Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
сурак экз.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
141.31 Кб
Скачать

1-ші билет

1. Қурсты оқыту мақсаты мен міндеттері

2. Педагогикалық зерттеулердің теориялық әдістері

3. Зерттеу міндеті

2-ші билет

1. КР Конституциясы, ғылым және ғылыми шығармашылық туралы

2. Эксперимент түрлері. Моделдеу әдістері

3. Қажет әдебиеттердің электронды түрін табуға мүмкіндік беретін каталог

3-ші билет

1. Ғылымның даму заңдылықтар

2. Ғылыми болжам, зерттеу логикасы

3. Зкспериментальдық жоспар нені қарастырады.

4-ші билет

1. Ғылымның жіктелуі

2. Зерттеу әдістері жиынтығын қолдану мәселелері

3. Тақырып таңдау неге негізделеді

5-ші билет

1. Қазіргі кәсіптік білім беру мәселелері

2. Педагогикалық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу

3.Студенттік ғылыми үйірмелардегі жұмысы қалай ұйымдас-тырылады

6-ші билет

1. Теория мен практиканың дилектикалық бірлігі

Қандай да бір ғылым болмасын,оның белгілі бір құрылымы болады. Бұл құрылым сол ғылымның қоғамда алдына қойған міндеті мен атқаратын қызметіне байланысты анықталады. Әлеуметтану ғылымы да осындай. Оның құрылымы екі үлкен жағдаймен түсіндіріледі: Біріншіден, әлеуметтану әлеуметтік өмірді бейнелеу, түсіндіру, ұғындыру білімдерін қалыптастырып, әлеуметтік зерттеу теориясын, әдістемесін, әдісін, талдау тәсілін жасап, қоғамның даму мәселелерін шешеді. Әлеуметтік өмір туралы әр түрлі деңгейде теориялық қорытындылар жасалады. Екіншіден, әлеуметтану қоғамдық және әлеуметтік құбылыстар мен үдерістерді өзгерту, қайта құру үшін оларға жоспарлы, әрі тиімді жолдар, құралдар арқылы ықпал етіп әлеуметтік мәселелерді талдап зерттейді. Бұл әлеуметтанудың қолданбалы саласын құрайды. Сонымен, әлеуметтанудың теориялық және қолданбалы салаларының айырмашылығы олардың зерттейтін объектісі мен зерттеу әдісі арқылы емес, жалпы әлеуметтанудың алдына қойған мақсаты мен міндеті арқылы ғылыми немесе пратикалық мәселелерді шешуіне байланысты ажыратылады. Теориялық немесе фундаменталды әлеуметтану барлық қоғамдық, гуманитарлық ғылымдардың ілгері дамуына жол ашады. Ол әлеметтік зерттеулер арқылы зерттелетін құбылыс пен үдерістер туралы білімнің онан әрі дамуын, жетілуін мақсат етеді. Қолданбалы зерттеулер арқылы теориялық негізгі мәселелерді нақтылап шешуге тырысады. Бұлардың негізінде бағалы, құнды кеңес, нұсқаулар, ұсыныстар, болжаулар жасалады.

Әлеуметтік білім –теория мен практиканың бірлігінде қалыптасады. Теориялық зерттеулер әлеуметтік болмысты, өмір жалпы және арнаулы бағыттардың деңгейінде түсіндіріп, оның дамуын және қандай қызмет атқаратынын анықтайды. Оның одан әру даму заңдарының бағытын, көрінісін белгілеп отырады. Ал, эмпирикалық (яғни, практикалық, тәжірибелік) әлеуметтік зерттеулер- нақтылы құбылыстар пен процестер туралы жаңа мағлұмат, хабарлар статистикалық талдау, нақты әлеуметтік әдістерді (яғни, сауалнама, сұрыптау, бақылау, құжаттарды талдау, сараптау, үлгілеу, тестілеу, т.б.) қолдану арқылы іске асырылады. Ал, теориялық зерттеулер абстрактілі философиялық әдістерді (яғни, талдау мен синтез, логикалық пен тарихи, индукция және дедукция, абстратыліден нақтылққа шығу, т.б.) арқылы іске асырылады.

Теориялық білім- жан-жақты, әмбебапты, ал, эмпирикалық – ақиқатты, шындықты белгілеуші білім. Теориялық білім эмпирикалық білімнің негізінде сүйенеді, ал, эмпирикалық ғылым теориялық білімнен біршама басым болғанымен, ғылымның жоғары даму деңгейін көрсете алмайды. Ғылымның дамуы әр уақытта теориялық білім деңгейінің эмпирикалық білім деңгейінен басым болуын қажет етеді.

Теориялық және қолданбалы әлеуметтану нақтылы әлеуметтік зерттеулерге сүйене отырып, бір-біріне қарсы тұрмайды, олар әр уақытта бірлікте болып, бір-бірінің одан әрі дамуының әсер етеді.

2. Жеке тұлғаны зерделеу

. Тәрбиені тұлғалық тұрғыдан жүргізген кезде жас және жеке ерекшеліктерді есепке алу жаңа бағыт алады. Адамгершілік, әлеуметгік сапаларды қалыптастырудың ең ыңғайлы мүмкіндікгері бастауыш мектеп жасында болады. Неғүрлым жасы кіші болса, соғүрлым тәрбие ықпалдарын нақты қабылдап, бала өз тәрбиешісіне көбірек сенеді, оның беделіне сөзсіз бағынады. Сондықтан кіші мектеп жасында және ерте жеткіншек жаста жағымды әдеттерді тәрбиелеуге, балаларды еңбекке, тәртіпке, қоғамдық іс- әрекеттерге үйрету жеңіл болады. Ересек жеткіншектер болса, пайдалы еңбектің тура, ашық міндеттерін қалайды, оларды орындауда белсенділік танытуға құмар келеді. Дегенмен де, бүл белсенділік, талпыныстар педагогтар тарапынан өте жақсы үйымдастырылуы қажет. Тәрбиенің болашақ нэтижелерін жобалағанда тэрбиеленушілердің мүмкіншілік пәрменділігінің кейбір сапаларды қалыптастыруда азаятынын, жасына байланысты жүйке жүйесінің нэзіктігін, сыртқы эссрлсрге психологиялық қарсылықтың кобейетінін, сснзитивті кезең қажеттерінің озгеруін естен шығармаған жон. Тәрбиеші сүйенетін окуиіыньщ жеке ерекшеліктерінің қатарыңда олардьщ қабылдау, ойлау, есте сақтау, сљйлеу, мінез, темперамент, ерік бітістерін атауға болады. Бүл және басқа да ерекшеліктерді айыра тану тәрбиелеуде қиынға соқса да, тәрбиеші табысқа жетуді ниет қылса, қосымша уақытын, күш-жігерін, қүралдарын пайдаланып, түлғалық сапаларды толық және нақты танып-білуге ынта-ықыласты болуы шарт. Тәрбиеші қазіргі заманғы оқушылардың білім деңгейінің жоғарылығын ескере отырып, љзі де жан-жақты дамып отыруы керек, яғни љз мамандығы төңірегіндегіні ғана біліп қоймай, сонымен қоса саясат, өнер, мәдениет саласындағы білімдерді жинақтап, љз тәрбиеленушілеріне озін адамгершіліктің жоғары үлгісі ретінде, адамдық қадір- қасиеттің, қүндылықтың таратушысы ретінде танылуы тиіс. Балалық және жеткіншек жастағы түлғалық сапалар- дың жылдам қарқынмен қалыптасуы озық әрекет етуді, тәрбиеленушіден даму желісіндегі тәрбие мазмүны мен оның үйымдастырылуы, эдістері және формалары арасында қайшылық туындамай түрғанда, жағымсыз әдеттер баланың жан дүниесіне орнығып қалмай түрып, алдын-ала қимылдауды қаурыт талап етеді. Әйтсе де, талаптарды күшейте отырып, тәрбие ықпалдары бағытталған тәрбиеленушілердің шама-шарқын ескерген абзал. Қиын талаптар баланың љз күшіне сенімін азайтып, кљңілдерін қалдырады, тіпті ең қауіптісі, сол талаптарды үстірт орындауға итермелейді. Әдетте, мүндай жағдайда жартылай істелінген іске қанағат түту әдеті қалыптасып қалуы мүмкін. Тәрбиешілер әсіресе, түлғаның негізгі сапаларына, яғни, олардың қүңдылықтарды таңдау бағытына, іс-әрекет жасаудың жэне қылық қалыптастырудың омірлік жоспарларьгаа мон беріп, тәрбие процесін түзейді, әрі бүл процесті түлғалық және қоғамдық қажеттерді қанағаттандыруға бағдарлайды. Кейбір тәрбиешілер нақты тәрбиені тек "қиын" оқушылар мен тәртіп бүзушыларға қатысты деп ойлайды. Сљз жоқ, мүндай тәрбиелеушілер кљбірек бақылауды керек етеді. Бірақ "жағдайы жақсы" оқушыларға да мойын бүру керек. Сырттай жақсы кљріністің кљлеңкесінде жаман пиғылды ойлар, мотивтер, әрекеттер де жасырынып жатуы мүмкін. Бүған ешкімді ешуақытта кінәлауға болмайды, бірақ барлық оқушыларға тендей кљңіл бљлу керек. Түлғаның сыртқы кљрініс, әрекетгерінен оның ішкі мінез-қүлқын түсіну љте қиын, осыдан тәрбие мақсаты әрқашан іске аса бермейді. Тәрбиешіғе тәрбиеленушінің өзі көмектесуі қажет. Тәрбиеленушіні дос, көмекші, одақтас етіңіз. Бүл түпкілікті сапаларды түсініп, болжаудың ең қысқа, анық жолы болып табылады.

3. Бақылау, сипаттау, есептеу, салыстыру, эксперимент, модельдеу қай деңгейдің әдістері Ғылыми таным эмпириялық және теориялық деңгейлерге бөлінеді. Жалпы ғылыми әдістердің кейбірі тек эмпириялық деңгейде (бақылау, эксперимент, өлшеу), басқалары тек теориялық деңгейде (идеалдау, формалау), тағы бірқатары эмпириялық және теориялық деңгейде (модельдеу) қолданылады.

7-ші биле