- •Бастың және мойынның қабыну аурулары
- •Мазмұны
- •II тарау
- •VI тарау
- •VII тарау
- •VIII тарау
- •IX тарау
- •X тарау
- •XI тарау
- •XII.Тарау
- •XIII тарау
- •XIV.Тарау
- •Қысқартулар
- •I тарау
- •Этиологиясы және патогенезі
- •Одонтогенді созылмалы инфекцияның өршу себептері
- •II тарау
- •I. Бастың ми бөлімінің төбесі
- •II. Бастың бет бөлімі
- •Беттің бүйір бөлімі
- •II. Мойынның тіласты сүйек астының бөлімі
- •III тарау қабыну процесінің патологиялық морфологиясы мен физиологиясы
- •Периодонтит, периостит, перикоронарит және жақсүйектердің остеомиелиті.
- •IV.1. Периодонтит.
- •IV.2. Жақсүйектердің жедел одонтогенді периоститі.
- •IV.3. Ақыл тістің кедергіленіп жарып шығуы.
- •IV.4.2 Жақсүйектері қабынуының патологиялық анатомиясы.
- •IV.4.4 Жедел одонтогенді остеомиелиттің клиникасы, диагностикасы және емі.
- •Ә. Жедел остеомиелиттің үстемділігі бәсеңдеген кезеңінде
- •Ә. Сүйек секвестрлері деморкациялануының (бөлінуі) аяқталу кезеңі
- •Б. Сүйек секвестрлері алынып тасталғаннан кейінгі кезең.
- •IV.5. Беттің одонтогенді теріасты гранулемасы.
- •V тарау
- •Ауруларының жалпы клиникасы
- •Дене қызуы мен қоршаған ортаның температуралық көрсеткішіне және тыныс алу жиілігіне байланысты ағзасын сұйықтық жоғалу мөлшері
- •VI тарау бастың және мойынның жедел іріңді қабыну ауруларының (абсцестер мен флегмоналар) анатомиялық және топографиялық орналасуына байланысты жергілікті клиникасы және хирургиялық емі.
- •Жергілікті клиникалық белгілері
- •Жедел одонтогенді қабыну ауруларының ағымын болжау.
- •1. Қантамыр соғуының жиілігі
- •II. Іріңді қабыну процесінің өту орнына, ағымының сипаты мен ж 7 кесте айылу аумағына қарай балмен бағалау
- •III. Ағымының болжамы
- •VI.3. Бастың ми бөлімінің төбесі
- •33 Сурет. Қабақтың абсцесінде тері тілігінің орны және бағыты.
- •38 Сурет. Мұрынның абсцесі мен
- •VI.5.1. Көзұясының абсцесі мен флегмонасы (region orbitalis)
- •40 Сурет. Көзұясы, regio orbitali (сагитальды кесіндісі)
- •VI.5.2. Мұрын қуысының абсцесі мен флегмонасы (cavum nasi)
- •VI.3.2.Жұмсақ таңдайдың абсцесі (palatinum moli)
- •VI.5.3.4. Тіл түбірінің абсцесі мен
- •VI..5.3.5. Тіласты аймағының абс-цесі (regio sublingualis)
- •VI.6.3. Құлақмаңы-шайнау аймағының абсцесі мен флегмонасы
- •Топографиялық анатомиясы
- •VI.7.4.Жұтқыншақ қабырғасының абсцесі (pharynx)
- •VI.7.5. Жұтқыншақарты шел кеңістігінің абсцесі мен флегмонасы
- •VII тарау мойын абсцестері мен флегмоналарының клиникасы және хирургиялық емі
- •VIII тарау лимфаденит және аденофлегмона
- •VIII.1. Лимфадениттер
- •Жедел одонтогенді лимфаденит
- •Созылмалы лимфаденит
- •Диагностикалық зертеу әдістері:
- •VIII.2 Аденофлегмона
- •Қабыну ауруларын кешенді емдеу
- •Антибиотиктердің микробтарды жою қасиетіне байланысты жіктелуі
- •9 Кесте
- •Белсенді дәрі-дәрмектермен емдеу
- •Қан орнына қолданылатын дезинтоксикациялық ерітінділері
- •Гемодинамикалық қасиеті бар ерітінділер
- •Электролиттердің ағзаға тәулік қажеттілігі
- •Дәрумендердің ағзаға тәулік қажеттілігі
- •11 Кесте
- •Қабыну аруларының қарқынды емі
- •XI тарау
- •Қабыну аурулары
- •XI.2Туберкулез.
- •XI.3. Мерез.
- •XII тарау
- •Қабыну аурулары
- •XII.1 Сыздауық
- •XII.5. Су жегі (нома)
- •XIII тарау
- •XIII.1. Жедел одонтогенді гайморит
- •Физиотерапиляқ ем
- •XIII.2. Созылмалы одонтогенді гай-морит
- •Жоғарғы жақсүйек қойнауының шырышты қабығының қатерлі ісік-тері
- •Одонтогенді және риногенді гаймориттердің ажыратпалы клиникалық белгілері.
- •12 Кесте
- •XIV тарау
- •Асқынулары
- •XIV .1. Бет көктамырларының тромбофлебиті.
- •XIV .2. Кеуекті қойнаудың (sinus cavernosus) тромбозы
- •XIV .3. Одонтогенді медиастенит
- •Медиастениттің түрлеріне және клиникалық белгілеріне қарай
- •XIV .4. Сепсис
- •Жүйелі қабыну реакция синдромын (жқрс/sirs) айқындайтын белгілер
- •Сепсистің балама (эмпериялық) антибактериалық емінің нұсқауы
- •16 Кесте
- •Қоданылған әдебиеттер
- •Бастың және мойынның қабыну аурулары
- •Құраш Амангелді Ғалымжанұлы
38 Сурет. Мұрынның абсцесі мен
флегмонасында тері тілігінің
орны және бағыты.
Іріңді қабыну инфильтраты шырышты қабық астының шел тіндерінде шоғырлануында:
жансыздандыру – жергілікті ин- фильтрациялық немесе 1 - 2 % ди-каин ерітіндісімен аппликациялық анестезия;
іріңді инфильтраттың төменгі деңгейінен мұрынның шырышты қабығы тілінеді;
қантоқтатқыш қысқышпен жара-ның жиектері тұйық ажыратылып, ірің шығарылады. Гемостаз;
ашылған іріңді жарада резеңкелі жолақ тұрмайтындықтан, тілінген жері үнемі ашық болуы үшін, жие-гінен ені 3 - 4 мм шырышты қабық кесіп алынады.
VI.4.5. Иек аймағының абсцесі мен флегмонасы (region mentalis)
Топографиялық анатомиясы
Аймақтың шекаралары: үстіңгі - иек-ерін қатпары, астыңғы - төменгі жақсүйектің астыңғы қыры, жанда-рынан - езуден төмен жүргізілген тік сызық.
Аймақтың анатомиялық құры-лымы. Терісі жұқа, ер адамдарда шаш өседі, май және тер бездеріне бай. Тері астының шел қабаты жақсы дамыған. Тері астынан иек бұлшықеті өтеді (m. mentalis). Аймақтың сезімталдық жүй- келенуі төменгі тіс ұяшығы жүйкес-інен (n. alveolaris inferior) тарайтын тармақтары (n. mentalis) атқарады. Ол-ар жақсүйектің иек тесігінен (foramen mentalis) шығады. Иек астының ымдау бұлшықеттері бет жүйкесінің шеткері тармақтарымен (ramus marginalis n. fa-cialis) жүйкеленеді. Аймақты қанмен a.mentalis және a. Facialis-тің төменгі ерін бұтақтары қамтиды.
Инфекцияның негізгі көздері мен ену жолдары
Төменгі 3,2,1 I 1,2,3 тістерінің одо-нтогенді инфекциялық ошақтары, тер-інің іріңді қабыну аурулары (фол-ликулит, шиқан, сыздауық,), инфекци-яланған жарақаттар, қан ұйындысы-ның іріңдеуі, басқа аймақтардан енген екіншілік іріңді қабыну аурулары (тө-менгі ерін, иекасты аймақтары).
Иек аймағының абсцесі мен флег- монасының клиникалық белгілері
Науқас иегінің ісінуіне, солқылдап ауыратындығына, дене қызуы көтері-луіне шағымданады.
Иек аймағының тіндері ісініп, терісі қызарады, қатпарға жиналмайды. Ай- мақты пальпациялағанда тығыз инфи- льтрат анықталады, басқанда ауырсы-ну сезімі үдей түседі. Флюктуация бе-лгісі байқалуы мүмкін.
Инфекцияның тарау жолдары
Инфекциялық қабыну процесі көр-шілес аймақтарға (иекастына, ұртқа, төменгі ерінге) тарауы ықтимал.
Иек аймағының абсцесі мен флег-монасын тіліп ашу операциясын ор-ындау реттілігі (39 а,ә суреттер):
жансыздандыру – премедикаци- ямен қоса жергілікті инфильтраци-ялық және иекасты тесігіне (fora-men mentalis) жасалатын екі жақ-тылы өткізгіштік анестезия;
іріңді қабыну ошағының орна- ласуына сәйкес және операциядан кейін қалыптасатын тыртық байқа-лмайтындай етіліп, иекастының те-рісі доға тәрізді немесе ортаңғы де-ңгейінен тік бағытта тілінеді;
тері тілігінің бойымен тері асты-ның шел тіндері және иектің бұл-шықет талшықтары (m.mentalis) ті-лінеді. Гемостаз;
қантоқтатқыш қысқышпен жара- ның жиектері астының тіндері ірі-ңді ошаққа қарай тереңдете тұйық ажыратылып, ірің шығарылады;
39сурет. Иек аймағының абсцесі мен флегмона-сында тері тілігінің орны және бағыты.
ашылған іріңді жараға резеңке жолақ немесе бірнеше жерден те-сілген полихлорвинильді түтік ен-гізіледі;
іріңді жараға гипертониялық не-месе антисептикті ерітінділермен ылғалданған асептикті дәке таңғыш салынады.
VI.5. БЕТТІҢ АЛДЫҢҒЫ БӨЛІ-МІНІҢ (ОРТАҢҒЫ) ТЕРЕҢ АЙ-МАҚТАРЫ
