24Билет

1.Қазақ тілінен өтілетін сабақтарды жіктеу, оның мақсаты мен өзіндік ерекшелігі.Сабақ беруде мұғалім мынадай мақсат қояды: оқушыларға білім негіздерін түсіндіру, сол білімді бекітіп, талдап есіне қалдыру, алған білімін тексеріп отыру және өздігінен толықтырған білімдерін күнделікті өмірде қажетіне пайдаланаб білу. Қазақ тіілнен өтілетін сабақтарды жіктеу қиын әрі күрделі методикалық әдіс. Сабақты жіктеудің өлшемдеріне жатқызамыз: а) сабақта оқушыларға қазақ тіліне теориялық білім негіздері меңгертіледі. Ә) оқушыларда дағды қаыптасады, берілетін білім көлеміне лайықты дағды түрлері жаттықтырылады.Қазақ тілінен өтілетін сабақтар жіктеледі: 1) теориялық білім меңгерту сабақтары. Бұған кіреді: ЖАҢА САБАҚ, БІРІККЕН САБАҚ ЖӘНЕ ЛЕКЦИЯ САБАҚ ТҮРЛЕРІ. Осы теориялық білім меңгерту сабақатары оқушыларға теориялық тілдік материалдарда игертуде іске асрылады. 2) Практиалық дағды қалыптастыру сабақтары. Бұларға: бекіту сабағы, семинар сабағы,баспасөз конференция сабағы , практикум сабақ. Тексеру сабағы, сынақ-сабақ, коллоквиум саабақ, талдау, қайталау сабағы. Практикалық дағды қалытастыру сабақтары оқушылардың дене және ой дағдыларын ширату үшін қолданылады., бекіту сабағы білімдерін нығайту үшін, семинар білім мен білік, дағдыны толықтыру үшін, баспасөз-конф. Оқушылардың іскерлігі танымдық белсенділігін арттыру үшін қолданылады.практикум тілдік материалдарды жаттықтыра түсу,тексеру сабағы оқушылардың алған білімдерінің қаншалықты меңгерілгендігін байқау, сынақ сабақ білімі мен дағдысын бір жүйеге түсіру, коллоквиум оқушылардың білімін бірізге түсіру.

2. Орыс тілінде жалпы білім беретін мектептере қазақ тілін тереңдетіп оқыту жұмысының негізгі мақсаты –оқушылардың өзіндік ерекшелігіне қарай қабілетін аша отырып, қазақ тілінде еркін сөйлеуге, мәтін мазмұнын еркін оқуға, түсіну қабілеттерін қалыптастыру. Қазақ тілін Тереңдете оқыту мақсаты – оқушылардың жеке бас ерекшелігіне қарай қабілетін аша отырып, диференциалды түрде осы пәнді теориялық, әрі практикалық жағынан тереңдету, сөйлеу, жазу мәдениетін жетілдіру, өзіндік ой-пікірін дамыту. Тереңдетіп оқыту тың мәселе болғандықтан, көп ізденісті қажет етеді де, терең білім жолында шығармашылықпен барынша жұмыс істеуді талап етеді.

Қазақ тілінің алдына қойылатын міндеттері:

-мәтіннің мазмұнын өз сөздерімен толық айтып беру;

-құрамалас сөйлем түрлерін ажыратып, синтаксистік талдау жасай білуге үйрету;

-лексикалық тақырыптарды тереңдетіп меңгерту;

3. Түсініксіз сөздерді үйрету Түсініксіз сөздер жүйесіне қарай: а) әдебиет материалдарын байланысты және ә) тіл материалдарына байланысты түсініксіз сөздер болып бөлінеді. Мәтіндегі түсініксіз сөзді мағынасы сол сөзге жуық сөздер мен тіркестерге және сөйлемдерге қарсы қою арқылы түсіндіруге болады. Мысалы, Абайдың «Ғылым тапппай мақтанба » деген өлеңінен нәфрәтлі, ғибрәтлі, ақын-мизан сияқты сөздер кездеседі. Нәфрәтлі сөзі- жеркенішті, ғибратлі- үлгілі, өнегелі, ақын-мизан –таразы, өлшеуіш деген сөдерменұғындырған абзал.Қазақ тілін оқыту кезінде кездесін түсініксіз сөздермен жұмыс істеудің және оны іске асырудың методикалық әдіс-тәсілдері мыналар: а)зат есімдерге байланысты сөздердің синонимін түсіндіру жоларымен түсіндіру;әлпет, келбет, мүсін ә)сын есімдерге сай сөздердің синонимдерін қарастыру, іздестіру жодымен түсіндіру. Әдемі, кркем, ару; етістіктерге синоним сөздер қатар қою; в) синоним сөздерді антонимдермен салыстыра отырып түсіндіру. Ыстық-салқын, ыстық-суық, ыстық-аяз.