1*Организмде зат алмасу және энергия алмасу*1*136*2*

#1*!Ассимиляция үрдісі бұл

*организм тіршілігі мен өсіп-дамуына қолданылатын қажетті заттектердің түзілу процесі

*органикалық заттардың ыдырауы мен олардың түсуін қамтамасыз ету процесі

*заттардың ыдырауы, оның оттегімен тотығып, организмнен шығарылуы

*тәулік бойы энергияның түсуі мен жұмсалуының сәйкестігі

*ішкі ағзалардың жұмысына шығындалатын энергия

#2*!Диссимиляция үрдісі бұл

*ішкі ағзалардың жұмысына шығындалатын энергия

*тәулік бойы энергияның түсуі мен жұмсалуының сәйкестігі

*биохимиялық реакциялар үшін организмге қажет энергияның түзілуі

* заттардың ыдырауы, оның оттегімен тотығып, организмнен шығарылуы

*органикалық заттардың ыдырауы мен олардың түсуін қамтамасыз ету процесі

#3*!Зат алмасудың бұзылуына алып келетін факторлардың бірі

* үйлесімсіз тамақтану

*физикалық жүктеме

*дене салмағы

*жынысы

*жасы

#4*!Ұзақ уақыт теріс энергетикалық баланс нәтижесінде дамитын ауру

*семіздік

*маразм

*қант диабеті

*атеросклероз

*гипертониялық ауру

#5*!Ұзақ уақытқа созылған оң энергиялық баланс нәтижесінде дамитын ауру

*алиментарлық дистрофия

*гипертониялық ауру

*квашиоркор

*пеллагра

*маразм

#6*!Реттелінетін энергия шығыны бұл

*спецификалық-динамикалық әрекетіне кететін энергия шығындары

*тіршілік етуге қажет жүйелердің қызметін ұстап тұратын

*еңбек әрекетіне жұмсалатын

*бұлшық ет тонусы үшін қажет

*негізгі алмасуға жұмсалатын

#7*!Негізгі алмасудың мөлшеріне әсер етеді

*бұлшық ет қызметінің көлемі мен сипаты

*орталық жүйке жүйесінің жағдайы

*еңбек әрекетінің сипаты

*үй жұмысының түрлері

*спортпен шұғылдану

#8*!Көмірсуға бай тамақ қабылдауда негізгі алмасу неше пайызға жоғарылайды

*4-7

*10-14

*20-25

*30-45

*45-50

#9*!Белокқа бай тамақ қабылдауда негізгі алмасу неше пайызға жоғарылайды

*4-7%

*10-14%

*20-25%

*30-40%

*45-55%

#10*!Майға бай тамақ қабылдауда негізгі алмасу неше пайызға жоғарылайды

*1-2%

*4-14%

*20-25%

*30-35%

*45-50%

#11*!Зат алмасу бір-біріне қарама-қарсы, бір мезгілде жүретін үрдістерден тұрады

*белоктардың тотығуы мен шығарылуы

*ферменттердің синтезі мен ыдырауы

*көмірсулардың синтезі мен ыдырауы

*гормондардың синтезі мен ыдырауы

• катаболизм и анаболизм

#12*!Заттек алмасудың химиялық реакцияларының жылдамдығы, олардың келісімділігі мен реттілігі реттеледі

*ферменттік және басқа да реттеуші жүйелер, әсіресе жүйке жүйесі қызметімен

*ассимиляция және диссимиляция үрдістерімен

*эндогенді факторлардың әсерімен

*экзогенді факторлардың әсерімен

*гормондар синтезімен

#13*!Тағамдық заттектер мен энергияға қажеттілік мөлшерін анықтайтын факторлар

*еңбек қызметінің сипаты мен түрлері

*жынысы, жасы және еңбек сипаты

*алмасу үрдістерінің қарқындылығы

*сыртқы орта факторларының әсері

*кәсіптік патологияның болуы

#14*!«Еңбекке жарамды ерлер үшін белоктар, майлар, көмірсулар және энергияның нормасы» Астана қ. 2012ж. бойынша қарастырылған кәсіби топтың саны

*2

*3

*4

*5

*6

#15*!60 жастан асқан қарт адамдарда зат алмасу үрдістеріне тән

*белокқа жоғары қажеттілік

*қатты мал майларының тез сіңуі

*макронутриенттердің артық түсуі

*зат алмасу қарқындылығының төмендеуі

*ас қорыту белсенділігінің функционалдық жоғарлауы

#16*!Тағамның спецификалық-динамикалық әрекетімен байланысты энергия шығыны тең

*негізгі алмасудан 15-20%

*негізгі алмасудан 10-15%

*тәуліктік қуаттылықтан 5-8%

*тәуліктік қуаттылықтан 10-15%

*тәуліктік қуаттылықтан 15-20%

#17*!Теріс энергетикалық баланс келесі заттектің жеткіліксіздігімен тығыз байланысты

*май

*белок

*көмірсу

*витаминдер

*минералдық заттектер

#18*!Спецификалық-динамикалық әрекетінде аз мөлшерде жұмсалатын энергия шығынын шақыратын тағам

*майлы

*белокты

*көмірсулы

*витаминге бай

*минералдық заттектерге май

#19*!Зат алмасудың химиялық реакцияларының жылдамдығы реттеледі

*ассимиляция және диссимиляция процесстерімен

*ферментті және жүйке жүйесі қызметімен

*эндогенді факторлардың әсерімен

*экзогенді факторлардың әсерімен

*гормондар синтезімен

#20*!Реттелінбейтін энергия шығына жатады

*негізгі алмасуда

*еңбек қызметінде

*ойлауда жұмсалатын

*спортпен шұғылдануда

*белсенді демалыс түрінде

#21*!Реттелінетін энергия шығыны

*жылу алмасу

*негізгі алмасу

*су-тұз алмасу

*жүйке-бұлшық ет жұмысы

*тағамның спецификалық-динамикалық әрекеті

#22*!Энергия шығынын анықтайтын кең таралған әдіс

*сұрау-өлшеу

*тікелей калориметрия

*кестелік-хронометражды

*тікелей емес калориметрия

*алиментарлық энергометрия

#23*!Ересек еңбекке жарамды адамдардың тамақтануында белок,май, көмірсудың оңтайлы арақатынасы

*1: 0,8: 4

*1: 1,2: 4,6

*1:1:3

*1:2: 5

*1:3:7

#24*!Әр түрлі тағамдық белоктардың сапасын бағалайтын халықаралық эталон ретінде қабылданған азық-түлік белогы

*тауық жұмыртқасы

*сиыр еті

*балық

*сүт

*соя

#25*!Ересек адамның1 кг салмаққа белоктың тәуліктік қажеттілігі

*0,3 г

*0,5 г

*1,0 г

*2,0 г

*3,0 г

#26*!Ересек адамдардың тәуліктік рационының жалпы энергетикалық құндылығынан белоктың ұсынылған мөлшері

*8-10%

*12-14%

*16-20%

*25-30%

*40-45%

#27*!Ересек еңбекке жарамды адамдар үшін өсімдік тектес белоктардың жалпы мөлшері құрайды

*35%

*45%

*55%

*65%

*75%

#28*!Ересек еңбеккке жарамды халық үшін жануар тектес белоктардың жалпы мөлшері құрайды

*35%

*45%

*55%

*65%

*75%

#29*!Аралас тамақтану кезінде тәулігіне негізгі алмасу жоғарылайды

*40-50%

*10-15%

*20-25%

*30-40%

*45-55%

#30*!Белокқа бай тағам қабылдауда негізгі алмасудың жоғарылау пайызы

*40-50%

*10-14%

*20-25%

*30-40%

*45-55%

#31*!Артық белоктық тамақтануда организммен қадағаланбайтын үрдістер күшейеді

*организмнің әлсізденуі

*бой өсуінің кешеуілдеуі

*иммунитеттің төмендеуі

*зат алмасу бұзылыстары

*бауырға жүктеменің артуы

#32*!Адамда белок жеткіліксіздігінің көріністері

*ішекте шіру үрдісінің күшеюі

*бүйрекке жүктеменің артуы

*бауырда жүктеменің артуы

*иммунитеттің төмендеуі

*жүйке жүйесінің қозуы

#33*!Адам организмінде лизиннің рөлі

*сүйек тінінің қалыпты қалыптастыруына қажет кальцийдің сіңуіне көмектеседі

*ниацин биосинтезіне қатысуымен қамтамасыз етеді

*организмнен ауыр металдарды шығарады

*су балансының бұзылысына алып келеді

*ми химиясына белсенді әсер етеді

#34*!Организмде темірдің жетіспеуінің негізгі себептері

*организмдегі темірдің шығынының жоғарылауы

*минералдық заттектердің артық түсуі

*сыртқы ортаның ластануы

*кәсіби зияндылық

*артық салмақ

#35*!Организмде белоктың қорғаныс қызметі

*барлық клеткалық катализаторлар-белоктар

*1 г белок ыдырағанда 17 кДж энергия бөлінеді

*жиырылғыш белоктар барлық іс-қимылды шақырады

*бөгде заттарды залалсыздандыру үшін белоктық дене және антидене өндіру

*қандағы гемоглобин белогы оттегімен қосылып, барлық тіндерге тасымалдайды

#36*!Организмде белоктың рецепторлық қызметі

*1 г белок ыдырағанда 17 кДж энергия бөлінеді

*жиырылғыш белоктар барлық іс-қимылды шақырады

*белоктар заттектерді клеткамен тануды қамтамасыз етеді

*бөгде заттарды залалсыздандыру үшін белоктық дене және антидене өндіру

*қандағы гемоглобин белогы оттегімен қосылып, барлық тіндерге тасымалдайды

#37*!Организмде белоктың жиырылтушы қызметі

*миозин бұлшықет жиырылуына қатысады

*1 г белок ыдырағанда 17 кДж энергия бөлінеді

*белоктар заттектерді клеткамен тануды қамтамасыз етеді

*бөгде заттарды залалсыздандыру үшін белоктық дене және антидене өндіру

*қандағы гемоглобин белогы оттегімен қосылып, барлық тіндерге тасымалдайды

#38*! Организмде белоктың энергетикалық қызметі

*миозин бұлшықет жиырылуына қатысады

*1 г белок ыдырағанда 17 кДж энергия бөлінеді

*белоктар заттектерді клеткамен тануды қамтамасыз етеді

*бөгде заттарды залалсыздандыру үшін белоктық дене және антидене өндіру

*қандағы гемоглобин белогы оттегімен қосылып, барлық тіндерге тасымалдайды

#39*!Протеиндерге жатады

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, глобулин, глютелин

*альбумин, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*альбумин, глобулин, глютелин, фосфотелин

*альбумин, глобулин, глютелин

#40*!Протеидтерге жатады

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*нуклеопротеидтер, липопротеидтер, глобулин, глютелин

*альбумин, фосфопротеидтер, гликопротеидтер

*альбумин, глобулин, глютелин, фосфотелин

*альбумин, глобулин, глютелин

#41*!Адам организмінде триптофанның рөлі

*калийдің сіңуіне ықпал етеді

*ми химиясына белсенді әсер етеді

*су балансының бұзылуына әкеледі

*организмнен ауыр металлдарды шығарады

*ниацин биосинтезіне оның қатысуын қамтамасыз етеді

#42*!Тағамның толыққұндылығын анықтауда осы аминқышқылдарының «үштігі» есептеледі

*треонин, триптофан, метионин

*лизин, триптофан, метионин

*метионин, валин, цистин

*лизин, валин, гистидин

*валин, глицин, цистин

#43*!Организмде гликоген түзілу үшін тез және жеңіл қолданылатын көмірсу

*клетчатка

*глюкоза

*крахмал

*лактоза

*пектин

#44*!Сүт және сүт өнімдерінде ғана кездесетін көмірсу

*пектин

*лактоза

*глюкоза

*фруктоза

*клетчатка

#45*!Бауырда көп мөлшерде кездесетін жануар текті көмірсу

*гликоген

*фруктоза

*крахмал

*лактоза

*пектин

#46*!Линоль, линолен, арахидон қандай май қышқылдарына жатады

*көпқанықпаған

*моноқаныққан

*тотықпаған

*баяу еритін

*қаныққан

#47*!Лецитин жататын биологиялық белсенді заттектер тобы

*белоктар

*стериндер

*фосфолипидтер

*қаныққан май қышқылдары

*қанықпаған май қышқылдары

#48*!Организмде холестериннің артық мөлшерінің жиналуына кедергі жасайтын заттек

*глобулин

*лецитин

*лактоальбумин

*қаныққан май қышқылдары

*қанықпаған май қышқылдары

#49*!Зоостериндердің негізгі өкілі

*лецитин

*витамин

*ситостерин

*холестерин

*сфингомиелин

#50*!Күкірт құрамдас аминқышқылы

*серин

*аланин

*тирозин

*триптофан

*метионин

#51*!Қаныққан май қышқылдарына жатады

*арахидон

*линолен

*майлы

*линол

*олеин

#52*!Глюкозаның негізгі қызметі

*гормондар синтезіне қатысады

*миға энергияны негізгі жеткізуші

*ішкі секреция безінің қызметін реттейді

*сүт қышқылды бактерияларының дамуына ықпал етеді

*клетка протоплазмасының негізгі құрылымдық элементі

#53*!Холестериннің тағамдық көзі

*саңырауқұлақ

*өсімдік майы

*жұмыртқа

*қара нан

*жеміс

#54*!Организмде эндогенді судың қосымша көзі бола алатын және үнемді қолдануға ықпал ететін заттек

*май

*белок

*көмірсу

*дәрумен

*минералдық заттар

#55*!Көпқанықпаған май қышқылдарына жатады

*пальмитин, стеарнин, миристин

*стеарин, миристин, арахидон

*липолен, линолен,арахидон

*линол, линолен,арахидон

*липол, фолий

#56*!Лецитин жатады

*белок

*стерин

*фосфолипидтер

*қаныққан май қышқылдары

*қанықпаған май қышқылдары

#57*!Организмде гликоген түзілу үшін қолданылатын жеңіл сіңетін көмірсу

*лактоза

*пектин

*глюкоза

*крахмал

*клетчатка

#58*!Сүт және сүт өнімдерінде ғана кездесетін көмірсу

*клетчатка

*глюкоза

*крахмал

*лактоза

*пектин

#59*!Өсімдік және сүт өнімдерінде көмірсудың сіңімділігінің орташа пайызы

*30-40

*45-50

*65-70

*75-80

*85-98

#60*!Азық-түлікте бос күйінде кездеспейтін моносахарид

*лактоза

*глюкоза

*крахмал

*сахароза

*галактоза

#61*!Асқазан ішек жолдарында ыдырамайтын және энергия көзі бола алмайтын көмірсу

*клетчатка

*крахмал

*гликоген

*фруктоза

*лактоза

#62*!1грамм көмірсу қамтамасыз ететін энергия мөлшері

*4 ккал

*5 ккал

*7 ккал

*10 ккал

*25 ккал

#63*!Сүт өнімдерінде көмірсудың сіңімділігінің орташа пайызы

*30-40%

*45-50%

*65-70%

*75-80%

*85-98%

#64*!Қарапайым көмірсулар

*крахмал

*лактоза

*гликоген

*клетчатка

*пектиндік заттек

#65*!Күрделі көмірсулар

*глюкоза

*фруктоза

*крахмал

*сахароза

*мальтоза

#66*!Моносахаридтерге жататын көмірсу

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*галактоза

#67*!Гексозға жататын көмірсу

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*фруктоза

#68*!Тамақтануда қолданылатын аса кең таралған моносахарид

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*глюкоза

#69*!Кондитерлік өнімдер мен сергіткіш сусындар шығаруда мақсатты қолданылатын көмірсу

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*гликоген

*фруктоза

#70*!Фруктозаның табиғи көздері

*ет

*сүт

*балық

*жарма

*жемістер мен жидектер

#71*!Дисахаридтерге жататын көмірсу

*фруктоза

*галактоза

*крахмал

*лактоза

*глюкоза

#72*!Адам тамақтануында кеңінен қолданылатын көмірсу

*сахароза

*галактоза

*крахмал

*лактоза

*глюкоза

#73*!Сахарозаның табиғи көздері

*ет

*сүт

*балық

*жарма

*бақша өнімдері және жемістер

#74*!Ересек адамдар үшін көмірсудың орташа қажеттілігі

*100г

*200г

*300г

*600г

*400-500г

#75*!Көмірсу жеткіліксіздігінің нәтижесінде дамиды

*қанда глюкоза деңгейінің төмендеуі

*бауыр қызметінің нашарлауы

*сүйек түзілуінің бұзылуы

*артық дене салмағы

*терідегі өзгерістер

#76*!Тағамда клетчатканың жеткіліксіздігі кейбір елдерде аурулардың едәуір өсуімен байланыстырады

*бауыр қызметінің нашарлауы

*сүйек түзілуінің бұзылуы

*тоқ ішектің қатерлі ісігі

*қант диабеті

*инфаркт

#77*!Организмге тағам арқылы холестерин көп мөлшерде түскен сайын, ол аз синтезделеді

*өкпеде

*асқазанда

*бауырда

*көкбауырда

*ұйқы безінде

#78*!Дисахаридтерге жататын көмірсу

*сахароза

*галактоза

*фруктоза

*крахмал

*глюкоза

#79*!Күшті липотропты әсері бар, бауырды май басудан сақтайтын аминқышқыл

*фениаланин

*триптофан

*метионин

*треонин

*лизин

#80*!Энергияға сиымдырақ тағамдық заттек

*аминқышқылы

*витамин

*көмірсу

*белок

*май

#81*!Моноқанықпаған аминқышқылы

*линол

*олеин

*линолен

*арахидон

*миристин

#82*!Адам организміне көмірсудің артық түсуінде қалыптасатын негізгі фактор

*тері өзгерістері

*артық дене салмағы

*алиментарлық дистрофия

*сүйек түзілуінің бұзылуы

*дене салмағының төмендеуі

#83*!Кондитерлік өнімдерді және сусындар шығаруда қолданылатын көмірсу

*лактоза

*крахмал

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

#84*!Организмде холестериннің артық мөлшерін жиналуына кедергі жасауына ықпал етеді

*белок

*КҚМҚ

*лецитин

*қаныққан май қышқылдары

*қанықпаған май қышқылдары

#85*!Зоостериндер өкілі

*КҚМҚ

*витамин

*ситостерин

*холестерин

*май қышқылдары

#86*!Ауыл шаруашылығы малдарының сүтінде лактозаның мөлшері

*4-6%

*10-15%

*20%

*38%

*54%

#87*!Дән өнімдерінің тағамдық құндылығын қамтамасыз ететін көмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*крахмал

*лактоза

#88*!Дән өнімдеріндегі құрамы аса жоғары көмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*клетчатка

*лактоза

#89*!Сахарозаның тағамдық көздері

*ет

*сүт

*балық

*жарма

*бақша өнімдері және жемістер

#90*!Қант қызылшасы құрамындағы сахароза мөлшері

*14-18%

*20%

*30%

*35%

*40%

#91*!Қант құрағындағы сахароза мөлшері

*10-15%

*20%

*25%

*30%

*60%

#92*!Көмірсу ауыр жеткіліксіздігінде дамиды

*қанда глюкоза деңгейінің төмендеуі

*бауыр қызметінің нашарлауы

*сүйек түзілуінің бұзылуы

*артық дене салмағы

*терідегі өзгерістер

#93*!Адам организміне көмірсудің артық түсуінде байқалады

*тері өзгерістері

*артық дене салмағы

*алиментарлық дистрофия

*сүйек түзілуінің бұзылуы

*дене салмағының төмендеуі

#94*!Сулы ерітіндіде қышқыл және қанттың болуымен желетәрізді және коллоидты массаға айналуға қабілетті көмірсу

*пектин

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

#95*!Қауіпті еңбек жағдайлары бар өндірісте емдік және профилактикалық мақсата пайдаланылатын көмірсу

*пектин

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

#96*!Ішек перистальтикасын ынталандыратын көмірсу

*клетчатка

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

#97*!Холестеринді организмнен шығаруға ықпал ететін көмірсу

*клетчатка

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

#98*!Пайдалы ішек микрофлорасын қалпына келтіруде маңызды рөл атқаратын көмірсу

*клетчатка

*сахароза

*фруктоза

*мальтоза

*лактоза

#99*!Дән өнімдерінің тағамдық құндылығын аса жоғарылататын көмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*крахмал

*лактоза

#100*!Дән өнімдеріндегі құрамы аса жоғары көмірсу

*гликоген

*фруктоза

*галактоза

*клетчатка

*лактоза

#101*!С витаминінің тағамда мүлде болмауы алып келеді

*пеллаграға

*бери-бериге

*анемияға

*цингаға

*рахитке

#102*!Аскорбин қышқылының физиологиялық қызметі байланысты

*реттеуші қызметімен

*цистеиннен метионин түзілуіне қатысумен

*кальций мен фосфор теңгерімін ұстап тұрумен

*тотығу-тотықсыздану реакцияларына қабілеттілігімен

*жүйке және бұлшық ет клеткаларының ферментативті емес рөлімен

#103*!Антигеморрагиялық витаминдерге жатады

*Е

*В₁

*К

*В₁₂

*Д

#104*!Тиамин (В₁) авитаминозы аталады

*рахит

*анемия

*скорбут

*пеллагра

*бери-бери

#105*!Рибофлавин жеткіліксіздігінің клиникалық белгілері

*қызыл иектің қанағыштығы

*ангулярлы стоматит, хейлоз

*үдемелі жүрек жеткіліксіздігі

*мегалобласты анемияның дамуы

*дененің әр бөліктерінде ауру сезімі,тырысулар

#106*!РР витаминінің негізгі тағамдық көздері

*цитрусты жемістер

*сүт және сүт өнімдері

*балық майы, сары май

*сиыр бауыры, дәнді-дақылдар

*сары-сарғыш түсті көкөністер мен жеміс-жидектер

#107*!Рахит көріністерінің бірі

*көру анализаторының қараңғыға бейімделу уақытын төмендету

*қаңқаның дұрыс дамымауы мен деформациясы

*организмнің иммунореактивтілігінің төмендеуі

*қорғаныс-бейімделу механизмдерінің әлсіреуі

* гепатобилиарлы жүйенің зақымдалуы

#108*!Организмнің коллагенді құрылымымен байланысы бар витамин

*токоферол

*пиридоксин

*кальциферол

*пантатен қышқылы

*аскорбин қышқылы

#109*!Фолий қышқылының негізгі тағамдық көздері

*шпинат, салат жапырағы

*сүт және сұйық сүт өнімдері

*кептірілген және балауса итмұрын

*ашытылған қырыққабат, тәтті бұрыш

*цитрусты және тропикалық жеміс-жидектер

#110*! А витаминінің негізгі тағамдық көздері

*алма

*бауыр

*өсімдік майы

*астық өнімдері

*бұршақ тұқымдастар

#111*!Тиаминнің негізгі тағамдық көздері

*итмұрын

*қара қарақат

*цитрустық жемістер

*бұршақ тұқымдастар

*жылтыратылған күріш

#112*!Витаминдердің жалпы биологиялық қасиеті

*организмде қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті реттейді

*биохимиялық үрдістердің катализаторы

*сүйек тіндерінің қалыптасуына қатысады

*пластикалық қызмет атқарады

*су-тұз алмасуына қатысады

#113*!Токоферолдың биологиялық ролі

*протромбин өңдірілуін ынталандырады

*жыныс бездерінің қызметін реттейді

*көру қабілетінің қызметін реттейді

*сүйек түзу үрдісіне қатысады

*көмірсу алмасуына қатысады

#114*!Фолий қышқылының жеткіліксіздігі әкеледі

*цинга

*пеллагра

*бери-бери

*гемералопия

*макроцитарлы анемия

#115*!Витаминге қарсы қасиетке ие заттар

*лютеин

*кверцетиндар

*флавоноидтар

*чай катехиндері

*авидин (шикі жұмыртқа)

#116*!Алиментарлық витамин жеткіліксіздігінің алдын-алу шаралары

*рационда жануар текті азық-түлік үлесін азайту

*рационда көкөністер мен жемістерді молайту

*витамин препараттарын қолдану

*санитарлық ережелерді сақтау

*тамақтану тәртібін сақтау

#117*!Жараға қарсы әсері бар витамин тәрізді заттар

*холин

*карнитин

*коэнзим Q₁₀

*витамин U

*пангам қышқылы

#118*!Е витаминінің негізгі тағамдық көздері

*нан-бөлке өнімдері

*жеміс-жидектер

*өсімдік майы

*сүт өнімдері

*ет өнімдері

#119*!Қышқылдық сипаттағы макроэлемент

*калий

*натрий

*магний

*кальций

*фосфор

#120*!Сілтілі сипаттағы макроэлемент

*кальций

*марганец

*фосфор

*күкірт

*хлор

#121*!Фосфордың аса жоғары мөлшері кездесетін азық-түлік

*балық, ірімшік, бұршақ

*кондитерлік өнімдер

*картоп, қырыққабат

*қияр, қызанақ

*алма

#122*!Организмде фосфордың физиологиялық қызметі

*өт бөлінуін жоғарылатады

*қан ұюы үрдісіне әсер етеді

*гемоглобин синтезіне қатысады

*кальций алмасуымен тығыз байланысты

*ішек жиырылғыштығын ынталандырады

#123*!Калийдің жоғары мөлшері кездесетін азық-түлік

*кептірілген жемістер,жеміс-жидектер

*қант, рафинадталған қант

*майдағы балық консерві

*кондитерлік өнімдер

*өсімдік майы

#124*!Организмнің калийге қажеттілігін қамтамасыз ететін азық-түлік

*күріш жармасы

*өсімдік майы

*бұршақтар

*картоп

*қант

#125*!Темірге бай азық-түлік

*кондитерлік өнім

*голланд ірімшігі

*өсімдік майы

*картоп

*бауыр

#126*!Темірдің сіңімділігін қиындататын азық-түлік

*дән өнімдері

*көкөністер

*жемістер

*балық

*ет

#127*!Минералды элементтердің жіктелуі

*электр теріс және электр оң заряд түзуіне

*белок молекуласымен байланысу қабілетіне

*Мендеелев кестесінде орналасуына

*организмдегі атқаратын қызметіне

*жүйке жүйесіне әсер етуіне

#128*!Йодталған азық-түлік көзі болып табылады

*су

*ет

*тұз

*сүт

*жарма

#129*!Кальцийге бай азық-түлік

*кондитерлік

*сүт өнімдері

*көкөністер

*ет өнімдері

*соя

#130*!Әйелдер үшін рациондағы темірдің қажеттілігі (мг/тәулік)

*2-3

*5-8

*15

*18

*20

#131*!Ерлер үшін рациондағы темірдің қажеттілігі (мг/тәулік)

*2

*5

*7

*10

*12

#132*!Құрамындағы темірі организмде оңай сіңетін азық-түлік

*ет

*сүт

*балық

*жұмыртқа

*көкөністер

#133*!Эндемиялық аурумен байланысты микроэлемент

*кальций

*магний

*фосфор

*йод

*сера

#134*!Ерлер үшін йодтың орташа қажеттілігі (мкг/тәулік)

*10

*40

*70

*100

*150

#135*!Жүкті және емізулі әйелдер үшін йодтың тәуліктік қажеттілігі (мкг/тәулік)

*50

*100

*150

*200

*250

#136*!Организмде темірдің сіңуін тежейтін өнім

*тұз

*шәй

*ет

*қант

*дән өнімдері

1*Органимдегі заттек және энергия алмасу *2*77*1*

#137*!Ассимиляция және диссимиляция үрдістерінің ересек адамда қалыпты жағдайдағы сипаты

*ассимиляция процесінің диссимиляция процесінен басым болуы

*диссимиляция процесінің ассимиляция процесінен басым болуы

*алмасу процестерінің қарқындылығының жоғарылауы

*зат алмасу қарқындылығының төмендеуі

*салыстырмалы түрде тепе-тең

#138*!Адекватты тамақтанбауда жұмсалған энергия шығынының орнын қабылдаған тамақтың қуаттылығы толтырмаған жағдайда туындайтын энергетикалық баланс

*оң

*теріс

*оңтайлы

*бейтарап

*динамикалық

#139*!Жұмсалған энергия шығынынан тағам рационының қуаттылығы ұзақ уақыт артқанда туындайтын энергетикалық баланс

*оң

*теріс

*бейтарап

*оңтайлы

*қалыпты

#140*!Теріс энергетикалық баланстың организмдегі салдары

*белок жеткіліксіздігі

*гипертониялық ауру

*артық дене салмағы

*атеросклероза

*семіздік

#141*!Негізгі алмасуға жұмсалатын энергия шығыны

*тіршілік етуге қажетті энергияның ең аз мөлшері

*тағамның қорытылуы және сіңуі

*физикалық белсенділік

*ақыл-ой жұмысы

*енбек қызметі

#142*!Адамның негізгі алмасуына әсер етеді

* жасы мен жынысы

*тамақтану тәртібі

*жұмыс жағдайы

*тәулік уақыты

*мамандығы

#143*!Еңбек етуде жұмсалатын энергия шығынының көлемін анықтайды

*физикалық, бұлшық ет жұмысының көлемі мен сипаты

*жұмыс уақытының ұзақтығы

*жұмыс орны

*климаттық жағдайы

*денсаулық жағдайы

#144*!Тағам қабылдағанда энергия шығынының жоғарылауы байланысты

*тағамдық заттектердің ыдырауы үшін тотығу үрдістерінің күшеюіне

*интервалом между приемом пищи

*тұтынған тағамның көлемі

*тамақты тұтыну жиілігі

*тамақтану тәртібі

#145*!Алиментарлы дистрофияның ауыр сырқаты қалыптасу кезінде маңызды рөл атқарады

*күрделі көмірсулардың аз сіңімділігі

*белокты-калориялық жеткіліксіздігі

*минералдық заттардың жеткіліксіздігі

*қиын балқитын майдың аздығы

*гиповитаминоз

#146*!Организмнің энергия шығынын анықтайтын әдіс

*респираторлық энергометрия

*тікелей калометрия

*хронометражды

*алиментарлы

*зертханалық

#147*!Бір уақытта және қарама-қарсы жүретін зат алмасу үрдісі

*қышқылдану және органимнен ыдыраған өнімдердің шығуы

*биосинтез және жаңа құрылымдардың пайда болуы

*қажетті заттектердің синтезі мен сіңімділігі

*заттектердің ыдырауы және энергия бөлуі

*ассимиляция және диссимиляция

#148*!Ағзадағы зат алмасуды реттейтін негізгі жүйе

*ас қорыту жүйесі

*тыныс алу жүйесі

*зәр шығару жүйесі

*қан айналым жүйесі

*орталық жүйке жүйесі

#149*!Организмдегі теріс азоттық баланс дамиды

*алмастырылатын аминқышқылдарының артық мөлшерде болуы

*рационда белоктың жеткіліксіз болуы

*рационда көмірсулардың артық болуы

*минералдық заттардың жеткіліксіздігі

*дәрумендер жеткіліксіздігі

#150*!Құнды белоктарға жатады

*құрамында кем дегенде бір алмастырылмайтын аминқышқылы болса

*азықта кем дегенде бір алмастырылатын аминқышқылы жетіспесе

*азықта алмастырылмайтын аминқышқылдары түгел кездессе

*өнімде барлық алмастырылатын аминқышқылдары сирек кездессе

*азықта екі алмастырылатын аминқышқылдары болса

#151*!Аминқышқылының биологиялық құндылығы мен физиологиялық рөлін анықтайтын негізгі критериі

*алмастырылмайтын аминқышқылдарының синтезіне қатысу

*күрделі көмірсулардың ыдырауын күшейту

*бойды өсіру және белок синтезін қамтамасыз ету

*фермент синтезін жеделдету

*гормон синтезін жабдықтау

#152*!Тағамның толыққұндылығын анықтайтын аминқышқылдардың «үштігі»

*треонин, триптофан, метионин

*лизин, триптофан, метионин

*метионин, валин, цистин

*лизин, валин, гистидин

*валин, глицин, цистин

#153*!Астық тұқымдас өнімдердің белок құндылығын төмендететін негізгі фактор

*алмастырылмайтын аминқышқылдарының жеткіліксіздігі

*фенилаланин синтезінің бұзылуы

*метиониннің артық болуы

*лизиннің жеткіліксіздігі

*валиннің болмауы

#154*!Күшті липотропты әсері бар аминқышқыл

*фениаланин

*метионин

*аланин

*валин

*лизин

#155*!Темірдің биологиялық ролі

*оттегі тасымалдайды

*көмірсуды ыдыратады

*зат алмасуды күшейтеді

*зат алмасуды бәсеңдетеді

*организм қартаюын кешеуілдетеді

#156*! Арибофлавиноз мына тағамдық заттектің жеткіліксіз түсуінен дамиды

*майдың

*белоктың

*көмірсудың

*витаминнің

*минералдық заттектің

#157*!Бой өсуінің кешеуілдеуі мен салмақтың төмендеуі, бүйректегі және қалқанша бездегі өзгерістерімен сипатталатын аминқышқылының жеткіліксіздігі кездеседі

*глютаминде

*лейцинде

*тирозинде

*аланинде

*серинде

#158*!Сүйек түзілу бұзылыстары, эритроциттер санының азаюына және гемоглобиннің төмендеуіне алып келетін аминқышқылының жеткіліксіздігі байқалады

*тирозинде

*лейцинде

*лизинде

*аланинде

*серинде

#159*!Метилдеу, трансметилдеу процестерін қалпына келтіруде маңызды роль атқаратын аминқышқыл

*метионин

*тирозин

*аланин

*лизин

*серин

#160*!Алмастырылатын аминқышқылына жатады

*триптофан

*метионин

*аланин

*валин

*лизин

#161*!Алмастырылатын аминқышқылы болып табылады

*лизин

*валин

*метионин

*глютамин

*фенилаланин

#162*!Белоктың ағзадағы ролі

*жаңа май санын түзеді

*оттегі тасымалдаушысы

*А және Д витаминдерінің ерітушісі

*ішек перистальтикасын ынталандырады

*гемоглобиннің, бұлшық еттегі миозин мен актиннің құрамына кіреді

#163*!Белоктың биологиялық құндылығын анықтайды

*сіңімділігі

*қорытымдылығы

*тасымалдаушылығы

*аминқышқыл құрамы

*энергетикалық құндылығы

#164*! Күшті липотропты заттек болып табылатын, бауырды май басудан сақтайтын аминқышқыл

*метионин

*глицин

*аланин

*серин

*валин

#165*!Аталған азық-түліктің қайсысы жоғары биологиялық қасиетке ие

*нан

*қант

*алма

*картоп

*жұмыртқа

#166*!Толыққұнды белок көзі болатын өнім

*нан

*қияр

*сүт

*ұнтақ

*баклажан

#167*!Тамақтануда ұзақ уақыт тек өсімдік текті тағамдарды қолдану, яғни вегетариандық, алып келеді

*аминқышқыл дисбалансына

*су балансының бұзылуына

*йоджеткіліксіздігіне

*остеопорозға

*семіздікке

#168*!Жоғары биологиялық белсенділікке ие, аса күшті липотропты заттек болып табылатын метиониннің әсері

*бауырды май басудан қорғайды

*бауырдағы өзгерістерді ұлғайтады

*қимыл қозғалыстың бұзылуын реттейді

*эритроциттер саны азаюының алдын алады

*сүйек кальцификациясының бұзылуын ынталандырады

#169*!Тағамда лизин жеткіліксіздігі алып келеді

*бауырды май басудың алдын алу

*қан түзілу бұзылыстарына

*дене салмағының артуына

*оң азоттық балансқа

*атеросклерозға

#170*!Триптофанның негізгі тағамдық көздері

*ет, балық, сүзбе, жұмыртқа

*көкөністер

*жидектер

*жемістер

*жүгері

#171*!Триптофанның маңызды қызметі

*холин синтездейді

*қозғалысты күшейтеді

*тамыр қабырғасының өткізгіштігін арттырады

*бойдың өсуін тежеу және дене салмағын төмендетеді

*ағзаның өсуі және азоттық тепе-теңдікті ұстап тұрады

#172*!Құнды белоктың көзі болып табылатын азық-түліктер

*сүт өнімдері

*дән өнімдері

*көкөністер

*жаңғақтар

*жемістер

#173*!Оң азоттық баланс байқалатын кезең

*регенерация үрдісінің қарқындылығында

*құнсыз белогы бар тағамдарды тұтынуда

*тағамда белоктың мүлдем болмауында

*өсу және ағзаның дамуында

*белоктық ашығуда

#174*!Теріс азоттық баланс пайда болады

*тағамда белоктың жеткіліксіз мөлшерде болуы немесе мүлдем болмауында

*синтетикалық үрдістің белок шығынынан басым болуында

*қандай да бір ағзада белоктың жиналуында

*регенерация үрдісінің қарқындылығында

*өсу және ағзаның дамуында

#175*!Ересек адам үшін аскорбин қышқылының тәуліктік қажеттілігі (мг)

*1-3

*5-10

*20-30

*50-60

*70-80

#176*!Өсімдік жапырағында кездесетін, аты сонымен байланысты витамин

*алма қышқылы

*лимон қышқылы

*фолий қышқылы

*пантотен қышқылы

*аскорбин қышқылы

#177*!С витаминінің негізгі көзі болып табылатын азық-түліктер

*нан-бөлке өнімдері

*макарон өнімдері

*қара қарақат

*ет өнімдері

*балық

#178*!Адам ағзасында синтезделмейтін витамин

*аскорбин қышқылы

*пантотен қышқылы

*рибофлавин

*тиамин

*биотин

#179*!Бұлшық ет әлсіздігі, жаяу жүргенде аяқтың ауыруымен өтетін витамин жеткіліксіздігі байланысты

*аскорбин қышқылымен

*рибофлавинмен

*пиридоксинмен

*тиаминмен

*ретинолмен

#180*!Рибофлавиннің маңызды қызметі

*өсу процесіне қатысады

*қан ұю процесіне қатысады

*түнгі көргіштікке әсер етеді

*қышқылдыққа қарсы қасиетке ие

*жасушаның тыны салу үрдісіне қатысады

#181*!Қараңғылық адаптациясын, түс ажыратуды жоғарылатып, түнгі көргіштікті жақсартатын витамин

*тиамин

* Р витамині

* С витамині

*рибофлавин

*линоль қышқылы

#182*!В1 авитаминозы дамитын жағдай

*тиімді тамақтануда

*тамақтану режимін ұстанбағанда

*ұзақ уақыт ақталған күрішті тұтынғанда

*көмірсудің тамақ рационында қиын сіңірілуінде

*көп қанықпаған май қышқылдарының қарқынды түсуінде

#183*!Май алмасуда тиаминнің қызметі

*қан ұю процесіне қатысады

*май қышқылдарының синтезіне қатысады

*карбоксил тобының ыдырауын катализдейді

*амин қышқылдарды дезаминдеу процесіне қатысады

*амин қышқылдарды қайта аминдеу реакциясына қатысады

#184*!В1 витаминінің жеткіліксіздігінің ерте көрінісі

*қандағы және зәрдегі пирожүзімқышқылының мөлшерінің жоғарылауы

*шаш түбі фолликуласына қан құйылуы

*капилляр қызметі бұзылыстарының туындауы

*жүйке жүйесі мен психиканың өзгеруі

*асқазан секрециясының бұзылуы

#185*!Витамин жеткіліксіздігінің ең айқын және ауыр түрі

*гипоавитаминоз

*авитаминоз

*квашиоркор

*бери-бери

*маразм

#186*!Витаминдердің жіктелу негізі

*суда ерімеуімен

*спиртте еруімен

*суда және майда ерігіштігі

*витаминдердің басқа тағамдық заттектермен байланысы

*жасушаның құрылымдық элементінің түзілуіне қатысуы

#187*!А коэнзимінің негізгі бөлігі болып табылатын витамин

*сүт қышқылы

*фолий қышқылы

*аскорбин қышқылы

*пантотен қышқылы

*пирожүзім қышқылы

#188*!Жеткіліксіздігі ағзадағы ісік ауруларының туындауына әкелетін витаминтәрізді заттек

*инозит

*биотин

*холин

*карнитин

* U витамині

#189*!Витамин жеткіліксіздігі кезінде эритроциттер саны азайып, қандағы холестерин мөлшері көбеюімен сипатталады

*рибофлавинде

*пиридоксин

*биотинде

*тиаминде

*ниацинде

#190*!Асқазан және он екі елі ішектің ойық жарасын емдеуге қабілетті витаминтәрізді зат

*холина

*инозит

*биотин

*картинин

* U витамині

#191*!Бірнеше глистті инвазияда қай витаминнің тапшылығы байқалады

*аскорбин қышқылы

*пантотен қышқылы

* В12витамині

*тиамин

*биотин

#192*!Барлық алмасу мен жасушаның тыныс алу реакцияларына қатысатын витамин

*тиамин

*ретинол

*ниацин

*рибофлавин

*филлохинон

#193*!Тіс тазалауда қызыл иектің қанауына алып келетін витамин жеткіліксіздігі кездеседі

*А

*РР

*С

*В 1

*В 6

#194*!Түнгі көргіштікті жақсартатын және түс ажыратуды жоғарылататын витаминге жатады

*аскорбин қышқылы

*фолий қышқылы

*рибофлавин

*кальцеферол

*тиамин

#195*!Родопсиннің түзілуін кешіктіретін немесе тежейтін, кешқұрым көздің көргіштігі төмендеуіне әкелетін витамин жеткіліксіздігі

*Д

*С

*В1

*А

*холин

#196*!Организмдегі көбею қызметін ынталандыруға қатысатын витамин

*А

*С

*В1

*Е

*холин

#197*!Сілтілі сипаттағы минералдық элементтері бар өнім

*дән өнімдері

*жұмыртқа

*балық

*сүт

*ет

#198*!Ағзадағы кальцийдің маңызды рөлі

*өт бөлінуін жоғарылатады

*гемоглобин синтезіне қатысады

*сүйек тінінің қалыптасуына қатысады

*ішек перистальтикасын ынталандырады

*антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер көрсетеді

#199*!Магнийдің адам ағзасындағы атқаратын қызметі

*антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер көрсетеді

*жүйке-бұлшықет қозғыштығын қадағалайды

*сүйек тінінің қалыптасуына қатысады

* гемоглобин синтезіне қатысады

*қан ұю процесіне әсер етеді

#200*!Ересектерде мырыштың алиментарлы жеткіліксіздігінде байқалады

*тері жабындысының зақымдалуы

*темір жеткіліксіздігі кезіндегі анемия

*ақыл-ой дамуынын кешеуілдеуі

*гепатоспленомегалия

*гипогонадизм

#201*!Рациондағы мырыштың негізгі көздері болып табылады

*нан-бөлке өнімдері

*жеміс-жидектер

*теңіз өнімдері

*көкөністер

*шырындар

#202*!Ұзақ гипокалиемия алып келуі мүмкін

*бұлшық ет спазмына

*жүрек аритмиясына

*артериалдық гипертензиға

*гормональды бұзылыстарға

*дәм мен иіс сезудің бұзылуына

203*!Қан түзілуге қатысатын микроэлемент

*марганец

*кобальт

*селен

*фтор

*йод

#204*!Селен жеткіліксіздігінің клиникалық көріністеріне жатады

* темір жеткіліксіздігі кезіндегі анемия

*кардиомиопатия

*эндемиялық зоб

*ксерофтальмия

*акродерматит

#205*!Гиперфторозбен байланысты ауру

*ангулярлы стоматит

*флюороз

*анемия

*кариес

*зоб

#206*!Селеннің маңызды биологиялық ролі

*антиоксидантты қорғаныс

*қанда оттегіні тасымалдаушы

*артерия қысымын реттеуші

*апоптоз процесстерін күшейтуші

*қан ұю жүйесін ынталандырушы

#207*!Қышқылды сипаттағы азық-түлік

*ет

*сүт

*алма

*қырыққабат

*жапырақты аскөк, ақжелек

#208*!Рационда натрийді ұзақ уақыт артық пайдалану нәтижесінде дамиды

*тремор

*ішек парезі

*бұлшық ет спазмы

*бұлшық ет әлсіздігі

*артериалдық гипертензия

#209*!Теңіз өнімдерінде кездесетін минералдық элементтің көзі

*йод

*фтор

*хлор

*натрий

*магний

#210*!Бананның пайдалы қасиеті

*йод көзі

*калий көзі

*аз калориялы жеміс

*жануар белогының көзі

*гастрит кезінде ұсынылады

#211*!Гемоглобин синтезіне белсенді қатысатын биомикроэлемент

*стронций

*мыс

*мырыщ

*фтор

*йод

#212*!Сүйек түзілуімен, оссификация және сүйек тінінің қалыптасуымен байланысты биомикроэлемент

*йод

*мыс

*фтор

*кобальт

*стронций

#213*!Организмде судың жиналуына ықпалын тигізетін сілтілі сипаттағы элемент

*натрий

*кальций

*магний

*калий

*цинк

1*Организмдегі заттек және энергия алмасуы. *4*51*1*

#214*!НЕГІЗГІ АЛМАСУҒА КЕТЕТІН ЭНЕРГИЯ КЕЛЕСІ ЖОЛМЕН ЖҰМСАЛАДЫ

*тамақтың спецификалық-динамикалық әрекеті

*ағзаның өмір сүруін қамтамасыз етуге

*физикалық жүктемені орындауға

*ақыл-ой еңбегіне

*еңбек әрекетіне

*ішкі ағзалар жұмысына

#215*!ЭНЕРГИЯ ШЫҒЫНЫНЫҢ РЕТТЕЛМЕЙТІН ТҮРІНЕ ЖАТАДЫ

*тамақтың өзіне тән динамикалық әрекеті

* белсенді демалыс түрінде

* спортпен шұғылдануда

* ойлауда жұмсалатын

* еңбек қызметінде

*негізгі алмасуда

#216*!ЗАТ АЛМАСУ БҰЗЫЛЫСЫНА АЛЫП КЕЛЕТІН ТАМАҚТАНУ

*қажетті заттектердің синтезімен байланысты реакцияларды бірігуіне

*ыдырау өнімдерінің тотығып, организмнен шығарылуы

*заттектер шығынымен байланысты реакциялардың қосылуы

*жеткіліксіз немесе артық мөлшердегі тамақтану

*микронутриенттердің оңтайлы үйлесімділігі

*биологиялық жағынан құнсыздығы

#217*!ҚАНДАЙ АУЫР СЫРҚАТТАРДЫҢ ПАЙДА БОЛУЫНДА ТЕРІС ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ БАЛАНС НЕГІЗГІ РОЛЬ АТҚАРАДЫ

*алиментарлық дистрофия

*маразм және квашиоркор

*гипертониялық ауру

*артық салмақ

*атеросклероз

*семіздік

#218*!РЕТТЕЛІНЕТІН ЭНЕРГИЯ ШЫҒЫНЫ ЖҰМСАЛАДЫ

*организмдегі тағамдық заттектердің айналымына

*бүйректің жұмысы және экскреторлық қызметіне

*өкпе жұмысы және тыныс алу қызметіне

*жүрек және қанайналым жұмысына

*еңбек қызметі үрдісіне

*спортпен шұғылдануға

#219*!НЕГІЗГІ АЛМАСУДЫҢ МӨЛШЕРІНЕ ӘСЕР ЕТЕДІ

*технологиялық қондырғының орналасуы

*тамақтану интерьері

*эндокринді жүйенің интенсивті қызметі

*орталық жүйке жүйесінің жағдайы

*жұмыс ауысымының ұзақтығы

*жұмыс орнының жарық болуы

#220*!АҒЗАНЫҢ РЕТТЕЛІНЕТІН ЭНЕРГИЯ ШЫҒЫНЫНА ЖАТАДЫ

*жылу алмасу

*негізгі алмасу

*су- тұз алмасу

*жұмыспен айналысу

*спортпен шұғылдану

*тамақтың өзіне тән спецификалық-динамикалық әрекеті

#221*!ҚҰРАМЫН БАЙЫТУҒА РҰҚСАТ ЕТІЛЕТІН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР:

* балық

* ет

* шұжық

* тұз

* ұн

* май

#222*!ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ШЫҒЫНДЫ АНЫҚТАУДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІС

*лабораториялық

*баланстық

*бюджеттік

*анкеталық

*есептік

*өлшеу

#223*!АСА ТОЛЫҚҚҰНДЫ БЕЛОГЫ БАР АЗЫҚ-ТҮЛІККЕ ЖАТАДЫ

*тауық жұмыртқасы

*қарақұмық

*балық

*картоп

*сүзбе

*күріш

*сұлы

*нан

#224*!АЛМАСТЫРЫЛМАЙТЫН АМИНҚЫШҚЫЛДАРЫНА ЖАТАДЫ

*фенилаланин

*триптофан

*метионин

*глютамин

*тирозин

*аланин

*серин

*гликоген

#225*!БЕЛОКТЫҢ АҒЗАДАҒЫ НЕГІЗГІ ҚЫЗМЕТІ

*ферменттер мен гормондардың құрамына кіреді

*тағамның дәмдік сапасын жақсартады

*минералдық заттардың көзі

*витаминдердің ерітушісі

*пластикалық қызмет

*қорғаныстық қызмет

*эндогенді судың көзі

*антитоксикалық

#226*!ҚҰРАМЫНДА АСА ҮЙЛЕСІМДІ АМИНҚЫШҚЫЛДАРЫМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕТІН БЕЛОК КӨЗІ КЕЗДЕСЕТІН ӨНІМДЕР

*жұмыртқа

*құс еті

*бидай

*күріш

*соя

*ұн

#227*!АЛМАСТЫРЫЛМАЙТЫН АМИНҚЫШҚЫЛДАРЫНА ЖАТАДЫ

*метионин

*аспарагин

*глютамин

*пролин

*глицин

*лизин

#228*!АЛМАСТЫРЫЛМАЙТЫН АМИНҚЫШҚЫЛДАРЫНА ЖАТАДЫ

*глютамин қышқылы

*триптофан

*глютамин

*аспарагин

*лейцин

*пролин

#229*!ҰЗАҚ УАҚЫТ БЕЛОКТЫҚ АШЫҒУ НӘТИЖЕСІНДЕ ТУЫНДАЙДЫ

*алиментарлық дистрофия

*гипертониялық ауру

*квашиоркор

*қант диабеті

*пеллагра

*семіздік

#230*!АСА ҚҰНДЫ ЖАНУАР БЕЛОГЫНЫҢ КӨЗІ БОЛЫП ТАБЫЛАТЫН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*сүт өнімдері

*дән өнімдері

*жұмыртқа

*көкөністер

*бұршақтар

*тәттілер

*ет

*ұн

#231*!АМИНҚЫШҚЫЛДАР ҚҰРАМЫ БОЙЫНША ТАБИҒИ БЕЛОГЫ БАР ӨНІМДЕР

*көкөністер мен жемістер

*кондитерлік өнімдер

*макарон өнімдері

*сүт өнімдері

*дән өнімдері

*ет өнімдері

#232*!КӨПҚАНЫҚПАҒАН МАЙ ҚЫШҚЫЛДАРЫНА ЖАТАДЫ

*арахидон

*миристин

*линолен

*стеарин

*линоль

*каприл

*лаурин

*олеин

#233*!ЖАНУАР ӨНІМДЕРІНДЕ КЕЗДЕСЕТІН КӨМІРСУЛАР

*пектин

*крахмал

*сахароза

*лактоза

*галактоза

*гликоген

#234*!МОНОСАХАРИДТЕРГЕ ЖАТАДЫ

*пектин

*лактоза

*крахмал

*сахароза

*гликоген

*глюкоза

*фруктоза

*галактоза

#235*!ДИСАХАРИДТЕРГЕ ЖАТАДЫ

*лактоза

*фруктоза

*галактоза

*гликоген

*сахароза

*протопектин

#236*!ПОЛИСАХАРИДТЕРГЕ ЖАТАДЫ

*лактоза

*глюкоза

*сахароза

*мальтоза

*галактоза

*крахмал

*гликоген

*клетчатка

#237*!ФРУКТОЗАНЫҢ ТАБИҒИ КӨЗДЕРІ БОЛЫП ТАБЫЛАТЫН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*ет

*сүт

*нан

*бал

*балық

*жарма

*жидектер

*жемістер

#238*!ФОСФАТИДТЕРГЕ ЖАТАДЫ

*меланин

*кефалин

*лецитин

*триптофан

*изолейцин

*холестерин

*пиридоксин

*сфингомиелин

#239*!ҚҰРАМЫНДА ЖАНУАР МАЙЫ КЕЗДЕСЕТІН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*маргарин

*рапс майы

*сиыр майы

*зәйтүн майы

*күнжіт майы

*өсімдік майы

*балық майы

*шошқа майы

#240*!ҚАНЫҚҚАН МАЙ ҚЫШҚЫЛДАРЫНА ЖАТАДЫ

*олеин

*лаурин

*каприл

*линолен

*стеарин

*арахидон

*миристин

*пальмитин

#241*!МАЙДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕРГЕ ЖАТАДЫ

*кальциферол

*рибофлавин

*токоферол

*ретинол

*фолацин

*тиамин

*ниацин

*биотин

#242*!СУДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕРГЕ ЖАТАДЫ

*ретинол

*тиамин

*токоферол

*кальциферол

*пиридоксин

*филлохинондар

*пангам қышқылы

*цианокобаламин

#243*!АСКОРБИН ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ РӨЛІ

*қан тамырлары қабырғасының серпімділігі мен өткізкіштігін қамтамасыз етеді *иммунобиологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етеді

*клетка ішілік липидтерге қышқылдануға қарсы әсері

*қалқанша безінде гормондардың өңдірілуін реттейді

*эритроцидтер гемолизінің алдын-алады

*жыныс бездерінің қызметін реттейді

*холестерин алмасуын реттейді

*қан ұю процесстерін реттейді

#244*!ВИТАМИНДЕРДІҢ АЛИМЕНТАРЛЫҚ ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІНІҢ СЕБЕПТЕРІНЕ ЖАТАДЫ

*тиімсіз химиотерапия

*асқазан-ішек жолдарының аурулары

*зиянды өндірістік факторлардың әсері

*тәуліктік тамақтану рационында витаминдер мөлшерінің төмен болуы

*азық-түлік құрамында болатын витаминге қарсы факторлардың әсері

*витаминдердің сіңуінде ферменттік механизмдердің туа біткен ақаулары

#245*!ВИТАМИНТӘРІЗДІ ЗАТТАРҒА ЖАТАДЫ

*пиридоксин

*карнитин

*токоферол

*фолацин

*ретинол

*инозит

*ниацин

*холин

#246*!АСКОРБИН ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ ТАҒАМДЫҚ КӨЗДЕРІ

*ет

*сүт

*балық

*жемістер

*көкөністер

*дән өнімдері

#247*!ФОЛИЙ ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ НЕГІЗГІ КӨЗДЕРІ

*ашытылған қырыққабат

*шпинат жапырағы

*ақжелек

*баклажан

*қызылша

*асқабақ

#248*!ПАНТОТЕН ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ АСА ЖОҒАРЫ МӨЛШЕРІМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕТІН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*сүт

*жемістер

*жидектер

*ашытқы

*шырындар

*сиыр бауыры

#249*!ВИТАМИНТӘРІЗДІ ЗАТТАРҒА ЖАТАДЫ

*биотин

*токоферол

*пиридоксин

*орот қышқылы

*аскорбин қышқылы

*фолий қышқылы

*пангам қышқылы

*параминобензой қышқылы

#250*!РАЦИОНЫНА Д ВИТАМИНІНІҢ ҚОСЫМША МӨЛШЕРІН ҚОСУ ҚАЖЕТ

*қоғамдық тамақтандыру мекемелеріндегі жұмысшыларға

*жерасты жұмысымен айналысатын жұмысшыларға

*ауылшаруашылығындағы жұмысшыларға

*су астындағы жұмысшыларға

*құрылысшыларға

*спортшыларға

#251*!А ВИТАМИНІНІҢ НЕГІЗГІ КӨЗІ БОЛЫП ТАБЫЛАТЫН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*нан және нан-бөлке өнімдері

*жануар бауыры және балық

*жаз мезгіліндегі сүт

*кондитерлік өнімдер

*ет және ет өнімдері

*макарон өнімдері

#252*!КАРОТИННІҢ НЕГІЗГІ КӨЗІ БОЛЫП ТАБЫЛАТЫН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*қызанақ

*тәтті қызыл бұрыш

*үрмебұршақ

*жасыл алма

*сарымсақ

*картоп

*сәбіз

*қияр

#253*!С ВИТАМИНІНІҢ МӨЛШЕРІ АСА ЖОҒАРЫ АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*нан және нан өнімдері

*макарон өнімдері

*қара қарақат

*өсімдік майы

*итмұрын

*ет өнімдері

#254*!Д ВИТАМИНІНІҢ МӨЛШЕРІ АСА ЖОҒАРЫ АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*нан және нан өнімдері

*макарон өнімдері

*малдың бауыры

*треска бауыры

*көкөністер

*жемістер

#255*!ФОЛИЙ ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ НЕГІЗГІ ТАҒАМДЫҚ КӨЗДЕРІ

*шпинат жапырағы

*шұжық өнімдері

*аспаздық май

*ұн өнімдері

*ақжелек

*балық

#256*!МИНЕРАЛДЫҚ ЗАТТЕКТЕРДІҢ НЕГІЗГІ ҚЫЗМЕТІНЕ ЖАТАДЫ

*май алмасуына қатысады

*су-тұз алмасуын реттейді

*каталитикалық белсенділік

*энергетикалық алмасуға қатысады

*ағзадағы жылу алмасуға қатысады

*қан түзілуге және қан ұюға қатысады

*ішек микрофлорасын қалыптандырады

*қышқылды-сілтілі тепе-теңдікті ұстап тұрады

#257*!МАКРОЭЛЕМЕНТКЕ ЖАТАДЫ

*мыс

*фтор

*селен

*темір

*хлор

*калий

*кальций

*марганец

#258*!МИКРОЭЛЕМЕНТКЕ ЖАТАДЫ

*марганец

*кобальт

*кальций

*магний

*фосфор

*темір

*калий

*күкірт

#259*!АЗЫҚ-ТҮЛІКТІ ҚАЙ ВИТАМИНМЕН ФОРТИФИКАЦИЯЛАУ ТИІМДІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ

нан пісіру үшін қолданылатын ұнды В₁, В₂, РР витаминімен

*қышқылды сүт өнімдерін С витаминімен

*қшықылды сүт өнімдерін А витаминімен

*тағамдық майларды А витаминімен

*қанттарды В тобы витаминдерімен

*тағамдық майларды С витаминімен

*сүтті А, Е витаминдерімен

*ұнды С, Д витаминдерімен

#260*!ҚҰРАМЫНДА МАГНИЙ КӨП МӨЛШЕРДЕ КЕЗДЕСЕТІН АЗЫҚ-ТҮЛІКТЕР

*кебек

*бұршақ

*арпа жармасы

*ет және ет өнімдері

*сүт және сүт өнімдері

*балық және теңіз өнімдері

#261*!ҚАН ТҮЗІЛУГЕ ҚАТЫСАТЫН БИОМИКРОЭЛЕМЕНТ

*хлор

*мыс

*калий

*темір

*натрий

*фосфор

*кальций

*кобальт

#262*!СҮЙЕК ТҮЗІЛУІМЕН БАЙЛАНЫСТЫ БИОМИКРОЭЛЕМЕНТ

*йод

*хлор

*күкірт

*натрий

*марганец

*стронций

#263*!БАЛАЛАРДА ЙОД ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІ КЕЗІНДЕ БАЙҚАЛАДЫ

*ақыл-ой дамуының артта қалуы

*терінің гиперпигментациясы

*бауыр жұмысының бұзылуы

*бой өсуінің тежелуі

*бұлшық ет әлсіздігі

*акселерация

#264*!АДАМ АҒЗАСЫНДАҒЫ ТЕМІРДІҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ РӨЛІ

*тіндік тынысалуға қатысады

*оттегі алмасуына қатысады

*май алмасуына қатысады

*көмірсуды ыдыратады

*жасушаны ыдыратады

*майды ыдыратады