Электрлік және магниттік шамалар.

Шама атауы	Белгіленуі	Бірлігі	Шама атауы	Белгіленуі	Бірлігі
Электр заряды	q	Кл	Ток көзінің электр қозғаушы күші		В
Электростатикалық әсерлер күші	F	Н	Бөгде күштердің жұмысы	Аб	Дж
Электр өрісінің кернеулігі		Н/кл В/м	Магнит индукциясы		Тл
Кернеу	U	В	Индукцияның э.қ.к	i	В
Электр сыйымдылық	C	Ф	Магнит ағыны	Ф	Вб
Ток күші	I	А	Индуктивтік	L	Гн
Электрлік кедергі	R	Ом	Электрон заряды	e	Кл
Ток көзінің ішкі кедергісі	r	Ом	Заттың электрохимиялық эквиваленті	k	Кг/кл
			Электрлік тұрақты	0	Ф/М

Электростатика тарауы бойынша зачет сұрақтары

Электростатика: электр өрісі және конденсаторлар

1. Қандай тәжірибелер электр зарядының бар екенін дәлелдейді?

2. Денелердің электрленуі.

3. Электр заряды.

4. Электр зарядының екі тегі

5. Электр зарядының сақталу заңын екі түрде жазып көрсету.

6. Элементар заряд, әрпі, бірлігі.

7. Электрон заряды нешеге тең?

8. Протон заряды нешеге тең?

9. Атомның заряды неменеге тең?

10. Бір денеден екінші денеге беруге болатын ең аз электр зарядының сан мәні қаншаға тең?

11. Нүктелік заряд дегеніміз не?

12. Электр тұрақтысын, бірлігімен жазып көрсет.

13. Кулон заңы, формуласы – вакуумдегі екі заряд үшін.

14. Электрөткізгіштер және электр тогын өткізбейтіндер-диэлектриктер.

15. Ортаның диэлектрлік өтімділігі, белгілеу әрпі, физикалық мағынасы

16. Кулон заңы, формуласы – диэлектриктегі екі заряд үшін.

17. Электр өрісі.

18. Біртекті өріс.

19. Біртексіз электр өрісі

20. Электростатикалық өріс деп қандай өрісті айтады?

21. Электр өрісінің күштік сипаттамасы деп қай шаманы айтады?

22. Электр өрісінің кернеулігінің анықтамасы, белгілеу әрпі.

23. Электр өрісінің кернеулігінің анықтама бойынша формуласы, өлшем бірлігі.

24. Нүктелік заряд өрісінің кернеулігінің формуласы (вакуумдегі және диэлектриктегі)

25. Электр өрісінің энергетикалық сипаттамасы деп қай шаманы айтады?

26. Электр өрісінің энергетикалық сипаттамасы

27. Потенциал

28. Электр өрісінің күш сызықтары, оның бағыты

29. Электр өрісінің энергетикалық сипаттамасының (электр өрісінің потенциалының) анықтама бойынша формуласы мен өлшем бірлігі

30. Нүктелік заряд өрісінің потенциалының формуласы (вакуумдегі және диэлектриктегі)

31. Өрістердің суперпозиция принципі: қорытқы электрлік күштің формуласы, қорытқы электр өрісінің кернеулігінің формуласы түрінде жазып көрсетіңдер

32. Электр өрісінің барлық қасиеттерін айту

33. Потенциалдар айырымы

34. Өріс кернеулігі мен потенциалдар айырымының арасындағы байланыс

35. Эквипотенциал беттер

36. Электр өрісінің жұмысы, формуласы

37. Біртекті электр өрісіндегі және нүктелік заряд өрісіндегі зарядтың орынауыстыруындағы электр өрісінің жұмысы

38. Электронды – сәулелік түтікше. Электрондық зеңбірек

39. Гравитациялық және электрлік өрістердің қасиеттерін салыстыру

40. Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер, олардың айырмашылығы

41. Электрсыйымдылық, анықтамасы, формуласы, бірлігі

42. Конденсатордың анықтамасы, жазық конденсатор

43. Конденсаторлардың түрлері мен құрылысы.

44. Конденсаторларды қолдану және оның қарапайым электр тізбегіндегі ролі

45. Конденсаторлар батареясы. Конденсаторлардың жалғану түрлері.

46. Конденсаторларды параллель жалғау заңдары

47. Конденсаторларды тізбектей жалғау заңдары

48. Электр өрісінің энергиясы, формуласы

Электродинамикадағы тұрақтылар.

Тұрақтының атауы	Белгіленуі	Сан мәні
Электрон заряды	е	1,6 ·10-19 кл
Электронның тыныштық массасы	me	9,1·10-31 кг
Электрлік тұрақты	0	8,85·10-12 ф/м
Магниттік тұрақты	0	1,26·10-6 гн/м
Фарадей тұрақтысы	F	96485,31 кл/моль
Кулон заңындағы тұрақты	k	9·109 Н·м2/кл2

Электр зарядының сақталу заңы және Кулон заңы.

Электр заряды – зат бөлшектерінің электрлік әсерлесуге қабылетін сипаттайтын шама.

q₁+q₂+q₃+…+q_n=const – электр зарядының сақталу заңы: тұйықталған жүйенің толық заряды өзгеріссіз қалады. Басқаша айтқанда: денелер жүйесінің әсерлесуге дейінгі зарядтарының қосындысы әсерлесуден кейінгі зарядтарының қосындысына тең. q₁+q₂+q₃= q₁^’+q₂^’+q₃^’=const

- Кулон заңы

Тек нүктелік зарядтар үшін

Тек қозғалмайтын зарядтар үшін

Тек вакуумде

- диэлектрлік ортадағы Кулон заңы

-ортаның диэлектрлік өтімділігі.

Электр өрісі.

Электр өрісі – электрлік зарядталған денелердің әсерлесуін жүзеге асыратын материяның түрі.

- электр өрісінің кернеулігі – электр өрісінің күштік сипаттамасы.

вектордың бағыты оң зарядқа әсер ететін күш бағытымен бағыттас.

Егер q>0 ал q<0

-нүктелік заряд өрісінің кернеулігі.

• 

  _{қорытқы}=

  өрістердің суперпозиция принципі

_{2 1}

Екі заряд

үшін

₂

q₁>0 q₂<0 q₁>0 q₂<0

Электр өрісі мен тартылыс өрісінің ұқсастықтары

Атауы	Шамалар
	Тартылыс өрісінде	Электростатикалық өрісте
Денеге әсер етуші күш тәуелді болатын шама	m масса	q заряд
өрістің қасиетін анықтайтын шама	g-еркін түсу үдеуі	-электр өрісінің кернеулігі
Денеге немесе зарядқа әсер етуші күш
Заңдары	әлемдік тартылыс заңы	Кулон заңы (вакуумде)
Гаусс теоремасы	орындалады	орындалады

Айырмашылығы: зарядтар оң да, теріс те бола береді, ал маcса тек оң шама.

Электр өрісіндегі өткізгіштер.

1. өткізгіш ішінде электр өрісі жоқ.

2. өткізгіш сыртындағы электр өрісінің күш сызықтары өткізгішке перпендикуляр орналасады.

3. өткізгіштің барлық статикалық заряды оның бетіне жинақталған.

+ +

+ А В -мах

- min өткізгіштің үшкір ұштарында электр зарядының беттік тығыздығы көп болады.