27. Ымдау бұлшықеттері: құрылысы және қызметі.

Мимикалық б.е- ауыз, мұрын,көз, құлақ айналасына топталып, олардың жабылып кеңейуіне қатысады.

Көз айналасындағы б.е 1-тәкәпар б.е m.procerus мұрынның сүйекті арақашығы мен мұрын б.е апаневрозынан басталып,glabellа аймағына теріге аяқталады. 2.Көздің дөнгелек б.е- m.orbocularis oculi топографиясына қарай үш бөліктен тұрады.Көз қабақтық бөлігі- pars palpebralis, көз шарасының бөлігі –pars orbitalis,кқз жас бөлігі pars lacrimalis .3.Қасты түю б.е- m. corrugator supercilli маңдай сүйектің мұрын бөлігінен көз жас сүйегінен басталады. Қастың медиалды қапталының терісіне барып бекиді.

Ауыз маңындағы бұлшықеттері. Ауыздың дөнгелек б.е-m.orbicularis oris. Үлкен және кіші бет сүйектік б.е – m.zygomaticus major et minor,жоғарғы ерін мен мұрынның танауын көтеретін б.е-m. levator labii superioris et alaegue nasi , ұрт б.е- m.buccalis,күлкі б.е-m. risorius, иектік бұлшықет m. mentalis, ерін мен езуді төмен түсіретін б.е –M. depressor anguli oris et labii inferioris.

Мұрын маңындағы б.е m.nasalis -мұрын б.е, m.depressor septi nasi- мұрынның қабырғасын төмен тартушы б.е . Қызметі танау тесігін тарылту, мұрын қуысының аралық қабырғасын төмен тарту.

Құлақ маңындағы б.е- 1-құлақ қалқанының алдыңғы б.е –m. auricularis anterior 2-құлақ қалқанының жоғарғы б.е –m. auricularis superior, 3-құлақ қалқанының артқы б.е –m. auricularis posterior.Қызметі- құлақ қалқанын алға және жоғары .артқа қарай тарту.

27. Көпір: сыртқы және ішкі құрылысы.

Көпір, pons, арткы ми, metencephalon, туындысы, ми негізі орталығынан артка карай жататын төртжакты үлкен ак томпак түрінде. Ол алдынан ми аякшаларымен, pedunculi cerebri, артынан сопақша мимен, medulla oblongata, шектелген . Оның латералді шекарасы болып үшкіл нерві, п. trigeminus (V жүп ми нерві) жэне бет нерві, п. facialis (VII жүп ми нерві) түбіршіктерінің шықкан жері аркылы жүргізілген бойлык сызық саналады. Осы сызықтың сыртында мишыктың ортаңғы аякшасы, pedunculus cerebellaris medius, орналасады.

Сонымен көпірді мишықпен мишықтың ортаңғы оң жэне сол аяқшалары қосады. Көпір бассүйек негізінін ылдиында орналасып, алдынан жэне жоғары, артынан жэне томен киғаш бағыты бар, соның нэтижесінде оның алдыңғы (вентралді) немесе төменгі бетін - негізгі бөлігі, pars basilaris, жэне артқы (дорсалді) немесе жоғарғы бетін - дорсалді бөлігін, pars dorsalis, ажыратады. Көпірдің вентралді беті бассүйек негізінде жатады, дорсалді беті ромбтэрізді шұңқыр, ybssa rhomboidea, түбінің алдыңғы бөлімін түзуге қатысады

Көпірдің шығыңқы бетіндегі орталық сызыкта бойлық жүретін негізгі жүлге, sulcus basilaris, жүлгеде негізгі артерия, a. basilaris, жатады. Негізгі жүлгенің жан-жағында жаксы айкындалған екі бойлық пирамидалді томпак бар, оның қалыңдығында пирамида жолдары өтеді. Көпірдің вентралді бетінде, осы бағытта жататын нерв талшыктары будаларынан гүзілген көлденең сызықтар айкындалған Көпірдің эртүрлі деңгейінде жүргізілген [фронталді кесіндісінде нерв талшыктары юудалары мен сүр зат жиынтығы орналасуын көруге болады. Көпір калындығын вентралді бетте орна- I ласкан ең көлемді бөлігі - көпір негізіне, basis pontis, жэне жіңішке бөлігі - көпір j жамылғысына, tegmentum pontis, бөледі. Көпір ! негізінде жамылғыға қарағанда көп мөлшерде нерв талшыктары өтеді, бірақ жамылгыда нерв жасушапарының жиынтығы көп. Көпірдің вентралді бөлімінде, бойлық пирамидалы будалардың алдында көпірдің көлденең жүретін беткей талшыктары орналасып, көпірдің жоғарғы будасын түзеді. Көпір негізінде дорсалді, пирамидалы будалар арасында көпірдің көлденең талшыктары, fibrae pontis transversae, өтеді, опар pedunculus cerebellaris medius-т ’щ артқы бөлімдеріне бағытталып, көпірдің төменгі будасын түзеді. Көпірдің беткей жэне терең талшыктары, көпірдің көлденең талшықтар жүйесіне, fibrae pontis transversae, жатады, олардың жиынтығы сэйкес талшықтар қабатын - беткей жэне терең қабаттар түзеді, олар мишық аякшалары арқылы көпірге өтіп, будалар орталық сызықта киылысады. Көпір негізінің латералді бетіне жакын сыртқа киғаш доғатэрізді шығыңқы немесе көпірдің орталык будасы өтеді, олардың талшықтары бет нерві, п. facialis, жэне кіреберіс - үлу нерві, п. vestibulocochlearis, шығу жерлеріне бағытталады. Көлденең будалар арасында, бірақ ки- ғаш будадан медиалді пирамидалы жол

дар жүйесіне жататын бойлык будалар (пирамидалы), fasciculi longitudinales (pyr- amidales), орналасады. Олар мидың үлкен ми сынарлары кыртысының жасушаларынан басталып, ішкі капсулада, capsula interna, көпір аркылы, ми аякшаларында өтіп, кыртыс-ядро жолы, tractus cortico- nuclearis, кұрамында сопақша мига, кейін кыртыс-жұлын жолы, tractus corticospinalis, қүрамында жүлынға бағытталады Көпір негізі калыңдығында сүр заттың кішкене тобы, көпір ядросы (меншікті), nuclei pontis (proprii), жатады. Осы ядролар жасушаларында кыртыс-көпір жолын, tractus corticopontinus, түзетін жэне ми сыңар- лары кыртысы жасушаларынан басталатын талшықтар аякталады. Сонымен бірге осы жасушалардан қарама-карсы жақтағы аттас талшыктармен қиылысатын талшықтар басталып, копір-мишық жолын, tractus pontocerebellaris, түзеді, жол мишыктың ортаңғы аяқшаларының, pedunculi cerebellaris medius, қүрамында мишық қыртысына бағытталады. Көпір негізі, basis pontis, мен көпір жамылгысы, tegmentum pontis, шекарасы арасында трапециятәрізді дене, corpus trapezoideum, түзетін, көлденең жүретін талшықтар будасы орналасады. Бүл талшықтар үлу нервтің вентралді (алдыңғы немесе ішкі) ядросы жасушасынан, nucleus ventralis п. cochlearis, басталып, бір бөлігімен трапециятәрізді ядро, nucleus trap- ezoideus, жасушасына (олардың жасушалары трапеция тәрізді дене талшыктары арасында шашыраған) жетеді, қалған болігімен жоғарғы олива, oliva superior, жасушасында аяқталады. Осы талшықтардың екі бөлігі ауыстырылып косылып, осы жақтағы латералді ілмек, lemniscus lateralis, будасына жалғасады. Сонымен трапециятэрізді дене талшыкгарының көп бөлігі медиалді ілмектің ядросы, lemniscus medialis, кабатымен қарама-қарсы жакка өтіп, латералді ілмек ядросы, nucleus lemnisci lateralis, жасушаларына немесе жоғарғы олива жасушаларына жетеді

Көпірдің медиалді жиегіне жақын бет нерві, n.facialis, ал одан латералді кіреберіс - ұлу нерві, п. vestibulocochlearis, жатады. Олардың арасында аралық нервтің,

п. intermedius, жіңішке сабауы жатады. Көпір артынан сопақша мидың, medulla oblongata, алдыңғы бөлімдерінен көлденең жүлгемен бөлінеді.