Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті медицина факультеті «арнайы клиникалық пәндер» кафедрасы

№

Гипертониялық криз кезіндегі диагностика мен алғашқы көмек

Бағалау критерийі

Жоқ

Ия,бірақ әлі де жетілдіру керек

Ия

0

1

2

1

Науқаспен сәлемдесіп өзін таныстырды

2

Гипертониялық кризге анықтама берді: ГК – кенеттен АҚҚ жоғарылауымен, нысана ағзалардың зақымдануымен көрінетін жедел жағдай.Көбіне гипертензивті криз САҚ -АҚҚ >180 мм.с.б.,ДАҚ- АҚҚ >120 ,бірақ ГК – АҚҚ - ның аса төмен кезіндеде даму мүмкін.

3

Гипертензивті криз диагнозын қойды, гипертензивті криздің типін анықтау – ауыр (өмірге қауіпті) және ауыр емес (өмірге қауіпсіз) гемодинамика түріне қарай – гипер- ,гипокинетикалық (түріне қарай ем жасау).

4

Шағымын, анамнездік мәліметтеріне (анамнезінде АГ болуы),гипертензивті препараттарды тұрақты қабылдауы.

5

ГК – клиникалық көрінісін, даму барысын бағалау.

Криздің даму барысын бағалау: дамуы баяу, ағымы ұзақ – бірнеше тәулікке дейін:бас мыйлық симптоматика – басының ауыруы , есенгіреуі, лоқсуға, өтпелі көрудің,естудің бұзылуы, парестезиялар, жүрегінің айнуына,лоқсуға,жүрек аймағындағы ауырсынуға,ентігуге, осылармен бірге ДАҚ жоғарылауы, ЖСС-қалыпты немесе брадикардия.ІІ тип норадренальді гипокинетикалық, тіндерге сұйықтықтың жиналуы. Перифериялық қарсыласуымен гипертониялық криз.

6

Медициналық көмек көрсетуде науқасқа психикалық көмек көрсетіп тыныштандыру.

7

АҚҚ біртіндеп төмендеуі! (САҚ 15-25 %, ДАҚ 10%) 30-120 минут аралығында, 2-6 ағат аралығында 160/100 мм.с.б. Нифедипин 0,01 тіл астына немесе каптоприл 0,025 тіл астына.АҚҚ-мын 20-25 минуттан кейін бақылау.Нәтиже болмағанда –фуросемид (лазикс) 20-40 мг в/і немесе альбетор 10-30 мг в/і. (СЖШ –ІІб да болмайды) немесе эналаприлат-1,25 мг в/і.Дисциркуляторлы энцефалопатия көрінісінде Магния сульфат 1000-2500мг в/і.

8

Емдеу орнын анықтау: емдеу нәтижелі болса, емді үй жағдайында жалғастырып, поликлиникаға актив беру. Ауруханаға жатқызу.

№

Жүрекшелер жыбыры мен дірілі кезіндегі диагностика және алғашқы көмек көрсету дағдысын бағалау

Бағалау критерийі

Жоқ

Ия, бірақ әлі де жетілдіру керек

Ия

0

1

2

1

Науқаспен амандасып, өзін таныстырды.

2

Клиникалық симптомдарға баға берді: жүректің соғуына, жүрек жұмысының тоқтап қалу сезіміне, ауа жетпеу сезімі – ентікпеге; Жиі бірден басталуына.

Анықтады: Жүректің соғып кету ұстамасы алғаш рет пайда болған ба жоқ бұрыннан мазалай ма? Бұрыннан мазаласа немен басылатынын? Ұзақтығын? Ұстамалар естен танумен (синкопальді жағдаймен) жалғасама жоқ па? Аритмияның алғашқы диагностикасы жүргізілген бе жоқ па? Қандай аурулары бар? Үнемі қандай препарат қабылдайды?

3

Объективті тексеру кезінде санасына, тыныс алуына, АҚҚ мен ЖСЖ баға берді; Жүрек пен өкпе аускультацисын жүргізді.

4

ЭКГ – ға баға берді: ЭКГ – да жиі бірдей ара тісі тәрізді жүрекшелік F, f толқындардың болуы; дұрыс, бірдей қарыншалық ритм. Әрбір қарыншалық комплекстің алдында үнемі жүрекшелік F, f толқындардың болуы.

5

Алғашқы болжам диагноз қойды

6

Алғашқы көмек жасады: Медикаментозды терапия: 10%-10мл прокаинамид (новокаинамид) в/і-не 20 минут ішінде (САҚ 100 мм.с.б.б және төмен болғанда фэнилэфрин (мезатон 1%-0,1) қосады. QRS интервалы 12сек жоғары болса, новокаинамид қолдануға болмайды. 150-300мг кордарон в/і-не, әсері жеткіліксіз болса – 300-450мг-ды 0,9%-250мл натрий хлор ерітіндісінде в/і-не 60 тамшы/мин. Тахисистолия және жүрек шамасыздығының көрінісі кезінде 0,025%-1,0 дигоксин в/і-не баяу енгізеді.

7

Ауруханаға жатқызуға дейінгі синустық түйінді қалпына келтірудің қарсы көрсеткіштері: жыбыр аритмиясы (ЖА) пароксизмінің ұзақтығы > 48сағат; сол жүрекшенің айқын дилатациясы (Эхо КГ бойынша); жүрекшеде тромбтың немесе анамнезінде тромбоэмболияның болуы; жедел коронарлық синдром (ЖКС) нәтижесінде дамыған пароксизм (тұрақты гемодинамика нәтижесінде); айқын электролиттік бұзылыс нәтижесінде дамыған пароксизм; тиреотоксикоз декомпенсациясы.

8

Емдеу орнын анықтау: емдеу нәтижелі болса, емді үй жағдайында жалғастырып, поликлиникаға актив беру. Зембіл көмегімен тасымалдау. Ауруханаға жатудан бас тартқан жағдайда – поликлиникаға актив беру.

№

Ангинозды ұстама кезіндегі диагностика және алғашқы көмек көрсету дағдысын бағалау

Бағалау критерийі

Жоқ

Ия, бірақ әлі де жетілдіру керек

Ия

0

1

2

1

Науқаспен амандасып, өзін таныстырды.

2

Ауру тарихы, ангинозды ұстаманың сипаттамасына баға берді: физикалық жүктеме (жылдам жүру, баспалдақпен көтерілу) кезінде осыған ұқсас ұстамалар бұрын мазалаған немесе мазаламаған; ұстама өздігінен басылады немесе нитроглицерин (2-3 минут көлемінде) қабылдағанннан кейін басылады; дене қозғалысына, дененің қимылы – қозғалысы мен тыныс алуға байланысты үнемі ауырсыну байқалмаған. Физикалық жүктемеге төзімділік динамикасы теріс болды. Медициналық құжаттарды біліп үйрену.

3

Объективті тексеру кезінде санасына, тыныс алуына, АҚҚ мен ЖСЖ баға берді; Жүрек пен өкпе аускультацисын жүргізді.

4

0,5мг нитроглицеринді тіл астына немесе изосорбиддинитратынан (Изокет) 1-2 доза ауыз қуысына (АҚҚ бақылаумен) шашу; 0,5 ацетилсалицил қышқылын ауызда сорғызу және шайнату.

5

Ұстама басылды, ЭКГ – да патология жоқ немесе теріс динамика болмады: ангинальді терапияны коррекциялау үшін аймақтық терапевт немесе кардиологтың кеңесін тағайындау.

6

Ұстама басылмады, ЭКГ – да ST сегментінің жоғарылауы жоқ. ЖКС ST сегментінің жоғарылауынсыз: тұрақсыз стенокардия, ұсақ ошақты миокард инфаркты болуы мүмкін.

7

0,5мг нитроглицеринді тіл астына немесе изосорбиддинитратынан (Изокет) 1-2 доза ауыз қуысына (АҚҚ бақылаумен) шашу; 0,3 клопидогрелді ішке, 75 жастан жоғары науқастарға 0,075 ішке беру.

8

Оксигенотерапиямен қамтамасыз етілді, қажет жағдайда – ӨЖЖ (өкпені жасанды желдету) 50-100% оттегімен, респираторлы қолдау. Қажет жағдайда – екі перифериялық катетр орнату.

9

1)Ауырсынуды басу: 1%- 1мл морфин ерітіндісін 0,9%-20мл натрий хлор ерітіндісінде в/і-не бөліп нәтижелі әсерге жеткенше енгізу немесе 50мкг/мл – 2мл фентанил және 2,0 дроперидол в/і-не енгізу.

2)10мг нитроглицеринді (перлинганит немесе изосорбитдинитрат) 0,9%-200мл натрий хлор ерітіндісінде в/і-не тамшылатып 5 – тен 10мг/сағ АҚҚ бақылау арқылы ( САҚ ≥90мм.с.б.б. болғанда инфузия тоқтатылады) енгізу.

10

60 әб/кг гепарин в/і-не бақылаумен (4000әб көп емес) немесе жоғары молекулалы гепарин (0,6мл (5700 ХБ(халықаралық бірлік)); 1мг энкосапарин) тері астына енгізу. нәтижесінде дамыған пароксизм (тұрақты гемодинамика нәтижесінде); айқын электролиттік бұзылыс нәтижесінде дамыған пароксизм; тиреотоксикоз декомпенсациясы.

11

Ауырсыну синдромы басылған жағдайда және стационарға жеткізілу кезіндегі қиыншылықта ( ИТБ (интенсивті терапия бөлімшесі), қабылдау бөліміне) зембіл арқылы жеткізу.

№

Ангинозды ұстама кезіндегі диагностика және алғашқы көмек көрсету дағдысын бағалау ( ЖКС ST сегментінің жоғарылауымен)

Бағалау критерийі

Жоқ

Ия, бірақ әлі де жетілдіру керек

Ия

0

1

2

1

Науқаспен сәлемдесіп өзін таныстырды

2

Ангинозды ұстаманы бағалау,сипаттама берді, ауру тарихын жинау: ауырсыну ұстаманың бұрын физикалық күш түскендегі мазалағаны (тез жүргенде, баспалдақпен көтерілгенде),физикалық күш түсіруді тоқтатқаннан кейін немесе нитроглицерин (2-3мин.)қабылдағаннан соң ауырсынудың жойылуы,; дене қозғалысына, дененің қимылы – қозғалысы мен тыныс алуға байланысты үнемі ауырсыну байқалмаған. Физикалық жүктемеге төзімділік динамикасы теріс болды..Медициналық құжаттарды үйрену.

3

ЭКГ – диагностика: ST сегментінің жоғарылауы, ЖКС : ST сегментінің жоғарылауы: Ірі ошақты миокард инфаркті.

4

Нитроглицерин 0.5 мг тіл астына немесе Изокет 1-2 доза ауыз қуысына (АҚҚ бақылаумен)шашу, ацетилсалицил қышқылын 0.5 шайнап, жұту, клопидогрел 0.3 ішке,егде жастағы 75 жастан жоғары науқастарға 0,075 ішке.

5

Жеңіл тыныс алуға көмек беру және оксигенотерапия, қажет жағдайда – ӨЖЖ (өкпені жасанды желдету) оттегімен 50-100%.Перифериялық катетор орнату,екі жақты.

6

1)Ауырсынуды басу (морфин 1 мл 1% ерітіндісін 20 мл NaCL 0.9% в/ішіне бөліп,бөліп қажетті эффект алғанға дейін немесе фентанил 50 мкг/мл-2 мл және дроперидол 2.0 в/і. )

2) Нитроглицерин (перлинганитилиизосорбитдинитрат ) 10 мг 200 мл NaCL 0.9% ерітіндісімен в/ішіне тамшылатып 5-10 мг / сағ. АҚҚ бақылаумен(САҚ ≤ 90 мм.с.б. инфузияны тоқтату).

7

ТЛТ-(тромболизисті терапия) қарсы көрсетпені бағалау – ішкі қан кету,операция және жарақаттар(14 күнге дейін).Жедел ми қан айналымының бұзылысы,жарақаттар,бас мыйына жасалған ота (жыл ішінде).Жедел хирургиялық патология – тамырлардын аневризмасы қанның ұю жүйесінің патологиясы, антикоагулянттар қабылдаған, постреанимациялық аралық, Стрептокиназаны қайта енгізу(2 жылға дейін)

Созылмалы аурулардың терминальді сатысы (онкоаурулар), АҚҚ 180/100мм.с.б. артық болуы

8

ТЛТ-ға қарсы көрсетпе болмағанда және ангинозды ұстама 6 сағаттан артқанда, стрептокиназа (альтелаза,тенектеплаза) в/і тамшылатып 30-60 мин. Ішінде 1.5 млн.ХБ( халықаралық бірлікте), 90 мг преднизалон АҚҚ бақылай отырып .

9

ТЛТ-ға қарсы көрсетпе болғанда Гепарин в/іболюсты 4000-5000 ХБ, 10мл NaCL 0.9% ерітіндісін немесе жоғарымолекулярлы гепарин ( надропарин 0.6 мл (5700 ХБ) тері астына),

10

Ауырсыну синдромы және асқынулар жойылғаннан кейін стационарға қабылдау бөліміне зембілмен жеткізу( интенсивті терапия бөліміне).

№

Пароксизмдік қарыншалық тахикардия кезіндегі диагностика және алғашқы көмек көрсету дағдысын бағалау

Бағалау критерийі

Жоқ

Ия, бірақ әлі де жетілдіру керек

Ия

0

1

2

1

Науқаспен амандасып, өзін таныстырды.

2

Клиникалық симптомдарға баға берді: жүректің соғуына, жүрек жұмысының тоқтап қалу сезіміне, ауа жетпеу сезімі – ентікпеге; Жиі бірден басталуына.

Анықтады: Жүректің соғып кету ұстамасы алғаш рет пайда болғанын немесе бұрыннан мазалайтынын; бұрыннан мазаласа немен басылатынын; ауырсынудың ұзақтығын; ұстамалар естен танумен (синкопальді жағдаймен) жалғасатынын немесе жалғаспайтынын; аритмияның алғашқы диагностикасы жүргізілген немесе жүргізілмегенін; Қандай аурулары бар? Үнемі қандай препарат қабылдайды?

3

Объективті тексеру кезінде санасына, тыныс алуына, АҚҚ мен ЖСЖ (минутына 120 – дан жоғары, 220 – ға дейін) баға берді; Жүрек пен өкпе аускультацисын жүргізді.

4

ЭКГ – ға баға берді: QRS комплексінің 0,12сек жоғары деформациясы және кеңеюі.

5

Алғашқы болжам диагноз қойды

6

Алғашқы көмек жасады: 80 – 120мг лидокаин в/і-не бақылаумен, одан кейін 200мг-ды 0,9%- 250мл натрий хлор ерітіндісінде в/і-не 30 тамшы минутына немесе амодарон (кордарон) 300мг в/і-не, әсері жеткіліксіз жағдайда – 300 – 450мг 0,9%- 250мл натрий хлор ерітіндісінде в/і-не 60 тамшы минутына енгізді. Мидозалм (дормикум) әсері болмаған жағдайда1мл немесе диазепам (реланиум) 2мл в/і-не; кетамин 0,5мг/кг в/і-не енгізді. Медикаментозды терапияның әсері болмаған жағдайда – электрокардиоверсия 100 – 150 Дж.

7

Гемодинамиканың бұзылысы кезінде шұғыл ЭИТ (электроимпульсті терапия) жүргізіледі ( ЖСЖ 150 рет минутынан төмен болса, жасалмайды).

8

Ауруханаға жатқызылады: алғаш пайда болған пароксизм кезінде, атап айтқанда үй жағдайында. Зембіл көмегімен тасымалдау. Ауруханаға жатудан бас тартқан жағдайда – поликлиникаға актив беру.

№

«Гипогликемиялық жағдайды басу»

Бағалау критерийі

Жоқ

Ия, бірақ әлі де жетілдіру керек

Ия

0

1

2

1

Қолдарын жұмысқа дайындады: қолдарын жуып, кептіріп, бірреттік медициналық қолғапты киді. Бірреттік медициналық бетпердені тақты.

2

Жағдайын бағалап, алдын ала диагнозын қойды. Науқасты қарау тактикасын анықтады. Гемодинамикалық көрсеткіштерін бағалады (пульс, АҚ, ЖЖЖ, ТАЖ, Шоктық индексі)

3

Глюкометрияны жүргізді: сол қолдың IV саусағының терісін алдын ала спиртпен өңдеді.

4

Тесуді ине-скарификатормен бірінші фаланг бүйірінен 2,5-3 мм тереңдікпен жасады.

5

Бірінші алынған қан тамшысын құрғақ матамен сүрткеннен кейін қан алды.

6

Глюкометр алып, оған арнайы тест-сызықшаны қойып қан тамшысын тамызды.

7

Қандағы қант мөлшерінің көрсеткіштеріне талдау жүргізді және диагноз қойды.

8

40% - 40,0 мл глюкоза ерітіндісін енгізу, т/і струйлі.

9

Глюкометрияны қайталап жүргізді.

10

Гемодинамикалық көрссеткіштерді анықтады (пульс, АҚ, ЖЖЖ, ТАЖ, Шоктық индексі)

Барлығы (орташа балл)