33. Ерекшемагниттіқасиеттергеиематериалдар.

Барлық металдан тек қана (темір Тк = 768 °С, кобальт – Тк = 1121 °С, никель – Тк = 358 °С), және РЗМ гадолиний - Тк = 17 °С қолайлы температурада ферромагнетизмге ие.

Магнит қорытпаларынекітопқабөледі.

1.Магнитті қатты қорытпаларға жатады:

1) Көміртектті болат – қолданылады көлемі жағынан үлкен емес магниттер жасау үшін.Көбінесе бұндай мақсат үшін болат қолданылады. У10–У12,шынықтырудан кейін Нс = 60 ÷ 65 Э және Вr = 8000 ÷ 8500 Гс (кесте 13.1).

2) Хромды болат (1 % С және 1,5 немесе 3 % Cr) шамамен магнитті қасиеттер, көміртектіде. Бұл болаттардан үлкен көледі магниттер жасайды.

3) Кобальтты болаттар құрамы хром 5 немесе 15% Со жоғары магнитті қасиетке ие басқа болаттармен салыстырғанда. Кобальттің жетіспеушілігі, Fe-Ni-Al қорытпаларында жоғары магниттік қасиет болады, кобальтты болаттардың қолдануын шектеді.

2. Магнитті жұмсақ қорытпаларға:

- таза металдар, оның ішінде таза темір (техникалық таза), сонымен қатар темір, никель және кобальт негізіндегі қорытпалар;

Альсифер –Al – Si- Fe жүйесінің қорытпасы (5,4 % Al, 9,6 % Si және 85% Fe). Альсифер қорытпасы морт, сол себепті одан табақшалар жасауға болмайды. Оны ұнтақ түрінде (магнитодиэлектриктерді жасау үшін) қолданады.

Перминвар қорытпалары: 45 % Ni, 25% Co қалғаны темір (45 НК); 45 % Ni, 25% Co, 7,5% Мо қалғаны темір ( 45НКМ) және 70% Ni, 7% Co қалғаны темір (70НК).

Пермендюр (50% Со, 1,8% V қалғаны темір) – жоғары қанығу индукциясына ие қорытпа. Үлкен емес кеңістікте күш сызықтарының қуатты ағынын қажетті жағдайда тұрақтандыратын аспапатарды жасауда қолданылады.

Термаллой - -60тан +50º С температураларинтервалындаиндукциясы едәуір лезде өзгеретін қорытпа. Магнитоэлектрлік аспаптардың қателіктерін автоматты түрде түзету үшін қолданады. (30% Ni қалғаны темір).

34. Металдардың негізгі магнитті қасиеттері.

Ферромагнетизм деп атомдардың магнитті моменттері параллель және бірдей бағытталған кеңістікте орналасқан макроскопиялық күйі.

Негізгі магнитті қасиет жайлы магнит қисықтары суретте көрсетілген. Екінші қисық бастапқы магниттелу қисығы, бірінші қисық магнит индукциясының өзгерісін көрсетеді. Аудан,осы қисықпен шектелетін гитерезис тұзағы деп аталатын, энергияның жоғалтуын көрсетеді, магнеттелуге жұмсалған. Келесілер маңызды магниттік сиапттамалар, магниттелу қисығымен берілген.

Қалдық индукция Br. Бұл магнит индукциясы, үлгіде қалатын магниттелуден кейін және магнит өрісінен шыққаннан кейін.

Коэрцитивті күш Нс - сыртқы магнит өріснің кернеуі көрсеттемеге қарсы.

Магниттелу қисығы:

1 –гистерезис қисығы;

2 – біріншілей қисық

35. Ерекше магнитті қасиеттерге ие материалдардың магнитті қаттылығына легірлеудің әсері.

Легірлеудің және ішкі кернеудің әсері.Металды легірлеу магниттік қаттылықты жоғарлатады.Егер тек қана қатты ерітінді түзілсе, магниттік күш яғни коэрцитивті шамалы көтеріледі; екінші фазаның түзілуі легірлегенде ерігіштіктің шегінен асқанда коэрцивті күшті жоғарлатады. Қорытпадағы екінші фазаның дисперстігі жоғары болған сайын, оның коэрцивті күші жоғары болады.

Қақтау немесе фазалы айналу,түйірдің ұсақталуы және басқа да тұрақты күйден ауытқуларының әсерінен туындаған тордағы кернеу коэрцитивті күштің жоғарылауына әкеледі. Механикалық қаттылықтың жоғарылауын туындататын құрылымдағы өзгеріс магниттік қаттылықтты да (коэцитивті күш) жоғарылатады дегенді білдіреді.