59. Геологиялық қорды есептеу және анықтау
Әр өнімді горизонт пен кен орындағы барлық және жеке шоғырдағы қорды мұнайлы, газды, сулымұнайлы, газдымұнайлы, газдымұнайлысулы зоналарды бөліп көрсету арқылы жүргізіледі. Стандартты жағдайда (0,1 МПа кезде, геологиялық модельдер) құрылып, бұл модельдерді өнімді қабат және әрнұсқалы жазықтық кескіндерді (геологиялық профиль, жазықтық қима, салыстырмалы нобайлар) бейнелеу үшін қолданады. Нысанды өңдеудің негізгі литолого-физикалық мінездемесі ҰГЗ және гидродинамикалық зерттеу мәліметтері бойынша анықталады. Қабат сұйығы мен газдың физика-химиялық қасиеттерін және құрамын анықтауға көп көңіл бөлінеді. Анализдердің қажетті саны болған жағдайда өңделетін нысандардың қимасы және ауданы бойымен сұйықтықтың таралуы есепке алынады. Ӛңдеуді сараптау мемлекеттік теңгерімде тіркелген қорға сүйене отырып жүргізіледі. Егер оперативті нұсқада саналған қор бекітілген қор мөлшерімен сәйкес келмесе, игерудің техникалық жобалық құжаттарын жасамас бұрын қорды мемлекеттік сараптамаға жіберу қажет
60. Көмірсутектердің фазалық жағдайына байланысты шоғырлар классификациясы:
Шоғыр нұсқаларын анықтау әдістері. 1. Көмірсутектер құрамы мен салыстырмалы тығыздығы бойынша. а) Газды-ауыр көмірсутектері болмайды (метан - 95-98 %; салыстырмалы тығыздығы ρ ≈0.56; температура төмендеген кезде сұйық көмірсутектердің ағуы болмайды). б) Газконденсатты-құрғақ газ+конденсат (бензинді, керосинді, лигроинді және кейде майлы фракциялар) (метан = 7590%, этан = 5-9%, сұйық газ = 2-5%, газды бензин = 2-6%, көмірсутек еместер = 1-6 %, ρ ≈ 0.7-0.9). в) Газдымұнайлы-құрғақ газ + сұйық газ (пропан-бутанды қоспа) + газды бензин С5+ (метан = 35-40 %, этан = 20%, сұйық газ = 26-30%, газды бензин = 5%, көмірсутек еместер = 813%, ρ≈1.1). 1.4 - суретке қатысты. г) Газдыгидратты-газ қатты күйде болады, бірақ оған қарамастан, гидратты керн алынған. 300 - 900 м3/т арасында өзгеріп отыратын Гф шамасымен қосымша зерттеулерсіз шоғыр нұсқасын анықтау өте қиын.
Шоғырлар: а-мұнайлы; б-газдымұнайлы; в-мұнайлыгазды; г-газды; д-газдыконденсаттымұнайлы; е-мұнайгазконденсатты. 1-мұнай; 2-газ; 3-су; 4-газконденсат
61. Кенорындағы барлық шоғыр көлемінің мұнайға қанығу көлеміне (Vж) қатынасы, көмірсутекті шикізатты кен орындары мынадай түрлерге: мұнайлы (соның ішінде газдымұнайлы) 0,5<Vн<1 жағдайы орындалған кезде; мұнайгазды (соның ішінде мұнайгаздыконденсатты) 0,25< Vн<0,50; газды немесе газдыконденсатты Vн<0,25 болып бөлінеді. Барлау жұмыстары алаңды геологияфизикалық зерттеу, геофизикалық ұңғымалар кешенінде жүргізілетін параметрлік, құрылымдық. Іздеу және іздеу-бағалау, бұрғылау жұмыстарынан, қабат флюидтерін және тау жыныс үлгісін (керн) таңдау және оларды зертханалық зерттеу жұмыстарынан тұрады. Барлау жұмыстары ұңғыларды бұрғылау, категориясы, саны, орналасқан жері және уақытымен негізделетін іздеу жұмыстарының бекітілген жобасы бойынша жүзеге асады. Бұрғылау кезіндегі іздеу жұмыстарының нұсқасы әр барланған ұңғымаға жеке жобалау ұйымымен жасалатын геология-техникалық шаралармен анықталады.