27. Жұлын: топографиясы, сыртқы және ішкі құрылысы, қанмен қамтамасыз етілуі.

Жұлын-medulla spinalis омыртқа өзегінде жатады, ересек адамда ұзын,алдынан артынан бир шама қысыңқы цилиндр тәж тәрізді,ол жоғарыда тікелеи сопақша миға ауысып,ал төменде конус тәрізді conus medullaris, сүиірлене 2ші бел омыртқа деңгеиінде аяқталады. Conus medullaris-тен төмен қараи жұлынның артофияланған төменгі бөлігі болып табылатын соңғы жіп шығады. Соңғы жіп төменгі жағында жұлын қабықтарының жалғасынан тұрады және 2құиымшақ омыртқаға бекиді.Жұлынның ішкі құрылысы.Жұлын жуике жасушалары бар сұр зат пен миеленді жүике талшақтарынан құралатын ақ заттан тұрады. Сұр зат-substantia grisea жұлынның ішінде жатады және жан-жағынан ақ затпен қоршалған.Жұлынның көлденең кесіндісінде бұлар мүйіз тәрізді- алдыңғы кеңеиген мүиіз-cornu anterius -cornu anterius және артқы сүиір мүиіз-cornu posterius көрінеді.Сондықтан ақ затпен қоршалып жатқан сұр затттың жалпы пішіні«Н» әріпіне ұқсаиды.Жұлынның ақ заты cubstantia alba жүике талшықтарының 3 жүиесн құраитын жүике өсінділерінен тұрады. 1. Түрлі деңгеилерде жұлын бөліктерін баиланыстыратын қауымдасқан талшықтардың қысқа будалары. 2. Ұзын орталыққа тепкіш будалар. 2.Ұзын орталықтан тепкіш будалар.

27. Мидың үлкен жартышарларының жоғарғы-латералды, медиальды және төменгі беттерінің жүлгелері мен қатпарлары.

Ми сыңарларын төменгі бетінен қараитын болсақ ,иіс сезу жүлгесі sulcus olfactorius,көздік жулге sulcus orbitalis,гиппокамп жулгесі sulcus hippocampi,мұрындық жулге sulcus rhinalis, шуиде самаилық жулге sulcus occipitotemporalis. Қатпарлары тік қатпар girus rectus, көздік қатпар girus orbitalis,тістік қатпар girus dentatus, тілдік қатпар girus lingualis. Ми сыңарларын медиалды бетінен қараитын болсақ. Белдік жулге sulcus cinguli, шеке шуиделік жулге sulcus parietooccipitalis, шекеастылық жулге sulcus subparietalis, топшылық жулге sulcus calcarinus. Қатпарлары- белдеулік қатпар girus cinguli,суиелді дененің қатпары gyrus corporis colossi, медиалды маңдаилық қатпар gyrus frontalis medialis.

27. Бас миының ақ затының анатомиясы мен топографиясы. Ассоциативті, комиссуральды және проекциялық өткізгіштік жолдар. Сүйелді дене мен күмбездің құрылысы.

Ми сыңарларының ақ заты ми қыртысын нерв жүиесінің төмен орналасатын бөлімдерімен баиланыстыратын төмен бағытталатын проекциялық талшықтардан,көру төмпешігі маңы мен қыртысы мен баиланыстыратын жоғары бағытталатын проекциялық талшықтардан,ассоциациялық талшықтардан олар бір ми сыңары аумағында түрлі бөліктерді немесе әр ми сыңарлары аумағында біркелкі бөліктерді баиланыстырады.

Ассоциациялық 2 топқа бөлінеді. 1.ассоциациялық ұзын немесе қысқа . 2. Ассоциациялық коммиссуралық.

Қысқа ассо-қ жолдар доға тәріздес талшықтар fibrae arcuate түрінде болады,көршілес қатпарларды баиланыстырады.

Ұзын ассо-қ жолдарға жататыны.

1.Жоғары боилық немесе доға тәріздес буда fasciculus longitudinalis superior.

2.Ілмек тәріздес буда fasciculus uncinatus.

3.Төменгі боилық буда fasciculus longitudinalis inferior.

4.Белдеулік буда fasciculus cinguli.

5.Өзара ми сыңарларының ядроларын және осы ядроларды ми қыртысымен баиланыстыратын талшықтарды қосатын ассоциациялық жолдар.

Комиссуралық жолдар талшықтар түрінде болады. Оларға жататыны;1. Сүтелді дене corpus callosum

2.алдыңғы дәнекер commisura anterior

3. Күмбез дәнекер commisura fornicis

Сүиелді дене, corpus callosum мидың үлкен дәнекері commissura cerebri кішкене жалпаиған және ұзартылған пішінді,одан артқа созылған,ұзындығы 6-7 см ақ түсті құрылым.Сүиелді дене боилық жүлге тереңінде орналасқан. Сүиелді дене алдыңғы,ортаңғы,артқы бөлімдерден ажыратылады. Алдыңғы бөлімі алға төмен және артқа бұрылып сүиелді дене тізесін genucorporis callosi түзеді.ОРтаңғы бөлімі сұиелді дене сабауы truncus corporis callosi.Артқы бөлімі сүйелді дене буылтығы splenum corporis callosi.

Ми күмбезі боилық талшықтардан құралған өте иірімді иілген және ұзартылған пішінді тартпа.Оның күмбез денесін corpus fornicis күмбез аяқшаларын crura fornicis күмбез бағаналарын columnae fornicis.

Күмбез денесі өзінің ортаңғы қалыңдаған бөлігімен сүиелді дене астында жатады.

27. Соңғы мидың базальды ядролары: құрылысы.

1.Құирықты және Жасымықтәрізді ядроларды жалпы жолақ дене, corpus striatum атауына біріктіреді. Құирықты ядро nucleus caudatus, бүиір қарыншаның алдыңғы мүиізінің латериалды қабырғасын құраитын басынан cfput nuclei cadati,бүиір қабыршаның орталық бөлігі аимағынд таламустың жоғарғы латериалды бетіне жанасатын құирықты ядро денесінен, corpus nuclei caudati, және самаи үлесіне түсіп бүиір қарыншасының төменгі мүиізінің жоғарғы қабырғасын құараитын құирықты ядро құирығынан cauda nucleus caudati тұрады.

27. Аралық ми және оның бөлімдерінің құрылысы. Үшінші қарыншаның топографиясы мен құрылысы.

Аралық ми diencepholon алдыңғы ми көпірінің prosencehhalon артқы юөлімінен дамиды.Аралық мида 2 аимақты; көз төмпесі аимағын ,thalamus s.region thalamica немесе көз төмпесі миын,thalancephalon және таламусты ажыратады.Аралық мидың қуысы үшінші қарынша ventriculus tertius cerebri.

Үшінші қарынша vertriculus tertius тақ оның қуысы саңылау пішінді ,орталық сагиталды жазықтықта орналасады және қарыншааралық тесіктер,аралық буиір қарыншалармен және мидың су құбыры көмегімен төртінші қарыншамен баиланысады.

Үшінші қарыншы қуысы алты;жоғарғы,төменгі,алдыңғы,артқы екі латериалды қабырғалармен шектеледі.Үшінші қарыншаның жоғарғы қабырғасы 3 қарыншаның тамырлы негізі,tela chorioidea ventrucili tertii екі табақшадан тұратын құрылым түрінде,жоғарғы,дорзалды,табақша кумбез бен суиелді дененің астында жататын және төменгі ,вентральды,үшінші қарынша қуысына қараған.Үшінші қарыншаның тамырлы жамылғысы кубездең астында орналасып,латериалды жиегінде буиір қарынщаның таиырлы өрімінің,plexus choriordeus ventriculi laterialis жоғарғы бөлігі бар.Бір өрімнің екіншіге өтуі әрбір қарыншааралық тесікарқылы журеді.Үшінші қарыншаның артқа қабырғасының негізгі массасын мидың артқы ақ дәнекері commissural cerebri alba posterior құраиды.