5.3 Сурет

Q сапалылығы 300 және одан да жоғары мәндерге жетуі мүмкін. Резонанстық режимге жету үшін L немесе С және де ω жиілікті өзгерту керек.

R, L, С элементтері бірізді жалғанған тізбектің комплекстік кедергісінің модулі

Z= .

Онда R, L, C тізбегіндегі токтың әсерлік мәні келесіге тең

(5.4)

Талдау көрсетуі бойынша, егер , онда . Физикалық түрде бұлай түсіндіріледі, егер тұрақты тоқтағы сыйымдылық тізбек қиылысуын білдіреді.

Егер , сонымен қатар , индуктивті кедергінің шексіздікке дейін ұлғаюымен түсіндіріледі.

Аса жоғарғы ток және болғанда, орын алады.

Тізбектің басқа да өзгермейтін параметрлері жағдайында R неғұрлым төмен болса, қисық формасы соғұрлым өткір болады. Резонансты контурдың өткізу жолы 5.4 сурет арқылы анықталады.

5.4 Сурет

Индуктивтіліктегі кернеуді келесіде көрсетуге болады

(5.5)

(5.5) сәйкес, болғанда , өйткені тұрақты токқа индуктивтілік кедергі жасамайды.

болғанда , себебі барлық кіруші кернеу индуктивтілікке қосылады.

Әрі қарай келесіні көрсетуге болады, максимумы жиілігінде орын алады.

Сыйымдылықтағы кернеудің әрекет етуші мәні (5.4) көрсетілген.

(5.6)

болғанда, болады

болғанда, болады

Токтар резонансы

5.5 Сурет

Екі параллель тармақтары бар тізбектегі резонанс токтар резонансы деп аталады.

Схемадағы (5.4 сурет) бірінші тармақтың кедергісі

(R₁²+ωL), ал сиымдылығы бар екінші тармақтың кедергісі болсын. Осы тармақтардың өткізгіштіктері

Y₁= , Y₂= (5.7)

Тармақтардағы токтардың комплекстік әсерлік мәндері былай анықталады

I₁=U Y₁=U (q₁-jb₁),

I₂=U Y₂=U (q₂+jb₂).

I=I₁+I₂=U[(q₁+q₂)-j (b₁-b₂)]. (5.8)

Резонанстық режімінің анықтамасы бойынша екіұштықтың кіріс I тогы таза активті болуы тиіс, яғни оның комплексі фаза бойынша U кернеудің комплексімен сәйкес келуі керек.

(5.6) сәйкес, осының шарты келесідей b₁-b₂=0.

Немесе (5.5) ескеріп схемадағы токтар резонансының шарты келесідей

(5.9)

Жеңілдік үшін R₂=0 деп қабылдайық, онда резонанс шарттары үшін

. (5.10)

Тәжірибеде орауыштың активті кедергісі индуктивтіліктің кедергісінен көп есе аз болады (R₁ << X_L). Онда, R₁-ді ескермей, идеалды параллель тізбек үшін резонанс шартының өрнегін аламыз

немесе , (5.11)

мұндағы ω₀ – шығындары жоқ контурдың резонанстық жиілігі (R₁= R₂=0 ).

Токтар резонансына жету үшін L, С және ω өзгерту керек.

Тармақталмаған тізбек бөлігіндегі ток резонанс кезінде параллель тармақтардағы токтардан аз болады, ал R₁ ≈ 0 R₂=0 кезінде I тогы I₁ және I₂ токтарымен салыстырғанда шексіз аз болады (5.5 сурет). Осыдан токтар резонансы атауы шығады