17.Тканьдердегі гликолиз нәтижесінде түзілетін пжқ тағдыры.Пирожүзім қышқылының айналуына қатысушы ферменттер.

Глюкозаның 65%-і тотығады, тотығу кезінде Е бөлінгендіктен,I-ден глюкоза Е көзі болып табылады, глюкозаның тотығуы кезіндегі аралық өнімдер маңызды заттарды синтездеуге қолданылады.Мысалы,пентоздық тотығу кезінде синтезделген пентоза-5-фосфоттар нуклеотидтердің нуклеин қышқылы кейбір коферменттің ал сол циклде түзілген НАДФН2,АСҚ-БМҚ,холестериннің синтезделуіне қажет.

Фосфоглицериннің альдегиді глицерин түзу үшін жұмсалады.Глюкоза галактозаға айналып,сүт бездерінің ткандерінде лактозаны түзу үшін қолданады.Галактоза мен глюкоза ерекше тотығып,сәйкес урон қышқылдарының,ал аминдену реакциясының нәтижесінде сәйкес тотығып,сәйкес гексозаминдідерді түзеді. Урон қышқылдары мен гексозаминдер қажет болған жағдайда гликопротеидтердің құрамына кіретін гликондар түзу үшін қолданылады.Ал глюкурон қышқылы организмді қорғау қызметін атқарады улы өнімдері усыздандыруға да қатысады.Тканьде глюкоза 5% гликоген синтезіне жұмсалады.Қайта аминдену реакциясына түсіп глюкоза аралық өнімі ПЖҚ,алмасатын АҚ-дарды түзуге қатысады.Глюкогеногенз күрделі,көп этапы процесс гликогенсинтетазаның өтеді.УТФ Е-сы жұмсалады.

18.Глюкозаның пентозофосфатты жолмен тотығуы,мәні, маңызы, кездесетін жері.

Пентозофосфатты

1.НАДФН2 көзі болып табылады.

2.Цитоплазмада жүреді,анаэробты жол арқылы глюкоза көмірқышқыл газына дейін ыдырайды.

3.Аралық өнімдері яғни пентозалар нуклеопротеидтердің,нуклеин қышқылдардың,кейбірі коферменттердің синтезіне жұмсалады.

4.Процесс қайтымсыз.

5.Бұл процесс жылдамырақ жүреді гликолитикалыққа қарағанда

Пентозды циклдың биологиялық мәні:

1.клеткада глюкозаның тотығуының бұл жолында көп мөлшерде тотықсызданған НАДФ түзіледі.Глюкоза-6-фосфаттың 1 молекуласы тотыққан кезде 12 НАДН2 түзіледі,оны клеткалар май қышқылын,стероидық гормондарды,улы заттарды залалсыздандыру жане т.б

2.Бұл процесте әртүрлі пентозалар, соның ішінде рибоза,синтезделеді,ол нуклеоидтер мен нуклеин қышқылдарының молекуласын түзу үшін қажет.

3.Аэробты жағдайда,цитозольды НАДН2-нің 12 молекуласынан протондар мен электронды митохондрияларға,тыныс алу тізбегінің ферменттеріне тасымалданған кезде тотығу фосфорильдену реакциясында АТФ-тың 36 молекуласы синтезделуі мүмкін.

Глюкоза катаболизмінің пентозды циклы 2 кезеңнен тұрады:

-бірінші кезең-глюкоза-6-фосфаттың 6 молекуласының тотығыуы жане НАДН2-нің 12 молекуласының көмірқышқыл газының 6 молекуласының жане әртүрлі фосфопентозалардың 6 молекуласының түзілуі.

-екінші кезең- транскетолазды реацияларды фосфопентозалардың айналымы жане фруктоза-6-монофасфаттың 5 молекуласының түзілуі жане олардың глюкоза -6- монофасфатқа айналуы.

19.Көмірсулар алмасуының соңғы өнімдері.Олар қандай реакциялар нәтижесінде түзілетінің жазыныз.Бөлінуі

Көмірсу алмасуының соңғы өнімі СО2 жане Н2О.Олардың қолдану жолдары.Керек мөлшерін мочевинаның ,көмір қышқылының синтезіне жане буферлі жүйелер түзуге қолданамыз.Ал,енді керек емес мөлшерін сыртқа шығарамыз немесе бөлінді су терлеу арқылы жане зәр арқылы,ал көмірқышқыл газы көбінесе өкпе арқылы сыртқа шығарылады.Көмірсу алмасуында бауырдың атқаратын қызметі.Бауыр глюконеогенез,гликогенолиз процестері жүреді.Бауыр осы процестерге байланысты қанның құрамындағы глюкозаның қалыпты мөлшерін тұрақты етіп ұстап тұрады.Қанның құрамында глюкозаның қалыпты мөлшері 3,4-5,6 ммоль/л.