- •050112- «Химия» мамандығына арналған «Химия тарихы» пәні бойынша
- •1. Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •1 Жалпы мәліметтер:
- •1.7 Оқу жоспарынан көшірме
- •2.2 Пәннің міндеттері:
- •3 Тапсырманың түрлері мен тізімі және оларды орындау кестесі
- •3.6. Әдебиеттер тізімі
- •3.7 Рейтинг-шкала
- •3.8 Әртүрлі жұмыс түрлерін бағалаудың критериилері мен шкаласы:
- •4. Курстың саясаты
- •2. Пән бойынша оқу-әдістемелік материалдар
- •. Пәннің тақырыптық жоспары
- •2.2 Дәрістік сабақ тезистері
- •1. Дәріс тақырыбы: Кіріспе. Химия тарихының пәні мен жалпы міндеттері. Химия тарихының маңызы. Химия ғылымының даму кезеңдері.
- •1. Дәріс тезистері:
- •2. Дәріс тақырыбы: Химияның ғылым ретінде қалыптасуы. Алхимияға дейінгі және Алхимия кезеңі. Иатрохимия және техникалық химия.
- •2. Дәріс тезистері:
- •3. Дәріс тезистері:
- •4. Дәріс тақырыбы: Атом-молекулалық ілімнің қалыптасуы. Авогадроның молекулалық теориясы.
- •4. Дәріс тезистері:
- •5. Дәріс тақырыбы: Органикалық химияның қалыптасуы. Структуралық химия. Стереохимия.
- •5. Дәріс тезистері:
- •6. Дәріс тақырыбы: Химиялық элементтердің периодтық заңының ашылуы. Физикалық химияның даму тарихы.
- •6. Дәріс тезистері:
- •7. Дәріс тақырыбы: XX ғасыр химиясы. Ресейдегі және Қазақстандағы химия ғылымының дамуы.
- •7. Дәріс тезистері:
- •2.3. Семинарлық сабақ жоспары
- •1. Сабақ тақырыбы: Химияның ғылым ретінде қалыптасуы. Антикаға дейінгі және антикалық кезеңдегі химия. Алхимия кезеңі. Иатрохимия мен техникалық химия.
- •2. Сабақ тақырыбы: Қалыптасу кезең. Флогистон теориясы. Жанудың оттектік теориясы және антифлогистонды химия.
- •3. Сабақ тақырыбы: Атом-молекулалық ілімнің қалыптасуы. Авогадроның молекулалық теориясы.
- •4. Сабақ тақырыбы: Органикалық химияның қалыптасуы. Структуралық химия. Стереохимия.
- •5. Сабақ тақырыбы: Химиялық элементтердің периодтық заңының ашылуы. Физикалық химияның даму тарихы.
- •2.4 Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары (соөж) соөж өткізу формасы:
- •2.6 Студенттердің өздік жұмыстары бойынша сабақ жоспары (сөж)
- •2.7 Курс бойынша жазба жұмыстарының тақырыптары
- •Модуль бойынша бақылау сұрақтары
- •1. Ежелгі дәуірден XIX ғасырдағы химияның даму тарихы сұрақтары
- •XX ғ. Химия тарихы сұрақтары
- •2.8 Өздік бақылау үшін тест тапсырмалары
- •2.9. Курс бойынша емтихан сұрақтары
5. Сабақ тақырыбы: Химиялық элементтердің периодтық заңының ашылуы. Физикалық химияның даму тарихы.
Химия элементтерінің периодтық заңының ашылуы;
Менделеев болжаған элементтердің ашылуы;
Инертті газдар мен Аргон, Гелий элементтерінің ашылуы;
Ерітінділер жайлы ілімнің дамуы. Д.И.Менделеевтің ертінділер теориясы;
Вант-Гоффтың осмос теориясы;
Электролиттік диссециация теориясы;
Химиялық тепе-теңдік және оны дәлелдейтін заңдардың ашылу тарихы;
Химиялық термодинамика;
Катализ.
Негізгі әдебиеттер: 1-12.
Қосымша әдебиеттер: 13-17.
Семинарлық сабақка дайындалуға қажетті әдістемелік ұсыныстар:
1. ұсынылған әдебиеттерді оқып талдау және оған сараптама жасау;
2. негізгі терминдер және түсініктермен жұмыс істеп, сөздік құру;
3. көрсетілген сұрақтарға жауап жазу.
2.4 Оқытушының жетекшілігімен орындалатын студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары (соөж) соөж өткізу формасы:
1-тақырып. Ежелгі дүние және орта ғасыр химиясы
Тапсырма
Тақырыпты пысықтауға арналған сұрақтар:
Алғашқы қауымдық құрылыс пен ежелгі дәуірдегі химиялық білім мен қолөнердің дамуы;
Ежелгі дүниедегі натурфилософтар;
Антикалық натурфилософияға тән сипат.
Химия тарихындағы алхимия кезеңінің ерекшеліктері;
СОӨЖ өткізу түрі. 1) Курстың тақырыптық жоспарына сәйкес сағат көлемінде студенттермен әңгімелесу, консультация түрінде өткізіледі; 2) берілген сұрақтар семинар сұрақтарын толықтырады және оны студенттер өз бетімен орнындай отырып осы кезеңге жалпылама анализ жасайды.
Әдістемелік нұсқаулар: 1) тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттерден басқа, лекция материалдарын алдын-ала пысықтау, семинар сұрақтарын толықтырып, сараптау.
Негізгі әдебиеттер: 1-12;
Қосымша әдебиеттер: 13-17.
2-тақырып Қалыптасу кезең. Флогистон теориясы. Жанудың оттектік теориясы және антифлогистонды химия.
ХVI ғасырдағы иатрохимия мен техникалық химияның дамуы;
Атомистикалық көзқарастың туындауы;
Металлургия мен химия өнеркәсіптерінің дамуы;
Роберт Бойль және оның «Химик-скептик» атты еңбегі;
Флогистон ілімінің пайда болуы. Оны дамытуға атсалысқан ғалымдар;
Аналитакалық химия әдістерінің дамуы;
Азот, оттегі, хлор және тағы басқа элементтердің ашылу тарихы (Шееле, Пристли, Кавендиш);
Ломоносов еңбектері мен оның Ресей ғылымын дамытуға қосқан үлесі;
Химиялық революция;
Лавуазье еңбектерінің маңызы.
Негізгі әдебиеттер: 1-12
Қосымша әдебиеттер: 13-17.
3-тақырып: Атом-молекулалық ілімнің қалыптасуы. Авогадроның молекулалық теориясы.
Тақырыпты меңгеруге арналған тапсырмалар:
XIX ғ. химияның жетістіктері (жалпы сипаттама);
Құрам тұрақтылық заңының шығу тарихы;
Бертоле мен Пруст еңбектері;
Химиялық атомистиканың қалыптасуы. Дальтон, Берцелиус, Авогадроның еңбектері;
Электрохимияның дамуы.и. Дэви и Фарадея еңбектері.
Негізгі әдебиеттер: 1-12
Қосымша әдебиеттер: 13-17.
4-Тақырып: Органикалық химияның қалыптасуы. Структуралық химия. Стереохимия.
Тақырыпты меңгеруге арналған тапсырмалар:
XIX ғ. бірінші жартысындағы органикалық химияның дамуы;
Витализмді теріске шығару;
Либиха, Вёлера, Кольбе, Бертло еңбектері;
XIX ғ. басындағы органикалық химиядағы теориялық ұғымдар (радикалдар және типтер теориясы);
Классикалық химиялық құрылыс теориясы және оның дамуы. Кекуле, Купер және Бутлеров еңбектері;
Стереохимияның қалыптасуы (Вант-Гофф, Ле Бель);
Вернердің координациялық теориясы;
XIX ғ. ортасы (Дюма, Зинин, Вюрц) мен екінші жартысындағы (Гофман, Байер, Фишер)эксперименталды органикалық химияның жетістіктері. Негізгі әдебиеттер: 1-12
Қосымша әдебиеттер: 13-17.
Әдістемелік ұсыныстар:
ұсынылған әдебиеттерді толығымен оқып, ғалымдардың негізгі теорияларын сараптау және талдау;
негізгі түсініктерді сөздікке жазу.
5-Тақырып: Химиялық элементтердің периодтық заңының ашылуы. Физикалық химияның даму тарихы.
Тақырыпты меңгеруге арналған тапсырмалар:
Менделеевтің периодтық заңы мен периодтық жүйесі;
Менделеевтің жақтастары мен қатарластары;
Периодтық жүйенің ары қарай дамуы;
Термохимия, химиялық термодинамика және кинетиканың қалыптасуы;
Гиббс еңбектері;
Ерітінділер теориясының негізі (Вант-Гофф, Аррениус);
Нернстің электрохимиялық зерттеулері;
XIX ғ. қолданбалы бей органиекалық химияның өркендеуі (фото, Бессемер конверторі, болатты легирлеу, алюминиді өндіру).
Әдістемелік ұсыныстар:
ұсынылып отырған әдебиеттерді оқып талдау;
жаңа терминдерді сөздікке тіркеу;
Ұсынылатын әдебиеттер: 1, 2, 4, 10,11,12,15.
6-тақырып XX ғасыр химиясы.
Тақырып сұрақтары:
Альфред Нобель және Нобель сыйлығы;
Атомның құрылысы күрделі екендігінің дәлелдемесі;
Радиохимияның даму тарихы;
Қазақстан химиктер мектебі.
Негізгі әдебиеттер: 1-17.
1 – ші модуль бойынша коллоквиум өткізу.
Студенттерге қойылатын талаптар:
1-7 тақырыптар бойынша берілген сұрақтарға өздігінен дайындалу;
Көрсетілген әдебиеттерді оқып, талдау;
Жаңа түсініктер мен терминдер жазуға арналған дәптерді тексерту;
4. Негізгі түсініктер мен анықтамаларды жаттау;
5. 1-7 тақырыбы бойынша ағымдық бақылаудан төмен баға алынса, оны жоғарылату керек;
6. Үйге берілген тапсырмалар толық орындалып тексеруден өтуі тиіс.
Бұл талаптар орындалмаған жағдайда студент коллоквиум тапсыруға жіберілмейді.
