде учаскелік дәрігердің және маманның қатысуымен жүзеге асырылады. Баланы есептен шығармау жағдайында келесі жылға диспансерлеу жоспары жасалады.
Диспансерлық қызмет көрсету әдісін тиімділігі диагностикалық және емдеу-алдын ала іс-шаралар қаншалықты уақытылы және толық жүргізіледі, балалардың денсаулығын нығайту және сақтау асқынулардың алдын алу, ауруларды төмендету, қылмыстың қайталануын негізгі мақсаты болып табылады.
