Жоғарғы жақсүйек қойнауының шырышты қабығының қатерлі ісік-тері
Ісіктері субъективті және объективті клиникалық белгілермен сипатталады және олардың айқындылығы қойнауд-ың қай қабырғасы ісікпен зақымдану-ына байланысты. Гаймор қойнауының қатерлі ісіктерінің клиникалық белгіл-ерінен. Бастапқы даму кезеңдерінде созылмалы гайморитке ұқсастық табу-ға болады. Мұндай науқастар мұрынд-ары бітелуіне, мұрын қуысынан ірің бөлінуіне, ауырсыну сезімі жоғарғы тістереге және самай аймағына берілу-іне шағымданады. Гайморитпен салы-стырғанда, ісікте ауырсыну сезімінің сипаты үстемді, біртіндеп үдей түседі. Мұрыннан жиі шіріген сасық иіс шығ-ып, қан аралас немесе таза қан бөліне-ді. Тағайындалған әдеттегідей ем (қан тамырларын тарылтқыш, гаймор қойн-ауын пункциялау) нәтиже бермейді. Бара келе дерттің клиникалық белгіл-ері өріс алып, жоғарғы жақсүйектің қабырғаларын деформациялайды, көз алмасын ығыстырады. Кейде ісіктің өсуін мұрын қуысының ішінен көруге болады.
Ісікті анықтау үшін рентгенология-лық зерттеу жүргізілуі тиіс. Ісіктен га-ймор қойнауының суреті көмескілен-іп, сүйектік қабырғаларының деструк-циясын көруге болады. В.Н. Чигринец (1967), гаймор қойнауының қатерлі іс-іктерін нақтылау мақсатымен фосфор изотоптарымен радиоиндикациялық зерттеуін жасауды ұсынады. Әйтсе де, жоғарғы жақсүйек қойнауының шыр-ышты қабығының қатерлі ісіктеріне дұрыс диагноз қою үшін, эндоназальді әдіспен биопсия немесе гайморотомия операциясын жасау, сол арқылы алын-ған патологиялық тіндерге морфолог-иялық зерттеу жүргізілуі тиіс.
Риногенді гаймориттен одонтоге-нді гаймориттің айырмашылықтары келесідей:
•қабыну процестің бастамасы тіс не-месе пародонт тіндерінің ауруларымен байланыстылығы;
•гаймор қойнауы түбінің тұсында қа-
быну процестері (периодонтит, перио-донт қалташығы, іріңдеген ұра, остео-миелит) дамуы;
•гаймор қойнауы түбінің тесілуі, од-ан ірің бөлінуі;
•беттің асимметриялығы және науқ-астың сәл басы уаруы;
•гаймор қойнауының алдыңғы-бүйір қабырғасын пальпациялағанда ауырс-ыну сезімі пайда болуы;
гаймор қойнауы шырышты қаб-ығының тек жекеленген орындары ға-на зақымдануы (түбі, алдынғы немесе бүйір қабырғалары);
•мұрыннан сасық иіс шығуы;
•инфекцияның бір жақтылығы (бір жақ гаймор қойнауы ғана қабыну про-цесімен зақымдануы).
Әрине, жоғарыда келтірілген клини-калық белгілердің бәрі бірдей
анықтала бермейді, сөйте тұра олар одонтогенді гайморитті риногенді гай-мориттен ажыратуға мүмкіндік береді.
Одонтогенді және риногенді гаймо-риттердің ажыратпалы дигнозы және емінің нәтижесі 12 кесте көрсетілген.
Одонтогенді және риногенді гаймориттердің ажыратпалы клиникалық белгілері.
12 Кесте
Ажыратпалы диагностика-лық белгілері |
Гаймориттер |
|
Одонтогенді |
Риногенді |
|
Инфекцияның көзі |
Гангренозды тіс (периодонтит), іріңдеген ұра, жоғарғы жақсүйектің остеомиелиті |
Мұрын, торша лабиринті және маңдай қойнауларының шырышты қабығының инфекциялары; гематогенді инфекция |
Жоғарғы жақсүйектің қабыну процесімен Зақымдануы |
зақымданады |
Зақымданбайды |
Жоғарғы жақсүйек қойнауымен бірге басқа да қойнаулар қабыну процесімен зақымдануы |
зақымданбайды |
Екі жақ гаймор қойнауларымен бірге басқа да қойнаулар қабыну процесімен зақыманады |
Шырышты қабықта қабыну процестің өту орындары (алғашқы және кейінгі) |
Одонтогенді созылмалы қабыну процесі қойнаудың түбінде және алдынғы қабырғасының шырышты қабығында өтеді |
Қабыну процесі алдымен қойнаудың алдынғы қабырғасының шырышты қабығында, кейін қойнаудың барлық қабырғаларында өтеді |
Ортаңғы мұрын өтісінен ірің бөлінуі |
Бөлінбеуі мүмкін |
Міндетті түрде ірің бөлінеді |
Ауыз қуысында жылан көзі болуы |
Болуы мүмкін (тіс жұлғаннан кейін немесе альвеолалық өсіндісі секвестрленуінен) |
Болмайды |
Жоғағры жақсүйек қойнауының жылан көзінен ірің бөлінуі |
Бөлінуі мүмкін |
Бөлінбейді |
Консервативті емнің нәтижесі (пункциялау, қойнауды жуу) |
Нәтиже бермейді |
Емі нәтижелі |
Хирургиялық емнің нәтижесі |
Гайморотомия және секвестрэктомия операциялар одонтогенді инфекцияның көзін жою жақсы нәтиже береді. |
Операция нәтиже бермеуі мүмкін, қабыну процесі жиі қайталанады, себебі инфекциялық ошақ мұрын қуысының шырышты қабығында шоғырланған |
Клиникалық тәжрибе одонтогенді және ринеогенді гаймориттерді ажыр-
ату біршама қиындық тудырады, сол себептен дәрігерлер гаймориттің тағ-
ыда бір түрі барын айтады, – риноодо-нтогенді гайморит. Тимофеевтің мә-ліметтері бойынша аталмыш гаймор-
ит барлық гаймориттердің 13% құра-ды.
Емі. Одонтогенді гаймориттің қазі-ргі кезеңдегі емінің негізгі ұстанымы жиі асқынулар тудыратын гайморото-мия операциясын, реті келсе жасамау-ға тырысу (Г.В. Кручинский және т.б.,1998). Гайморитпен ауырған нау-қастарды тек операциялық жолмен ға-на айықтыруға болады деген ұғым, бұ күнде ескіргенге ұқсайды. Өкінішке орай, гаймор қойнауының шырышты қабығының патологиялық өзгерісін үнемі қайтымсыз деген желеумен гай-моротомия операциясын жаппай жас-ауды және шырышты қабығын түгел-дей қарып алып тастауды, әлі де қолд-айтын хирургтар жоқ емес. Экспери-менттік және клиникалық зерттеулер нәтижелеріне сүйенетін болсақ, созы-лмалы одонтогенді гайморитте қойна-удың шырышты қабығының өзіндік регенерациялық қабілеті толық жойы-лмайтыны, қабыну процестің ұзаққа созылуына қарамастан, түр сипаты едәуір өзгеріске енсе де, атқаратын қызметі сақталатыны дәлелденген.
Созылмалы одонтогенді гайморитт-ің емінде көзделетін негізгі мақсатт-ар:
гаймор қойнауына инфекцияның енуін тоқтату (одонтогенді гайморит-ті тудырған себепші тісті жұлу); гаймор қойнауының полипозды ріске енген шырышты қабығын алып тастау, сау және өзгермеген шырыш-ты қабығын қалдыру;
гаймор қойнауында жинақталатын жалқық кедергісіз шығуын қамту. Ол үшін мұрын қуысының төменгі өтісі-нен қойнаудың медиальді қабырғасын Куликов инесімен (сурет) тесіп (пунк-циялап), жасанда қатынас жасау (егер жұлынған «себепші» тіс ұяшығынан гаймор қойнауының түбі тесілмесе немесе жыланкөз болмаса);
жасалған жасанды тесік арқылы гаймор қойнауына жіңішке полихлор-винильді түтік енгізіп, жергілікті ем ретінде антибиотиктермен немесе антисептикалық ерітінділермен өңд-еп, инфекциямен күресу. Осы ретте, гаймор қойнауында жинақталған жал-қықтың шығуын қамту мақсатымен, мұрынға шырышты қабығының қант-амырларын тарылтатын дәрі-дәрмек-тер тамызу қажет. Мұндай ем нәтиже бермесе, гайморотомия операциясын жасап, патологиялық өзгерістегі (пол-ипозды) шырышты қабықты қырып алып тастау қажет. Гаймор қойнауы-нда жинақталған жалқық кедергісіз шығып тұру үшін, мұрын қуысының төменгі өткінен гаймор қойнауына ашылатын жасанды қатынас (тесік) жасалады. Гайморотомия операция-сы, әдетте жалпы наркозбен немесе премедикациямен қоса жергілікті өт-кізгіштік жансыздандыру әдістерімен орындалады.
Операцияны орындау реттілігі. Клиникалық тәжірибеде гайморотом-ия операциялары арасында жиі Калд-веллЛюк әдісі орындалады. Ол үшін жоғарғы жақсүйектің өтпелі қат-пары бойымен, екінші күрек тістен бірінші немесе екінші үлкен азу тістеріне дей-ін шырышты қабығы сүйекқабымен бірге лтілінеді (143 сурет).
Қырғышпен (распатор) гаймор қой-наудың алдыңғы сүйек қабырғасының беті ашылады. Содан кейін диаметрі кіші бұрғымен сүйір тіс ойығы тұсын-ан сүйек табақшасы дөнгелек пішінді етіліп, диаметрі орта шамамен 1,5×1,5 см тесіледі (144 сурет). Тесіктер өза-ра біріктіріліп, босатылған сүйек таб-ақша алынып тасталады (Мишенькин әдісі бойынша, сүйек табақша сүйекқ-абынан ажыратылмай бірге босатыла-ды). Гаймор қойнауының алдыңғы қа-бырғасын
шапқымен немесе Г.Н. Марченко ұс-ынған арнайы цилиндрлі тескішпен (трепан) тесуге де болады. (145сурет). Егер гайморит жоғарғы жақсүйектің
а ә
143 сурет. а – Кальдвел-Люк бойынша гай-моротомия операциясында өтпелі қатпардан жасалатын шырышты қабықтың тілігі; ә - гаймор қойнауының алдыңғы қабырғасы ашылған.
созылмалы остеомиелитінен дамитын болса, гайморотомия операциясымен бірге секвестрэктомия операциясы Нейман-Заславский (1966) әдісі бо-йыншы тіндер трапеция тәрізді тілі-неді (145 сурет).
144 сурет. Гаймор қойнауын А.И. Евдок-имов бойынша тесу: сүйек табақшасын бірнеше жерден дөнгелек пішінді етіп тескен соң, тесіктер өзара біріктіріліп, босаған сүйек табақшасы алынады.
Одонтогенді гайморитте патология-лық процесі негізінен гаймор қойнау-ының түбінде өтетіндіктен және опер-ация барысында себепші тістің айнал-асындағы патологиялық тіндер (өлі сүйек тіндері секвестрлер, тіс түбірі-нің сынықтары, грануляциялық тіндер немесе ұраның қабы) алынып тастал-
145 сурет. Гайморотомия операц-иясы секвестрэктомия операциясы-мен бірге жасалғанда шырышты қабығы тілігінің жүргізілу бағыты (Н.И. Заславский бойынша).
а ә
146 сурет. Кальдвел-Люк және Денкер бойынша гайморотомия операциясы. а - Кальдевль-Люк гайморотомия операциясы бойынша гаймор қойнауының алдыңғы қабырғасы алынған; ә - Денкер бойынша гайморотомия операциясы гаймор қойнау-ының алдынғы қабырғасымен қоса мұрын тесігінің сыртқы жиегі кесіп алынады;
атындықтан, трапеция тәрізді тілік жасау тиімді.
Одонтогенді созылмалы гаймориттің дәрі-дәрмектік емінің жобасы, дәрі-дәрмектердің өлшемі және қолданылуы
Жалпы емі
Антигистаминді дәрі - дәрмектер
Димедрол 0,005 г тәулігіне 2-3 рет ішуге;
Тавегиль 1 мг тәулігіне 2 рет ішуге;
Супрастин 0,025 тәулігіне 2-3 рет ішуге;
Лоратадин 0,01 тәулігіне 1 рет ішу-ге;
(клартин)
Дәрумендер
Мультитабс 1 таблеткіден тәулігіне 1-2 рет ішуге;
Ундевит 1 дражеден тәулігіне 3 рет ішуге;
Гексавит 1 дражеден тәулігіне 3 рет ішуге;
Пиковит 1 таблеткіден тәулігіне 2 рет ішуге;
Квадевит 1 дражеден тәулігіне 3 рет ішуге;
Ревит 1 таблеткіден тәулігіне 2 рет ішуге;
Ағзаның иммунитетін үстемдеуші дәрі-дәрмектер:
Нуклеинат натриі 0,1 - 0,2 г тәулігі-не 3 - 4 рет ішуге;
Пентоксил 0,2-0,3 г тәулігіне 2-3 рет астан кейін ішу қажет;
Левамизоль дене салмағына 2,5 мг/кг тәулігіне 1 рет, аптасына 2 рет ішуге; 2-3 аптадан кейін қайталау қа-жет;
Иммунал 10-15 тамшы тәулігіне 2-3 рет ішуге;
Наркотикті емес аналгетиктер
Мефенамин натри тұзы 0,5 тәулігі-не 3 рет ішуге;
Кеторолак 0,01 г ішуге;
Парацетомол 0,5 г тәулігіне 3 рет ішуге;
Кофан 1 таблеткіден тәулігіне 3 рет ішуге;
Седалгин 1 таблеткіден тәулігіне 1 -4 рет ішуге;
Қабыну процесі өршуінде, емі жед-ел одонтогенді гаймориттің еміне ұқ-сас.
Жергілікті емі:
Хирургиялық емнен кейін ауыз қу-ысын тазалықта сақтау шараларын ұйымдастыру.
Физиотерапиялық емі
Гидрокортизон сукцинаты 0,25% ерітіндісімен ультрадыбыс емі.
Гаймор қойнауының түбі тесілуіне, оның анатомиялық және топография-лық ерекшеліктері (ауалы түрі) мен тіс түбір ұштары аймағындағы инфек-ция (созылмалы периодонтит, парадо-нтоз немесе түбір ұшының гранулем-алары және ұралары) сүйек табақшас-ының сорылуына себеп болады. Мұн-дайда гаймор қойнауының түбі тіс жұлу операцияларында (бірінші үлкен азу тісі -35,5%-80%, ал екінші үлкен азу тісі -15,5%-40% жағдайда) тесіле-ді. Осындай асқынуларды дәрігер еск-ермей, бақылауынан тыс қалдырса (кейде біле тұра мән бермеуі) немесе тіс ұяшығында қалыптасқан тесік уақ-ытылы жабылмаса, гаймориттің дам-уы күмән тудырмайды. В.М. Уваров-тың (1962), Hoffman-Arthelm (1962) мәліметтері бойынша, одонтогенді га-ймориттер арасында мұндай асқыну-лар (перфоративті, яғыни тесікті гай-морит) 52 –68% құрайды.
Перфоративті гаймориттің па-тологиялық морфологиясы.
Г.Б.Торшкованың морфологиялық зерттеулерінен дәлелденгендей, гайм-ор қойнауының түбі тесілгеннен кейі-нгі алғашқы сағаттарда оның шырыш-ты қабығында реактивті өзгерістер жүреді. Гаймор қойнауы тесілгеннен кейін 6 сағат өкен соң, шырышты қаб-ығының барлық қабаты домбығып, беті бұдырланады. Бір тәулік өткен соң, шырышты қабығының домбығуы арта түсіп, беті емізік тәрізденеді, ал 48 сағаттан кейін инфекциялық гайм-ориттің клиникалық белгілері байқау-ға болады.
Кейінгі 2–3 тәулік аралығында шырышты қабығының домбығуы арта түсіп, беті күрделі патологиялық өзге-ріске енбесе де, жарақаттанған аймақ-та ыдыраған тіндердің қалдықтарын (детриттер) көруге болады. Гаймор қойнауының түбі тесілгеннен кейін 7 тәулік өткенде, тесілген жерінің эпит-елиінде инфекциялық процесі жалғас-ып, зақымдану аумағы ұлғаяды. Шыр-ышты қабықтың беті құрамы түлеген эпителий жасушаларымен және ұсақ дәнді детриттерге бай өңезбен жабыл-ады.
10 тәулік өткен соң, шырышты қа-бықтың домбығуы біртіндеп қайта ба-стайды, жарақаттанған жерінің эпите-лийі грануляциялық тінмен астарлан-ады. Гаймор қойнауының түбі тесілг-еннен кейінгі 3–4 апта шамасында ау-ыз қуысы мен гаймор қойнауы аралы-ғында қалыптасқан өтіс (оро-антрал-ьды өтіс) қабырғалары бетіндегі өлет-тенген өңез астында грануляциялық тіндер қалыптасып, беті көпқабатты жалпақ эпителиймен астарланған жы-ланкөз пайда болады.
Гаймор қойнауының түбі тесілгенн-ен кейінгі шырышты қабығының қаб-ынуын үш кезеңге бөлуге болады.
I кезеңде (алғашқы 2 апта аралығы) альтеративті-экссудативті өзгерістер өтіп, қантамыр қабырғаларының өткі-згіштігі артуымен, эндоваскулит және дөнгелек жасушалы инфильтрацияла-нуымен сипатталады.
II кезеңде (3 апта) өнімді қабыну процесі жүреді, лейкоциттік және пл-азмоциттік реакциялармен сипаттал-ып, және жас грануляциялық тіндер қалыптасады.
III кезең 3 аптаның аяғы шамасын-да басталып, фиброзды өзгерістер да-миды, жыланкөз қалыптасады. Гайм-ор қойнауы тесілген жерінің шырыш-ты қабығының эпителийі дәнекер тін-ге ауысады; қабыну процесі созылма-лы ағымына ауысып, созылмалы гай-морит дамиды. Гаймор қойнауы түбі-нің тесілгендегі патоморфологиялық өзгерістерді білу, ауыз қуысы мен га-ймор қойнауы аралығындағы өтісті (ороантральды өтіс) тиімді әдіспен жабуға мүмкіндік береді.
Емін ұйымдастыру тұрғысынан, тү-бі тесілген гаймор қойнауын үш түрге бөлуге болады:
•гаймор қойнауының шырышты қа-бығында жедел катаральды және ірің-ді қабынуы жүреді;
• созылмалы гайморит;
• гаймор қойнауының шырышты қабығында қабыну процесі жоқ.
Жедел катаральды және іріңді пер-форативті гайморитте алғашқыда қаб-ыну процесін тежеуге негізделген ем жүргізіледі. Ол үшін мұрын қуысын-ың төменгі жолынан қойнауды тесу (пункциялау) қажеттілігі жоқ, тіс ұя-шығынан ашылған тесіктен гаймор қойнауын ұшы тұйық инемен антисе-птикалық ерітінділер мен жуып тұр-уға болады. Гаймор қойнауын антисе-птикалық ерітінділер мен шыққан сұ-йықтық таза, мөлдір түсті болып шы-ққанша жуылуы тиіс, содан соң жо-ғары концентрациялы 1-2 мл антиби-отик ерітіндісі енгізіледі. Тесілген тіс ұяшығы арқылы гаймор қойнауына ауыз қуысынан тағам өтпеуін қамту үшін, тесілген тіс ұяшығын бостау етіп дәкемен тығындауға болады. Со-нымен қоса, ағзаны жалпы қуаттан-дыру емі жүргізіледі, 2-3 күннен соң физиотерапиялық ем тағайындалады. Қабыну процесі қайтқан соң (10-15 күннен кейін), науқас ауруханаға жат-қызылып, гаймор қойнауы түбінің те-сігі жергілікті тіндермен жабуға бола-ды.
Гаймор қойнауының түбі тесілген (жұлынған тістің ұяшығынан) жерін жабу тәсілдеріне жеке тоқталған жөн. Гайморитте гаймор қойнауының түбі тесілуінде, науқас ауруханаға жатқыз-ылып, алдын ала дайындық жүргізілг-еннен кейін операция жасалады. Опе-рация барысында гаймор қойнауының шырышты қабығы тексеріледі, патол-огиялық өзгеріске енген тіндер (поли-позды, гипертрофиялық және іріңді) анықталып жатса, кешенді ем ретінде антибиотиктер тағайындалады. Себе-бі, тіс жұлынғаннан кейін де және га-ймор қойнауының түбі тесілгенде де шырышты қабығының патологиялық өзгерістері, міндетті түрде! қабыну процестің өршуіне әкеліп соқтырады.
Қабыну процесі жоқ гаймор қойна-уының түбі тесілсе, оны 48 сағат ара-лығында пластикалық операция жасау арқылы жергілікті тіндермен жабуға болады. Егер түбі тесілген гаймор қо-йнауында немесе пластикалық опера-ция жасалатын аймақтың тіндерден қабыну процестің белгілері байқалып жатса (домбығу, ісіну немесе инфиль-трациялану), операция бір айға кейін немесе одан да ұзақ уақытқа қалдыр-ылып, инфекцияны жоюға арналған ем тағайындалады. Бір-екі айдан ұзақ-қа кешіктіріліп жасалған операция, әдетте тек шырышты қабығында ғана қүрделі патологиялық бұзылыстар ту-дырып қоймай, сондай-ақ сүйек тінін-де де едауір деструктивті өзгерістер тудырады және болашақта жасалатын операцияның тиімді болуына күмән тудыруы мүмкін.
Егер гаймор қойнауының түбі тесі-луімен қоса, қойнауға бөгде заттар (тіс түбірі, бітек және т.б.) енсе, гай-моротомия операциясы барысында қойнаудың іші мұқият тексеріледі, бө-где зат алынып тасталған соң, тесіл-ген орыны жергілікті тіндермен жаб-ылады.
Гаймор қойнауы түбінің тесігін же-ргілікті тіндермен жабу әдістерінің көптеген түрлері бар. Солардың ішін-дегі ең тиімдісі таңдайдан алынған ая-қшалы шырышты-сүйекқабы қиынд-ымен жабу әдісі. Ол үшін қатты таң-дайдан ені мен ұзындығы 1:3 қатын-аста, аяқшасы жұмсақ таңдайға қара-тылып, құрамында таңдай артериясы бар шырышты-сүйекқабығының қиы-ғы дайындалады. Гаймор қойнауы тү-бінің тесіл-ген жеріндегі тіндердің жиектері жаңартылады, бөгде заттар-дан, өлеттенген және грануляциялық тіндерден тазартылады. Дайындалған аяқшалы қиынды гаймор қойнауы тү-бінің тесілген жеріне қарай қайыры-лып, жиектеріне тігіс салынады (147 сурет).
Зерттеушілердің айтуларына қара-ғанда, гаймор қойнауы түбінің ақауын таңдайдан алынған аяқшалы шырыш-ты-сүйекқабы қиығымен жабудың ке-мшіліктері жоқ емес. Қиындының ақ-ауға қаратылған (жара) жағынан гай-мор қойнауына тіндер өседі делінген желеумен, оның эпителий жағын қар-
147 сурет. Гаймор қойнауы түбінің тесігін пластикал-ау әдісі.
атып жабуды дұрыс деп табады. Осы ретте Төлеуов Қ.Т. операцияның бірі-нші кезеңінде таңдайдан дайындалған аяқшалы шырышты-сүйекқабы қиық-тың астына жекеленген шырышты қа-бық қиындыларын отырғызып, олар бітіскеннен кейін (25-30 күн өткен соң), операцияның екінші кезеңінде жоғарыдағыдай қалыптастырылған екіжақтылы эпителиленген қиық орн-ынан босатылып, гаймор қойнауы тү-бінің ақауы жабылады. Осы ойды әрі қарай жетілдіру мақсатымен Сабдан-алие А, (2005) гаймор қойнауы түбі-нің тесілген орнынын келесідей жаб-ады. Таңдайдан аяқшалы шырышты-сүйекқабы қиығын дайындап, оның бас жағынан өлшемі гаймор қойнауы түбінің ақауна тең, таңдай артериясы-мен байланыстырып (артериялы аяқ-шалы) қиық дайындайды. Оны қажет-тілігінше таңдай артериясынан ажыр-атып, босатылған соң, эпителий жағ-ын гаймор қойнауы түбінің ақауына қаратып, үстін ұрт жағынан дайында-лған шырышты сүйекқабы қиығымен жауып, тігіс салады (148 сурет).
Таңдайда қалған аяқшалы шырыш-ты сүйекқабы қиығын орнына отырғ-ызып, жиектеріне тігіс салады. Атал-мыш әдістің келесідей ұтымды жақта-рын атап көрсетуге болады:
148 сурет. Гаймор қойнауы түбінің ақауын екіжақт-ылы эпителилендірілген және артерилендірілген қиы-қпен жабу әдісінің кезеңдері (Сабданалиев А. бойынша). а – таңдайдан аяқшалы шырышты-сүйекқабы қиығын дайындау жоспары; ә - аяқшалы шырышты-сүйекқабы қиыған сүйектен ажырату; б – аяқшалы шырышты сүйекқабы қиы-ғының бас жа-ғынан, өлшемі гаймор қойнауы түбінің ақауына тең, таңдай артериясымен байланыстырылған қиық дайы-ндау; в - қиықы таңдай артериясымен бірге тіндерден ажыр-атып, босату;
г - босатылған қиықты эпителий жағымен тіндердің астынан өткізіп, гаймор қойнауы түбінің ақауына қай-ырып орнықтыру; д,ж - ұрт жағынан дайындалған шырышты сүйекқабы қиығын қиынды бетіне қабыстырып, тігіс салу.
Операцияның аз жарақаттылы-ғы, себебі таңдай сүйегі аса көп ашық қалмайды, сол себептен де оры тез бі-тіседі;
Гаймор қойнауы түбінің ақауы аяқшалы артериленген, екі жақтылы эпителиленген қиықпен жабылуы, оп-ерацияның тиымды аяқталуы, күмән тудырмайды;
Анатомиялық және физиология-лық тұрғадан да операцияның ұтымд-ылығы бар.
Кемшілігі де жоқ емес. Артерилен-ген аяқшалы қиықтың бетін жабуға ұрт жағынан дайындалған шырышты сүйекқабы қиығы өтпелі қатпарда та-ртылыс тудырып, кейін науқасқа ың-ғайсыздық сезімдері тудыруы мүмкін және болашақта ауыз қуысында тіс протезінің орнықты бекуіне кедергі тудыруы әбден мүмкін.