Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Алгебра 11 сынып 1 нұсқа.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
25.13 Mб
Скачать

Сабақ-1

Сабақтың тақырыбы: Қайталау. Тригонометриялық өрнектерді түрлендіру.

Сабақтың мақсаты: Тригонометриялық функциялардың қасиеттері мен формулаларын өрнектерді түрлендіру барысында қолдану әдістерін пысықтау. Ұлттық бірыңғай тестілеуде жиі қолданылатын тригонометриялық тепе-теңдіктер мен келтіру формулаларын қолдану тәсілдерін қарастыру.

Сабақтың міндеттері:

  • Тригонометриялық өрнектерді түрлендіріп, есептер шығару барысында қолдана білу дағылары мен білімдіктерін қалыптастыру.

  • Тригонометриялық формулалардың мән - мағынасын түсінуге, ғылыми сөйлеуге, оқылған материалды бекітудің әр түрлі әдіс - тәсілдерін қолдана отырып, оқушылардың сабаққа деген құштарлығын, есте сақтау қабілеттерін дамыту.

  • Ойларын жинақылықпен, тиімді жеткізе білуге, ұқыптылықпен орындауға, жеке тұлға қасиеттеріне баулу.

Сабақтың көрнектілігі: Интерактивті тақта, деңгейлік тапсырмалар-карточкалар, тест тапсырмалары.

Сабақтың типі: қайталау, жүйелеу сабағы.

Оқыту әдісі: Деңгейлеп оқыту әдісінің кейбір элементтерін пайдалану.

«Математиканың өз тілі бар - ол формула»

С.В.Ковалевская

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі (3 мин)

2. Өткенді пысықтау. (5 мин)

3. Негізгі формулаларды қайталау. Тапсырмаларды орындау.(20 мин)

4. Сабақты қорытындылау.(15 мин)

Үй тапсырмасын беру. (2 мин)

1. Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу; жаңа оқу жылымен құттықтау; оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру; сабақ мақсатымен таныстыру.

2. Өткенді пысықтау: а) Бірінші деңгей: оқушының деңгейдегі формулалардың сауатты оқылуы, талдай білуі. Оқушылар өздерінің білетін формулаларын тақтада жылдам, әрі дұрыс жазу керек.

ә) Интерактивті тақтаны пайдалана отырып, толық формулаларды қайталаймыз.

3. а) Екінші деңгей: алгоритмдік деңгей-ережені қолдану алгоритмін құрастыру, алгоритм бойынша есептер орындау.

І – ші деңгейлік тапсырма.

1) Егер және бұрышы IV ширекте жатпайтын болса, онда және ны табыңдар.

және II-ширекте жатпайтыны белгілі. және мәндерін табайық.

.

бұрышы ІІ ширекте жатпағандықтан (берілуі бойынша косинус мәні теріс сан болғандықтан, ол ІІІ ширекте жатады), синус функциясы теріс таңбалы болуы керек. Сондықтан сонғы нәтижесі ретінде синус үшін теріс мәнді аламыз, яғни . Демек, .

2) бұрышының барлық тригонометриялық функциясын аргументі -тан аспайтын функциямен ауыстырыңдар.

Ол үшін: деп жазайық.

Сонымен берілген бұрыш бір қосылғышы -тан аспайтын қосындыға ауыстырылды. Енді тригонометриялық функциялардың сүйір бұрышына арналған келтіру формулаларын қолданамыз. Сонда:

3)Өрнектің ең үлкен мәнін табыңдар: ең үлкен мәні 4.

ә) Үшінші деңгей: Эвристикалық деңгей – математикалық ұғымдарды салыстыра білу, ұғымдардың ортақ қасиеттерін жинақтай білу, айырмашылықтарын ажырата білу.

ІІ деңгейлік тапсырма.

1).Кіші оң таңбалы аргументке келтіріңдер:

А)

Ә)

а) , синус функциясының тақтығын ескереміз. Сонда

ә) ең кіші оң аргументке келтіреміз. Ол үшін, алдымен ты түрлендірейік, яғни Сондықтан

2) және ; болса, онда қалған үш тригонометриялық функцияның мәндерін есептеңдер.

және біле отырып, мәндерін есептейік. бұрышы ІІ ширекке тиісті, өйткені ІІ ширекте синус функциясы оң таңбалы болып келеді. Енді тендігін қолдансақ, немесе болады. тепе-теңдігінен шығады.

тепе-теңдігін қолдансақ:

болады.

3) Есептеңдер:

б) Төртінші деңгей: шығармашылық деңгей- алған білімді жүйелеу; яғни ұғымдардың бұрыннан белгілі және жаңа ақпараттарды айыра білу.

III-ші деңгейлік тапсырма:

1) Өрнектің мәнін табыңдар:

А)

Ә)

А)

Ә)

2) Егер және болса, онда және ны табыңдар.

және екенін біле отырып, және ны табайық.

бұрышы ІV ширекке тиісті болады. Өйткені ІV ширекте тангенс функциясы теріс таңбалы, ал косинус функциясы оң таңбалы. Енді және табамыз. Ол үшін:

тепе-теңдігін аламыз. Одан немесе Ал болады.

тепе –теңдігінен немесе аламыз.

3) және арқылы сәйкесінше ны өрнектеңдер.

ны және арқылы өрнектеу үшін синустың қос бұрышының формуласын екі рет қолданамыз:

Енді ны және арқылы өрнектейік. Ол үшін синус пен косинустың қос бұрышының формуласын қолданамыз. Сонда

4. Қорытынды. Әрқайсысы 5 тапсырмадан құрылған үш деңгейлік тапсырма интерактивті тақтада беріледі.

Белгіленген уақыттан соң, оқушылар бірін – бірі тексеру үшін жұмыстарын алмастырады

Тесттің жауаптары көрсетіледі.

Тексерушілер дұрыс жауапқа «+», қате жауапқа «-» таңбасын қояды.

Бағалау: Балдық шкала тақтада көрсетіледі. Әр оқушы өзіне баға қояды. Оның процентін есептеп бағасы қойылады. Бағалау балдық жүйемен жүргізіледі.

Деңгейлік тапсырма:

І деңгейлік тапсырма:

1) Өрнекті ықшамда:

2) болса, ті тап.

3) Есепте: .

ІI деңгейлік тапсырма:

1) Өрнекті ықшамда:

2) , деп алып, ні анықта.

3) Теңбе-теңдікті дәлелде:

ІІI деңгейлік тапсырма:

1) Теңбе-теңдікті дәлелде:

2) Өрнектің ең кіші мәнін тап:

3) Өрнекті ықшамда:

Деңгейлік тестік тапсырма:

І деңгей:

1) өрнектің мәнін табыңыз.

а) ; ә) ; б)1; в) ;

2) Өрнекті ықшамда:

а) ; ә) ; б) ; в)- ;

3) Өрнектің мәнін тап:

а) 1; ә) ; б) ; в)

4) Бөлшекті қысқартыңдар:

а) ; ә) ; б) ; в)1

5) Есепте:

а) ; ә) -0,5; б) ; в) 2

ІІ деңгей:

1) деп алып өрнегінің мәнін тап.

а) -8; ә) 2; б) 4; в) 5

2) Өрнекті ықшамда:

а) ; ә)0; б)1; в) 3

3) Бөлшекті қысқарт:

а) ; ә) ; б) ; в)

4) Есепте:

а) ; ә) - ; б) ; в) 8

5) өрнегін түріне келтір.

а) ә)- б) в)

ІІІ деңгей:

1) Өрнекті ықшамда:

а) ә) б) - в) -

2) Өрнектің мәнін тап:

а) ә) б) в)

3) деп алып ні анықтаңдар.

а) ә) ; б) 26; в) 1

4) Өрнекті ықшамда:

а) ; ә) ; б) ; в)

5) Кестені қолданбай тің мәнін есепте.

а) ; ә) ; б) в) 1

Деңгейлік тестік тапсырманың жауаптары:

1

2

3

4

5

І деңгей

ә

а

в

А

б

ІІ деңгей

б

б

а

Б

а

ІІІ деңгей

б

ә

ә

В

ә

Бағалау: Бағалау балдық жүйемен жүреді.

А деңгейінің әрбір есебі 1 балл

Б деңгейінің әрбір есебі 2 балл

С деңгейінің әрбір есебі 2,5 балл

Әр оқушы дәптерлеріне қанша балл жинағанын жазып отырады. Ең жоғарғы балл 22 балл. Осы балдың 50-60 % - «3»

66-86 % - «4»

87-100% - «5»

Үйге тапсырма: тест жинақтарынан әр деңгейден 3 есептен.

Сабақ-2

Сабақтың тақырыбы: Қайталау. Туынды. Туындыны есептеу ережелері.

Сабақтың мақсаты: Туындыны қолдану аймағын кеңінен қарастыру арқылы білім деңгейін кеңейту; ғылыми көзқарасын дамыту.

Сабақтың міндеттері:

  • Туындыны есептеу ережелері мен қолдану әдістерін есептер шығару арқылы пысықтау.

  • Оқушылардың білім білік дағдысын дамыту; слайдтарды кеңінен пайдалана отырып, әр оқушының, шығармашылық пен жұмыс жасауына ықпал ету.

  • Оқушылардың сабаққа қызығуын, ынтасын, ізденушілік, белсенділік қабылетін дамыту.

Сабақтың түрі: білім-дағысын қалыптастыру.

Сабақтың типі: аралас-практикалық сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, ой қозғау, ғылыми мағынаны тану.

Сабақтың көрнектілігі: әр түрлі слайдтар, формулалар.

Сабақтың барысы: 1) Ұйымдастыру кезеңі (2минут)

2) Үй жұмысын тексеру арқылы тригонометриялық формулаларды қорытындылау (3минут)

3) Теориялық тест (5минут)

4) Туындыны есептеу ережелерін слайд бойынша пысықтау (2минут)

5) тақырыпты пысықтауға жаттығулар орындау (18минут)

6) Өздігімен тапсырма ұйымдастыру (5минут)

7) Қорытынды. Математикалық диктант (5минут)

8) Бағалау (2минут)

9) Үйге тапсырма (3минут)

  1. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу; сабаққа даярлығын тексеру; сабақтың мақсатымен таныстыру;

  2. Жауаптар бойынша үй жұмысының орындалуын тексеру; тригонометриялық формулаларды қайталау, пысықтау және тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктерді қайталау қажеттігін көрсету.

  3. «Туынды дегеніміз не?» ауызша дұрыс жауабын көрсетуге теориялық-тест ұйымдастыру керек.

    1. Анықтама:

айырымдылық қатынастың аргумент өсімшесі нөлге ұмтылғандағы шегі бар болса, онда ол шекті y= f(x) функциясының х нүктесіндегі __________ деп атайды.

а) алғашқы функциясы

ә) өсімшесі

б) туындысы

2) Дұрыс жауаптарын көрсет:

а) ; ә) ; б) ; в) г)

3) Күрделі функцияның жалпы түрі:

а) у= f(q(x))

ә) y’=f’(q(x))

б) y=f(u)

4) Дұрыс жауаптарын көрсет:

(cos x)’=

(sin x)’=

(ctgx)’=

(tg x)’=

a) cos x ; ә) -sin x; б) в)

4. Слайд аркылы формулаларды пысыктау

5. Тақтада тапсырмалар орындау:

1) Алгоритм бойынша орындау

  1. Тапсырма: f’(x) функциясының туындысын тап, егер:

а) f(x)= x в) f(x)=2,5x

б) f(x)= г) f(x)=5x

Шешімі:

а) f(x)= x

Туындыны есептеу формулаларын қолдана отырып келесідей есептеулерді аламыз:

f’(x)= (x

б) f(x)=

f’(x)=

в) f(x)=2,5x

болғандықтан

f’(x)= 2,5(х

г) f(x)=5x

5x ( - const, екендігін біле отырып, мынандай шешімдерін аламыз:

f’(x)= 5(х

  1. х нүктесіндегі функцияның туындысын тап:

а) f(x)=

б) f(x)= е sin x, x=0

в) f(x)= sin x x=

Шешімі:

а) f(x)=

f’(x)=

f’ (

б) f(x)= е sin x

f’(x)= (e

f’(0) = e

в) f(x)= sin x f’(x)= (sin x)’

f’(

2) күрделі функциясының туындысы

  1. Функцияның туындысын табыңдар:

а) f(x) = (x

б) f(x) = f’(2)-?

Шешімі:

а) f(x) = (x

f’(x) = ((x

б) f(x) =

:

f’(x) =

f’(2)=0

  1. Егер f(x)= тең болса, функцияның туындысын табыңдар.

Шешімі:

f’(x) = [3

  1. Тапсырма: f’(x)-? , егер f(x) = болса.

Шешімі:

1-ші тәсіл

f(x) =

f’(x)=

f’(x)=

f’(x)=

2-ші тәсіл:

f(x) =

4. Оқушылар жұп-жұптармен әр түрлі деңгейде 3 тапсырмадан ұйымдастырып, бір-біріне тексеруге ұсынады.

Мысалы:

Тапсырманың сауатты, дұрыс құрылып орындалуын қадағалау керек.

Үйге тапсырма: тест тапсырмалар жинағынан деңгейі бойынша 3тапсырмадан орындау.

5. Қорытынды: Математикалық диктант ұйымдастыру.

Диктант:

  1. Функцияның туындысын табу амалын функцияны дифференциалдау деп аталады.

  2. айырымын аргументтің нүктесіндегі өсімшесі деп аталады.

  3. Функцияның өсімшесі қалай белгіленеді?

  4. Туындының физикалық мағынасы деген не? Өзгеру жылдамдығы.

  5. Туындының геометриялық мағынасы деген не? жүргізілген жанама.

Бағалау. Жауаптары бойынша диктанттың дұрыс орындалғанын және жалпы сабаққа қатынасуы бойынша оқушыларды бағалау.

Сабақ 3-4

Сабақтың тақырыбы: Алғашқы функция ұғымы.

Cабақ мақсаты : Оқушылардың алғашқы функция және анықталмаған интнграл тақырыбы бойынша қызметін ұйымдастыру, алғашқы функция,анықталмаған интеграл анықтамасын, оның геометриялық мағнасын білу.

Білімділік : Алғашқы функция есептеу формулалары мен ережелерін игеру,әрі есептеулерде қолдана білу.

Тәрбиелік : Еңбек сүйгіштікке, ұқыптылыққа, өз бетінше ізденуге және мамандық таңдауға тәрбиелеуге ықпал жасау.

Дамытушылық: Ғылыми дүниетанымын қалыптастыруға;зерттеу қабілетін дамытуға ықпал жасау, дәйектеуге, саралауға үйрету. Ойын дәйекті баяндай білуге баулу.

Сабақтың түрі: Жаңа білім жеткізу

Сабақ барысында қолданылатын басқа әдістер :

  1. Қайталау

  2. Әңгімелесу әдісі

  3. Бақылау әдісі

  4. Іздену жұмысы

  5. Тесттерді қолдану әдісі

(Сабақ екі сағатқа жоспарланған)

1 Сабақ

І. Сабақтың қажеттілігі

Механикада материалық нүктенің жүрілген жолы (әрекет теңдеуі ) белгілі болғанда оның жылдамдығын,үдеудін туындыны қолданып есептеуге болады.

.

Алайда механикада материалық нүктенің үдеуі ; жылдамдығы белгілі болғанда жолды есептеуге тура келеді. Мұндай есептерді шығару үшін дифференциалдау амалына кері амалы интегралдау амалы қолданылады.

Интегралдау– берілген функцияның барлық алғашқы функцияларын табу. Қисық сызықты трапецияның ауданы,жазық фигуралар ауданы,айналу денелерінің бүйір беті

ауданы мен көлемі ,қисық сызықтардың ұзындығын қатарлыларды есептеуде интеграл қолданылады.

Сабақтың барысы :

  1. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды түгендеу,сабаққа дайындық

  1. Оқытушының кіріспе сөзі

Оқытушы бүгінгі өтілетін тақырыпты айтып, тақырыптың маңыздылығын түсіндіреді. (2.слайд)

Туынды есептеу формулалары (жасырын ұяшықтардағы жауаптарды іздеу)

Жауап парақшаларынынан сәйкес нөмір бойынша жауаптар табу (6,7,8слайд)

Туынды

функциясының графигінің нүктесінен өтетін жанама және нормал сызық теңдеуі:

Туындының физикалық мағынасы:

Қозғалыс теңдеуі: Жылдамдық:

Үдеу:

  1. Алғашқы функция ұғымы. (11-слайд)

Анықтама: Кез келген X жиынында өзгеретін үшін теңдігі орындалатын болса, онда функциясын ¦(х) функциясының алғашқы функция деп атайды.

  1. Мысал . функциясы функциясының алғашқы функция болады.

.

2- мысал функциясы функция үшін (- ¥; ¥) интервалында алғашқы функция болады .

2. Алғашқы функцияның негізгі қасиеті (12-слайд)

Белгілі бір X аралықта ¦(х) функциясы үшін алғашқы функциялардың кез-келгенін мына түрде жазып көрсетуге болады,

F (x) + С (1)

С-кез келгентұрақты шама

Алғашқы функцияның геометриялық мағнасы графиктері өзара параллел қисық сызықтар тобы.

3. Алғашқы функцияны табу ережелері (13-слайд)

1 . ереже. Егер ¦ үшін алғашқы функция F , ал үшін алғашқы функция болса , ¦ үшін алғашқы функция болады .

2 . ереже. Егер ¦ үшін алғашқы функция F , ал k – тұрақты шама болса, онда k¦ үшін алғашқы функция k F болады .

3 .ереже. Егер F(x) функциясы (x) үшін алғашқы функция, ал k мен b – тұрақты шамалар болып , k ¹ 0 болса , онда (kx + b) функциясы үшін алғашқы функция болады.

Білім еліне саяхат - Тест тапсырмалары (14,15-слайд)

  1. функциясы үшін алғашқы функцияның жалпы түрін табыңдар.

A.

  1. функциясы үшін алғашқы функцияның жалпы түрін табыңдар.

A.

D. E.

3. функциясы үшін алғашқы функцияның жалпы түрін табыңдар.

B.

D.

4. функциясы үшін алғашқы функцияның жалпы түрін табыңдар.

A.

Оқулықпен жұмыс 16-слайд

(Алгебра және анализ бастамалары- 11 А.Е.Әбілқасымова

жаратылыстану-математика бағыты)

( 9-бет №1,2,3есептері орындалады)

Жауаптар

Қорытынды (17-слайд)

  1. Алғашқы функция анықтамасы

  2. Алғашқы функцияның негізгі қасиеті

  3. Алғашқы функция есептеу ережелері

  4. Қарапайым функциялардың алғашқы функциясын есептеу.

Үй жұмысы