ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қазақстан-Британ техникалық университеті

Энергетика және мұнайгаз индустриясы факультеті

Мұнай-газ инженериясы кафедрасы

мұнай кәсіпшілігінде ҰҢҒЫ ӨНІМдерін ЖИНАУ ЖӘНЕ ДАЙЫНДАУ

пәнінің тәжірибелік сабағына арналған әдістемелік оқу құралы

(5В070800 - «Мұнай-газ ісі» мамандығының студенттеріне арналған)

Алматы 2011ж

УДК 622.276.74

ҚҰРАСТЫРҒАНДАР: Джиембаева Қ.І., Насибуллин Б.М., Турегелдиева Қ.А. «Мұнай кәсіпшілігінде ұңғы өнімдерін жинау және дайындау» пәнінің тәжірибелік сабағынан әдістемелік нұсқау. (5В070800 - «Мұнай-газ ісі» мамандығының студенттеріне арналған). Алматы: ҚБТУ АҚ, 2011ж. – 92 бет.

Әдістемелік нұсқау 5В070800 – «Мұнай-газ ісі» бакалавры бойынша дайындалатын мамандықтардың біліктілік сипаттамасының талабына сәйкес құрастырылған. Бұл нұсқау студенттердің өзіндік жұмыстарын орындау барысында, оны дұрыс ұйымдастыруына бағыттайды. Мұнда дәрістік тақырыптарды пысықтау және оны меңгеру үшін тәжірибелік есептер жинағы қарастырылған. Есептердің берілген параметрлерімен қоса, қажетті пайдаланатын кестелері мен суреттері келтірілген.

Әдістемелік нұсқау - 5В070800 – «Мұнай-газ ісі» мамандығының студенттеріне арналған.

Сурет. 12 . Кесте.19 . Әдебиеттер тізімі 10 атау.

ҚБТУ-нің Энергетика және мұнайгаз индустриясы факультетінің кеңесімен баспаға ұсынылды, хаттама №3, 22 қараша 2011ж.

Пікір жазғандар:

Тәңірбергенов А.Ғ., ф.-м.ғылымдарының кандидаты, Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ.

Қабдолов С.З., т.ғ.д., профессор,

Мұнайгаз инженериясы кафедрасының меңгерушісі, ҚБТУ.

© Қазақстан-Британ техникалық университеті, 2011ж.

Мазмұны

Кіріспе………………………………………………………………………...….................... 4

1 Мұнай, газ және қабат суының құрамы және физика-химиялық қасиеттері ................. 6

1.1 Мұнайдың құрамы, жіктелуі және негізгі физикалық-химиялық қасиеттері ........... 14

1.2 Мұнай газының құрамы мен қасиеті ................................................................................ 14

1.3 Қабат суының тығыздығы мен тұтқырлығы ....................................................................18

2 Қоспалардың физика-химиялық қасиеттері .......................................................................22

3 Мұнай эмульсиялары ...........................................................................................................29

3.1 Мұнай эмульсияларының түзілуі .....................................................................................29

3.2 Мұнай эмульсиясының жіктелуі .....................................................................................31

3.3 Мұнай эмульсиясының физикалық-химиялық қасиеттері ............................................32

3.4 Мұнай эмульсияларының беріктігі (тұрақтылығы) және олардың “ескіруі” ..............37

4 Мұнайдан газды бөлудің технологиялық есебі ...............................................................48

4.1 Мұнайгаз айырғыштарының мiндетi және олардың жіктелуі .......................................48

4.2 Айырғыштардың конструкциясы мен жұмысы .............................................................. 48

4.3 Айыру қондырғыларының түрлері .................................................................................50

4.4 Айырғыштарды газ және сұйық бойынша өткiзу қабiлетiне есептеу ..........................55

4.4.1 Айырғыштардың жұмысына әсер ететiн факторлар ....................................................55

4.5 Тік гравитациялық айырғышты газ бойынша өткізу қабілетіне есептеу ...................56

4.6 Тік гравитациялық айырғышты сұйық бойынша өткізу қабілетіне есептеу .............57

4.7 Көлденең гравитациялық айырғышты есептеу ..............................................................58

4.8 Табиғи газдарға арналған айырғыштар ..........................................................................59

4.8.1. Газды айырғыштардың негізгі түрлері және олардың мұнайгазды айырғыштардан

айырмашылығы .............................................................................................................59

4.8.2 Газды айырғыштарды газ бойынша өткізу қабілетіне есептеу ...............................60

5 Мұнай-газ кәсіпшілік құбырлары ......................................................................................70

5.1 Құбырлардың жіктелуі …………………………………………………………………..70

5.2 Құбырлардың гидравликалық есері ……………………………………………………71

5.2.1 Бір фазалы сұйықтардың құбырлар бойымен изотермиялық қозғалысы кезіндегі

гидравликалық есебі ........................................................................................................ 71

5.2.2 Құбырлар бойымен ньютондық емес сұйықтарды (тұтқырлығы жоғары және

парафинді мұнайлар) тасымалдау ...................................................................................74

5.2.3 Сұйықтардың изотермиялық емес қозғалысы кезінде құбырларды есептеу ...........77

5.2.4 Мұнай газын жинау үшін газ құбырларын есептеу …………………………………78

6 Мұнай кәсіпшілігінде эмульсияларды бұзу әдісі ............................................................. 88