6 Тапсырма. Квантты мәтінмен танысыңыз, әр бөлікке қазақ тілінде сұрақ қойыңыз. Неврозы

Определение

Неврозы – это психогенные заболевания, характеризующиеся непсихотическим уровнем расстройств. К классическим формам неврозов относят неврастению, истерический невроз и невроз навязчивых состояний. Многие исследователи классифицируют неврозы по ведущему синдрому (астенический, ипохондрический, фобический, депрессивный, соматогенный, сенестопатический), либо по органу поражения (кардионевроз, логоневроз).

Наиболее частой формой невроза является неврастения.

Три стадии неврастении

Неврастения в своем развитии проходит три стадии – гиперстеническую, стадию раздражительной слабости и гипостеническую.

Первая стадия неврастении

Гиперстеническая стадия характеризуется гиперестезией. Больные чрезмерно реагируют на различные ощущения. Любой шорох, громкая речь, даже одежда вызывают раздражение, беспокойство, общий дискомфорт больного. Нарушается сон, усиливается раздражительность, снижается работоспособность.

Вторая стадия неврастении

В данной стадии после реакции раздражения наступает резкая слабость. Больной покрывается потом, ноги слабеют, подгибаются, ощущение полного бессилия. Требуется время для того, чтобы собраться с силами. Это стадия раздражительной слабости. В данной стадии больной практически нетрудоспособен.

Третья стадия неврастении

Если не проводить соответствующего лечения, наступает гипостеническая стадия. Больной не реагирует на сильные раздражители. Ему уже безразлично все окружающее, так как уже нет сил на что-либо реагировать. Наступает полное истощение нервных процессов.

Прогноз неврастении

При своевременном выявлении невроза и проведении специализированного лечения прогноз благоприятный. Наступает полное выздоровление. Если же, а это происходит довольно часто, заболевание во время не распознается, то оно приводит к снижению качества жизни. Причиной несвоевременного выявления неврастении является то, что оно часто проходит под видом различных соматических расстройств и данные пациенты обращаются, в первую очередь, к врачам общей практики и это затягивает их обращение к психиатру. По мере развития заболевания, вследствие перенапряжения нервных процессов, наступает психическая истощаемость и социально-профессиональная дезадаптация больного.

Принцип лечения неврозов

Лечение неврозов должно исходить из того, что это психогенное заболевание и что ведущим этиологическим фактором является психическая травма.

Как отмечал К.Ясперс, излечение невроза происходит в результате устранения психической травмы. Психическая травма определяет всю клиническую картину невроза и занимает в ней центральное место.

В зависимости от характера психической травмы и от структуры личности формируется психопатологический синдром.

Если при лечении психических расстройств основным принципом является ориентация на синдром, то при лечении неврозов этот принцип сохраняется, но основная направленность лечения должна быть ориентирована на психотерапию, на разрешение психотравмирующей ситуации.

Психотерапия должна быть личностно ориентированной, индивидуальной и при необходимости, семейной и групповой.

Лечение неврозов

При медикаментозном лечении неврозов используются препараты из группы транквилизаторов, антидепрессантов, нормотимиков. Учитывая наличие истощения нервной системы необходимо назначение общеукрепляющей, витаминотерапии.

Однако основным и центральным на протяжении всего курса лечения остается психотерапия.

7- тапсырма. Мәтіндегі ақпаратпен танысыңыз, сұрақ қойыңыз және жауапты толықтырыңыз.

Джон Лэнгдон Даун 1862 жылы ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун осы синдромды психикалық бұзылыстардың бір түрі ретінде сипаттап мінездеме берген болатын. 1866 жылы осы тақырыпта баяндама шыққаннан кейін Даун синдромы туралы ұғым кеңінен тарала бастады. Науқастағы эпикантусқа байланысты Даун монголоидтар терминін қолданды (синдромды «монголизм» деп атайтын). Даун синдромы туралы ұғым 1970 жылдарға дейін нәсілшілдікпен байланысты болып келді. XX ғасырда Даун синдромы жиі кездесетін. Науқастар бақыланатын, бірақ симптомдардың тек азы ғана емделіп, нәресте немесе бала кезінде қайтыс болып кететін. Евгениялық қозғалыстың пайда болуымен АҚШ-тың 48 шататының 38-інде және басқа елдерде Даун синдромы бар адамдарға зорлықпен стерилизация жасау бағдарламасы жүргізілді. Мұндай бағдарлама нацистік Германияда Т-4 өлтіру қозғалысында да боолды. Ғылыми жетістіктер мен қоғамның қарсы шығуына байланысты Екінші Дүниежүзілік Соғыс аяқталған соң 10 жыл ішінде мұндай бағдарлама жойылды. XX ғасырдың ортасына дейін Даун синдромының себебі белгісіз болды, алайда Даун синдромымен туған бала мен анасының жасы арасындағы байланыс, сонымен қатар бұл синдромға барлық нәсілдер шалдығатыны туралы мәліметтер болған. Синдромның генетикалық және тұқым қуалаушы факторлардың әсерінен болатыны туралы теория болған. Синдром босану кезіндегі жарақаттарға байланысты деген теориялар да болған. 1950жылдары кариотипті зерттеуге мүмкіндік беретін технологиялар ашылғаннан кейін хромосомалар ақауын, олардың саны мен формасын анықтауға мүмкіндік туды. 1959 жылы Жером Лежен Даун синдромының 21-жұп хромосомадағы трисомияға байланысты екенін ашты. 1961 жылы 18 генетик «The Lancet» редакторына «монғолдық идиотизм» термині дұрыс емес екендігі туралы жазып, оны өзгерту туралы ұсыныс жасады. Нәтижесінде «Даун синдромы» термині таңдап алынды. Дүниежүзілік денсаулық ұйымы (ДДҰ) 1965 жылы «монголизм» терминін монғолдық делегаттардың өтінішімен ресми түрде алып тастады.

Даун синдромы сирек патология емес – 700 босануғашаққанда 1 жағдайанықталады. Қазіргікездепренаталды диагностика арқасында Даун синдромыментуылатынбалалар саны 1100 босануға 1 жағдайғадейіназайды. Даун синдромыменауыратынбалалартуылужиілігі 1:800 немесе 1000. 2006 жылыаурулардыбақылау мен алдыналуорталығы АҚШ-да 1:733 депбағалады (жылына 5429 жаңажағдайлар). 95 % 21-жұп хромосома трисомиясыныңсебебінен. Даун синдромы барлықэтникалықтоптар мен экономикалықкластардакездеседі. Анасыныңжасы Даун синдромымен бала көтеругеәсеретеді. Анасыныңжасы 20-24 жасболса, ықтималдылығы 1:1562, 35-39 жасболса, 1:214, ал 45 астанасса 1:19. Ықтималдықанасыныңжасынасәйкесөскенімен, 80 % аур балалар 35 жасқадейінгіаналардатуылады. Соңғызерттеулер (2008 жылғымәліметбойынша) Даун синдромы жынысжасушаларықалыптасуы мен/немесежүктіліккезіндегікездейсоқоқиғаларға (мутация) байланыстыболуымүмкіндепкөрсетті.

Даун синдромы – 21-жұп хромосомадағы генетикалық материалдың толық (трисомия есебінен) немесе жартылай (транслокация есебінен) қосымша көшірмелерінің болуымен сипатталатын хромосомалық патология. Даун синдромы адамдардан басқа, маймылдар мен тышқандарда анықталған. Трисомия Трисомия – қалыпты жағдайдағы жұп хромосоманың орнына үш гомологтық хромосоманың болуы. Даун синдромымен балаларды көбіне жасы келген әйелдер босанады. Мұның нақты себебі белгісіз, бірақ анасының жұмыртқа жасушаларының жасына байланысты деген болжам бар. Трисомия мейоз кезіндехромосомалардыңажырамауысебебіненболады. Қарама-қарсыжыныстыңгаметаларыбір-біріменқосылғандаэмбриондаәдеттегі 46 хромосома орнына 47 хромосома түзіледі. 21-хромосома трисомиясы 95 % жағдайда Даун синдромыныңсебепшісіболыптабылады. 88 % жағдайдатрисомияаналықгаметаларажырамауынан, ал 8 % жағдайдааталықгаметаларажырамауысебебіненболады. Мозаицизм Трисомия ата-анасыныңжынысжасушалары (гамета) қалыптасуыкезіндегіхромосомалардыңажырамауысебебәненпайдаболады, сондықтаннәрсетеорганизмініңбарлықжасушаларында осы аномалия болады. Ал мозаицизмұрықжасушаларындадамудыңертесатыларындапайдаболады, соғанбайланыстыкейбіртіндер мен ағзалардыңғанажасушаларыныңкариотипіөзгереіскеұшырайды. Даун синдромыныңмұндай даму нұсқасы «мозаикалық Даун синдромы» (46, XX/47, XX, 21) депаталады. Даун синдромыныңмұндайнұсқасыныңағымыжеңілірек (өзгергентіндердіңауқымыбойынша) болады, бірақпренаталдідиагностикасықиындықтартуғызады. Робертсонтранслокациялары Даун синдромынаәкелетін 21-хромосомадағы қосымша материал ата-анасыныңбіреуініңкариотипіндегіРобертсонтранслокациясыәсеріненболуымүмкін. Бұлжағдайда 21-хромосоманың ұзыниығыбасқахромосоманыңиығынабекиді (жиі 14- [45, XX, дер (14; 21) (q10; q10)]). Робертсонтранслокациясы бар адамныңкариотипіқалыптығасәйкескеледі. Репродукция кезіндеқалыпты мейоз 21-хромосома трисомиясынабейімболады. Даун синдромынаәкелетінтранслокацияныотбасылық Даун синдромы депатайды. Бұл Даун синдромы дамуындаәйелжасыныңемес, екіата-анасының да ролі бар. Даун синдромыныңмұндайнұсқасы 2-3 % жағдайдакездеседі.

91 % жағдайда аурудың тұқым қуалайтын нұсқасы кездеседі – мейоз кезінде хромосоманың ажырамауы себебінен 21-хромосоманың толық трисомиясы. 5% жағдайда мозаицизм кездеседі. Қалған жағдайларда 21-хромосоманың спорадикалық немесе тұқым қуалайтын транслокациясынан дамиды. Науқастардың фенотипі 21q22 трисомиясымен анықталады. Ата-анасында қайта Даун синдромымен ауру бала туылу қаупі 1 %.

Жүкті әйел нәрестедегі бұзылыстарды анықтауға зерттеуден өтуіне болады. Босануға дейінгі стандартты зерттеулердің көбісі нәрестедегі Даун синдромын анықтай алады. Мысалы, УДЗ-де синдромның спецификалық белгілері көрінеді. Даун синдромымен бала туылу қаупі жоғары отбасыларға генетикалық тестілермен (амниоцентез, хорион биопсиясы, кордоцентез) генетикалық кеңес жүргізіледі. АҚШ-та инвазивтіжәнеинвазивтіемесзерттеуәдістеріжасынақарамастанбарлықәйелдергежасалады. Егерәйелдіңжасы 34-тен асса жәнеинвазивтіемесәдістерөзгерістеркөрсетпесе, инвазивтіәдістерден бас тартқанжөн. Амниоцентез бен хорион биопсиясыинвазивтіәдістергежатады, себебіәйелжатырынаәртүрліинструменттеренгізеді, бұлкездежатырқабырғасын, ұрықтызақымдаунемесетүсіктастауқаупіболады. Өорионбиопсиясыкезіндегітүсіктастауқаупі - 1 %, амниоцентезкезінде – 0,5%. Инвазивтіемесәдістердібіріншітриместрдіңсоңындажәнеекіншітриместрдіңбасындаөткізеді. Еңсенімдізерттеудіңөзіндеалынғаннәтижелердіңшынайылығы 90—95 %, жалғаноңнәтижелерықтималдылығы 2-5%. Қазіргікездеамниоцентезеңсенімдізерттеуәдісіболыптабылады. Зерттеудіжүргізуүшінәйелден амнион сұйықтығыналып, ондағытүлегенұрықжасушаларынзерттейді. Лабораториялықзерттеулербірнешеаптағасозылады, бірақдұрыснәтижеықтималдылығы 99,8 %.

8 - тапсырма. Кері байланыс: Тақырып бойынша сабақтан алған әсерлеріңізді білу үшін кестені толтырыңыз.

Білемін

Мен үшін жаңалық