24 Қысқа тұйықтаулар. Жалпы мәліметтер.

Сақтандырғыш электртізбектерін асқын жүктелуден және қысқа тұйықталулардан қорғайды. Кең тараған түрі — балқыма cақтандырғыш. Ол электр тогын өткізбейтін материалдан жасалған корпустан, металдан (көбінесе мыстан, мырыштан, қорғасыннан және олардың қорытпаларынан, күмістен) жасалған балқыма қыстырғыдан, түйіспелік және доғасөндіргіш құрылғыдан тұрады. Құрылысы бойынша айырғыш пен а_жыратқыш аппараттар қызметтерін атқаратын сақтандырғыш-ажыратқыш аталатын коммутациялық аппараттар да қолданылады. Сақтандырғыштың құрылысы қарапайым, құны арзан, тізбекті қысқа тұйықталу кезінде жылдам ажыратады, ал кейбір түрлерінің қысқа тұйықталу тогын шектеу қабілеті болады. Сондықтан олар тұрмыстық, өнеркәсіптікэлектр қондырғыларында, электр тораптарында, электр стансалары мен қосалқы стансаларда кеңінен қолданылады.

25 Коммутациялық аппараттар. Жалпы мәліметтер.

26 Ажыратқыштар. Арналымы. Жалпы мәліметтер.

Ажыратқыш – тізбекті кез келген режимде ажырататын коммутациялық аппарат. Жоғарғы кернеулі ажыратқыштар жоғары кернеулі эдлектр тізбегін қосуға және ажыратуға, сондай–ақ қысқа тұйықталу кзінде ажыратуға арналған. Бұл өндірістік типтерінде түйіспелерінің (контактыларының) арасында өте күшті ұшқын пайда болмас үшін түйіспелері майдың ортасында тұрады. Апаттық жағдай туғанда автоматтв түрде кернеуден ажыратып тастайтын ажыратқыштар да бар. Жай ажыратқыштарды біз қолмен іске қосатын болсақ, автоматты ажыратқыштардың жұмысына тек ол жұмыс істемей қалғанда, яғни істен шыққанда болмаса, адам араласа алмайды.

Жұмыс кернеуі 1 кВ-қа дейін болатын қондырғыларда жұмыс режимінің бұзылуы салдарынан оларды бүлінуден сақтау үшін осы автоматты ажыратқыштарды қояды. Электротехникалық автомат дегеніміз осы болып табылады. Еритін қорғағыштар электр қозғалтқыштары мен басқа да өндірістік құрылғыларды қысқа тұйықталу токтарыныа қорғайды, бірақ ұзақ уақытқы ауыр жүктемелерден қорғай алмайтындығы себепті қуаты жоғары электротехникалық құрылғыларда еритін қорғағыштармен бірге максималды автоматты ажыратқыштар қолданылады.

27 Айырғыштар. Арналымы. Жалпы мәліметтер.

Айырғыш (Расслоение) — соғылманы екі жаққа әртүрлі бұрышпен айыратын жылға.^[1

28 Шиналар және кабельдер. Жалпы мәліметтер.

Кабель — қорғаныш қаптамасы бар бітеу қабыққа салынған оқшауланған откізгіш немесе өткізгіштер тобы.

Пайдаланылатын физикалық ортаға байланысты кабельдердің екі тобы қарастырылады.

жалпақ кабельдер (eсілген жұптар және коаксиал кабельдер, сәуле шығаратын кабельдер құрайды)

Оларда электр сигналы металл, көбінесе мыс арқылы беріледі.

Бұлардың ең арзаны — жалпақ кабельдер, оның бірнеше өткізгіштері бір жолға қатар салына береді. Алайда жалпақ кабельдердің сигнал тарату жылдамдығы төмен өрі олар электромагниттік бөгеуілдерден қорғалмаған. Бұл кабельдер қысқа құрастырулар кезінде кеңінен пайдаланылады. Есілген жұптар жалпақ кабельдерден гөрі қымбаттау. Бірақ олар электромагниттік бөгеуілдерден жақсы қорғалған. Есілген жұптар, негізінен, абоненттік арналарды жасағанда пайдаланылады. Коаксиал кабельдері ең қымбат кабельдердің бірі. Олар сигналдарды үлкен жылдамдықпен таратады әрі бөгеуілдерден жақсы қорғалған. Коаксиал кабельдер кең жолақты арналарды жасағанда жиі пайдаланылады.

жарықты таратуға арналған (олардың негізін электромагниттік богеуілдерден барынша жақсы қорғалған сәулежолдар құрайды)

Оптикалық кабельдер коаксиал кабельдерден қымбат, бірақ оптикалық арналардың сигнал тарату жылдамдығы үлкен. Жерге кабель төсеу процесі көп еңбекті қажет етеді. Бұл, әсіресе, әр түрлі құбырлармен және электр кабельдерімен толтырылған қала көшелерінде байқалады. Сол себепті мұнда кабель төсеу үшін жоғары вольттық электр тарату жолдарының бағаналары, трамвай мен троллейбустардың электр сымдарының бекіткіштері, метро туннельдері, темір жолдар, өзендер, арналар, т.б. кеңінен қолданылады.

Топология типа общая ши́на, представляет собой общий кабель (называемый шина или магистраль), к которому подсоединены все рабочие станции. На концах кабеля находятсятерминаторы, для предотвращения отражения сигнала

Достоинства

Небольшое время установки сети;

Дешевизна (требуется кабель меньшей длины и меньше сетевых устройств);

Простота настройки;

Выход из строя одной рабочей станции не отражается на работе всей сети.