2.1 Сурет – Дискретті модуляция сигналдарының векторлық диаграммалары.

Түрлі типті арналарда модуляция түріне және қабылдау әдістеріне шек қойылған. Фаза және жиілік флуктуациялары тез арналарда ДЖМ мен ДФМ қолданылған тиімсіз. ДФМ-лы жүйені когерентті емес қабылдау кезінде қолданбаған жөн. Қабылдау кезінде аңықталмаған дабыл фазалы арналарда қабылданатын дабылдың бастапқы фазасын бағалауға болатын күрделі құрылғылар көмегімен болған жағдайдағы когерентті қабылдау әдісінен бас тартуға тура келеді.

ДЖМ дабылдардың оптималды когерентті қабылдаңышы, жоғарғы бөгеуілге төзімділікті қамтамасыз етудегі қабылдаудың когеренттілігін жүзеге асыруңа мүмкіндік беретін, фаза және жиілік флуктуациялары жай арналарда оптималды болып табылады.

2.1-кесте

Нұсқа нөмірінің соңғы саны	Модуляция түрі және қабылдау әдісі
9	ЕЖМ, оптималды когерентті қабылдау

2.2-кесте

Нұсқа нөмерінің соңғы санының алдыңғысы	7
F, кГц	600
M	512

2.3-кесте

Нұсқа нөмірінің соңғы саны	9
N	13

2.2 Екінші тапсырманы шешу

а) Қарапайым байланыс жүйесінің құрылымдық сұлбасы 2.2-суретте келтірілген.

2.2-сурет. Байланыс жүйесінің құрылымдық сұлбасы.

1. b(t) хабар көзі;

2. b(t) үздіксіз хабарды U_a(t) үздіксіз аналогты дабылға түрлендіргіш;

3. АЦТ, ол U_a(t) аналогты біріншілік дабылды U_ц(t) цифрлыға түрлендіреді;

4. кодер - U_ц(t) цифрлы дабылдың Uцк(t) жұптылыққа тексеретін қарапайым екілік бөгеуілге төзімді кодалық комбинацияға түрленуі үшін қажет;

5. модулятор - U_цк(t) біріншілік кодерленеген цифрлы дабылдың S(t) екіншілік жоғарғы жиілікті дабылға түрлену іүшін қажет;

6. S’(t) дабылын қалыптастыратын, көп жағдайда өзіне дабылдарды күшейткішті қосатын соңғы құрылығы;

7. байланыс линиясы – дабылды таратуға арналған физиалық орта;

8. берілгеннен қабылданаған дабылдарға дейінгі ауытқуды шақыратын бөгеуіл көзі;

9. демодулятор кірісінде бөгеуіл деңгейін төмендету үшін S(t) кіріс дабылдың сүзгілеуін жүзеге асыратын кіріс құрылғы;

10. демодулятор, қабылданған S(t) ЖЖ дабылды U_цк(t) біріншілік цифрлы төменгі жиілікті дабылға кері түрлендіруші;

11. декодер, U_цк(t) бөгеуілге төзімділік коданың кодалық комбинациясын декеодерлейді, оның мақсаты ондағы U_ц(t) қателерін табу;

12. ЦАТ, U_ц(t) цифрлы дабылды U_а(t) аналогты дабылға түрлендіргіш;

13. U_а(t) аналогыт дабылды b(t) хабарына түрлендіруші;

14. хабарды алушы.

б) Аналогты сигналды сигналды цифрлық сигналға түрлендіру кезекпен бірнеше кезең ішінде жүзеге асырылады:

1. Аналогты сигналды уақыт бойынша дискреттеу, яғни Ua(t) бастапқы аналогты сигналды оның Т_д (дискреттеу интервалы) уақыт интервалымен алынған U_д(nT_д) дискретті санауларымен алмастыру. Дискреттеу интервалы Котельников теоремасы бойынша таңдалады: Т_д<1/2·F_ж , мұндағы F_ж -аналогты сигнал спектріндегі жоғарғы жиілік. Спектрінде тұрақты құраушысы болатын төмен жиілікті сигналдар үшін Т_д<1/2·∆F, мұндағы ∆F – сигнал спектінің ені, Гц.

2. Сигналдың дискретті санауларын амплитудасы бойынша кванттау, яғни U_д(nT_д) дискретті санауларының мәндерін U_кв(nT_д) ең жақын рұқсат етілген кванттау деңгейлерімен ауыстыру.

3. Квантталған сигнал санауларына сәйкес келетін деңгейлер нөмірлерін кванттау. Кодтау квантталған санаулардың мәндерін екілік кодтағы кванттау деңгейінің нөмірімен алмастыру арқылы жүзеге асырады.

дискретизация

кванттау

кодтау

Ua(t) U_g(nT_g) U_кв(nT_g) U_ц(t)=U_икм(t)

2.3 – сурет. Аналогтыдан цифрлыға дабылдың түрленуі

ИКМ сигнал – бұл екілік кодтың К-разрядты кодтық комбинациялардың тізбегі. Кода екілік симметриялы, мұнда бірінші элемент кернеулік белгісін кодалайды (полярлық): «1» - оң кернеу , ал «0» - теріс кернеу.

в) Іс жүзінде дискретті АИМ сигналдың спектрінде сүзгілеу жолағын алу үшін цифрлық жүйелерде F_д дискреттеу жиілігін 2∙F-тан артық етіп алады (F_д>2·∆F). Бұл қабылдау жағында аналогты сигналды дискретті санаулар бойынша қалпына келтіруді жеңілдетеді.

Бұдан басқа, цифрлық тарату жүйелерін үйлестіру үшін F_д дискреттеу жиілігін 8кГц жиілігіне еселі етіп алады.

Полярлық белгісін ескере отырғандағы кодалық комбинацияның ұзындығы:

; (элемент)

Дискретизация жиілігі:

F_д>2·∆F=2·600·10³=1200 кГц тең, ал сүзгілеу жолағының есебінен және 8 кГц теңдіктен ол F_д=1600 кГц болады.

Дискреттеу интервалы Т_д = 1/F_д; Т_д = 1/F_д=1/16·10⁵=0,625 (мкс);

1. Егер де кодерлеу қажет оң полярлы импульс ретінде (сынақ кітапшасының соңғы санына сәйкес) 79 саны, ал теріс полярлы импульс ретінде екі есе кіші сан, яғни 40 алынса, онда

, , Δ=2 у.е

,

Кванттау деңгейінің нөмерінің кодалық комбинациясы сәйкесінше мынаған тең:

79у.е.: кванттау қадамы Δ=2 у.е. тең болғандақтан, 39 санын кодалаймын.

, ендеше кодалық комбинация мынаған тең: 1000100111

- 39 у.е.: Δ=2 у.е. ендеше - 19 у.е санын кодалаймыз.

19 , ендеше кодалық комбинация мынаған тең: 0000010011

Кесте 2.4

№	Деңгейлер нөмерлерінің кодтық комбинациялары	Деңгейлер нөмерлері	Сәйкес кернеу мәндері
0	10001001	9	18
1	10001000	8	16
2	10000111	7	14
3	10000110	6	12
4	10000101	5	10
5	10000100	4	8
6	10000011	3	6
7	10000010	2	4
8	10000001	1	2
9	10000000	0	0
10	00000001	-1	-2
11	00000010	-2	-4
12	00000011	-3	-6
13	00000100	-4	-8