Термодинамика заңындағы төменгі температура мен қысымның болуы

Термосфера деп нені айтамыз: Мезосферадан жоғары орналасқан атмосфераның бөлігін

Термосферадағы ауа температурасының жоғары болуы неге байланысты? Атмосфера молекулаларының жылдамдығы жоғары болуына

Термосфераны кейде ионосфера деп атауының себебі неде: Ауаның иондалу деңгейі жоғары болғандықтан

Термохалинді” циркуляция деп қандай циркуляция түрін айтамыз: Күннің тікелей әсерінен пайда болатын циркуляцияны

Территориялық біртұтас, тарихи қалыптасқан, қоршаған орта, зат пен энергия айналымы арқылы байланыста болып, үнемі даму барысында болатын компоненттер жиынтығы дегеніміз, ол: Геокомплекс

Тетис мұхиты орнында қалыптасқан қалдық көл: Балқаш

Тетис мұхитытынң орнына пайда болған қатпарлық: Альпі геосинклинальды қатпарлығы

Тиімді табиғатты пайдалану жүйесі негізделетін басты критерийлер: Экологиялық

Толқын рефракциясы деп нені айтамыз? Толқынның жағалауға параллель бағытта бұрылуы

Толқын табанынан жалына дейінгі вертикаль қашықтық: толқын биіктігі

Толқынның ең аласа нүктесі: толқын табаны

Толқынның ең биік нүктесі: толқын жалы

Толық емес табиғы кешен: Биоценоз, Ауа массалары, Фитоценоз

Топырақ деградациясының басты себебтері: Мал жайылымының тым көбеюі, Орман қорының азаюы, Екінші реттегі тұздану және батпақтану

Топырақ қабатына жиналатын заттарды М.А. Глазовская қалай ажыратқан: Педохимиялық және биохимиялық активті

Топырақ құнарлылығының негізгі көрсеткіші: Қарашірік

Топырақ құрушы факторларға в.в. Докучаев мыналарды жатқызды: Бедер, Геологиялық жасы, Өсімдіктер

Топырақ пен өсімдік жамылғысы, су қабаты мен қар жамылғысы ұзын толқынды радиацияны сәулелендіреді, бұл радиация түрі қалай аталады: Жер бетінің сәулеленуі

Топырақтану ғылымының негізін қалаушы В.В. Докучаевтың ғылымға қосқан негізгі үлесі:«топырақ» ұғымын анықтады, Топырақтың қасиеттерін айқындады, Топырақ қалыптастырушы үдерістердің мәнін анықтады

Топырақтану: Жаратылыстану құрамына кіреді

Топырақтың 2 см қабаты табиғи жағдайда неше уақыттың ішінде қалыптасады? 200-1500 жыл

Топырақтың қалыптасуындағы басты фактор: Климат

Топырақтың құрамына енетіндер: Минералды негіздер, Органикалық заттар

Төменгі абсолютті ауаның ылғалдылығы байқалатын ендіктер: Тропикті.

Төменгі альбедоға тән: Ылғалды қара жер

Төменгі атмосфералық қысым ауаның қандай күйінде пайда болады: Жоғары көтерілгенінде, Көтерілгенде.

Төменгі палеозой қатпарлығы қалай аталады? каледон

Төменгі ярустағы бұлттар: Қабатты-будақты, қабатты, қабатты-жаңбырлы

Төменде берілген төселме беттердің қайсысында альбедо жоғары: Жаңа жауған қар

Төмендегі жер бетінің қай бөлігінде шағылған радиацияның мөлшері жоғары? құрғақ ақшыл құм

Төмендегі теңіздердің қайсысы Азияға тән емес: Тасман теңізі

Төмендегі теңіздердің қайсысы Еуропаға тән емес: Беринг теңізі

Төмендегі теңіздердің қайсысы Солтүстік Америкаға тән емес: Андаман теңізі

Төмендегі шығанақтардың қайсысы Африкаға тән емес: Бенгаль шығанағы

Төрттік дәуірдегі материктік мұз басу солтүстікте неше рет жүрген: 4

Тропикалық карст дамыған ел: Вьетнам

Тропиктегі ең көп жауын-шашын 2000-3000 мм қай жерлерде түседі? Екі жарты шардың пассаттары бір-біріне жақын қиылысатын жерлерде

Тропиктен экваторға қарай соғатын жел: Пассат.

Тропиктер мен поляр шеңберлері арасындағы жылулық белдеуі: қоңыржай

Тропиктік жарықтану белдеуіне тән ерекшеліктер: Күн мен түннің ұзақтығында айырмашылық пайда бола бастайды, Температуралық айырмашылығы жоқ, екі жыл мезгілі байқалады

Тропиктік барикалық максимум: Оңтүстік-азиялық, Иран-тарлық

Тропиктік белдеуде таралған топырақтар: Қызы, Қызыл-сары

Тропиктік белдеудегі жарық түсіру айқындалады: Ақшам (ымырт) уақытының қысқалығымен, Жылдың екі мезгілдерінің болуымен, Күннің ең төмегі 47º биіктікте болуымен

Тропиктік белдеулерде жауын-шашынның аз мөлшерде түсуі немен түсіндіріледі: Төмен бағытталған ауа ағынымен

Тропиктік ендіктегі жауын- шашынның аз болу себебі: Ауа қысымының төмендігімен

Тропиктік және субтропиктік су массаларына тән қасиеттер: Жоғарғы тұздылық, Планктондарға кедей, Мөлдірлігі жоғары

Тропиктік жылулық белдеулерінің шекарасы: тропиктік сызықтар

Тропиктік климатқа тән сипаттама: Тәуліктік амплитуда 40 градус шамасында, Ыстық

Тропиктік сызықтар мен полярлық шеңберлер ненің шекарасы: Сәуле түсу белдеуі, Жарық белдеулерінің, Күннің түсу сызығы.

Тропосфера қабаты тропиктерде жер бетінен қанша биіктікке дейін созылған: 15-17 км

Тропосфера мен стратосфера арасындағы өтпелі қабат: тропопауза

Тропосферада ауа температурасының өзгеруінің сипаты: Төмендейді

Тропосферада жоғарылаған сайын ауа температурасы қалай өзгереді? төмендейді

Тропосферадағы ауа массаларының түрлері: Ылғалды, Жылы

Тропосферадағы ауа температурасының жоғары болуы неге байланысты: Атмосфера молекулаларының жылдамдығы жоғары болуына

Тропосферадағы ауа температурасының кейбір бөліктерде биіктеген сайын көтерілуі қалай аталады: Инверсия

Тропосфераның жоғарғы шекарасы қай жерден өтеді: Ауа ағындарының конвекциясының жоғары шегінде

Туамоту аралы қандай мұхит аймағында орналасқан: Атлант.

Тұманды, қатты аяз кездері ағаш бұтақтары мен сымдарда пайда болатын атмосфералық құбылыс: қылау

Тұрақты желдерден пайда болған ағыстар: Дрейфтік

Тұрақты желдің әсерінен туындаған ағыстарды қалай атайды: Фрикциондық

Тұщы судың негізгі бөлігі жердің қай бөлігінде шоғырланған? Мұздықтарда.

Тынық мұхит жағалауында Атакама шөлінің болуын қалай түсіндіруге болады: Суық ағыс

Тынық мұхит қандай материк жағалауын шаймайды: Африка

Тынық мұхиттың көлемі қандай? 179.68 млн.км2

Тынық мұхиты үстінде Еуразия жағалауында қалыптасатын ауа массасы: Қоңыржай теңіздік

Тынық мұхитымен ең алғаш жүзіп өткен саяхатшы кім: Ф. Магеллан

Тынық мұхитында қандай табиғат апаттары жиі байқалады: Жер сілкіну, су асты жанартау атқылауы, цунами, тайфун

Тынық мұхитының ауданы қанша: 178,7 млн км² жуық

Тынық мұхитының ең терең жері қандай? 11022 м

Тынық мұхитының көлемі: 179.68 млн.км²

Тірі организмдер мекендейтін Жердің қабығы: Биологиялық қабық, Биосфера, Тіршілік қабығы.

Тянь-Шань тауларын зерттеген белгілі орыс ғалымы: П.П. Семенов

УУУУУ

Уилсон циклі бойынша геоструктуралық элементтердің алғашқы сипаты: Мұхит түбі кеңейіп көлемі ұлғайды, Құрлықтар бөлшек болып бөлініп, жаңа мұхиттың қазан шұңқырлары айқындалды

Ультратұщы және жер бетіне жақын орналасқан грунттық сулары бар табиғат зоналары: Тундра, Ылғалды-тропиктік ормандар, Орманды тундра

Уран планетасының спутниктері: Миранда Ариэль

Уран планетасына тән ерекшеліктер: Осінен айналу уақыты 10 сағат 49 мин, Сақиналы құрылымдардың кездесуі

Уранның қанша серігі бар: 15

Уранның серіктерінің пішіедері қандай: Шар тәрізді

ҰҰҰ

Ұзақ геологиялық уақыт аралығында дамыған платформалардағы рифті зоналарды қалай атаймыз? авлакогендер

Ұзақ геологиялық уақыт аралығында дамыған платформалардың рифті зоналарды қалай атаймыз: Влакогендер

Ұзақ уақыт тарихи кезеңде пайда болған табиғи комплекстердің шығу тегін анықтау, ол; Генетикалық әдіс

Ұлттық экологиялық мониторинг: Мемлекет ауқымында арнайы органдар тарапынан жүзеге асады, Экологиялық мониторингтің бір түрі

Ұлы географиялық ашылулар кезінде үстемдік еткен империялар: Португалия, Испания

Ұлы Қытай жазығы орналасқан: Ежелгі платформада, Ежелгі қалқанды платформада, Азияда.

ҮҮҮ

Үлкен аумақты қамтып, ұзақ уақыт жауатын жауын-шашын түрі: ақ жаңбыр

Үнді мұхитындағы ең терең шұңғыма: Зонд

Үнді мұхитындағы қандай ағыс бағытын жылына екі рет өзгертеді: Муссондық ағыс

Үнді мұхитының аса ірі шығанағы: Бенгаль шығанағы

Үнді мұхитының ауданы қанша: 76,17 млн км² жуық

Үнді мұхитының орташа тереңдігі қандай? 3897 м

Үндістанға барар жолды ашқан Орыс саяхатшысы: А.Никитин

Үш мұхит суымен жағалауын шайып жатқан материк: Солтүстік Америка

ФФФ

Физакалық географияның жекелеген аймақтарды зерттейтін саласы: аумақтық физикалық география

Физикалық география саласы: геоморфология

Физикалық география саласы: жалпы жер тану

Физикалық географиялық белдеуде жылдық ырғақ бесенді: Қоңыржай.

Физикалық ластану түрі: Электромагниттер

Физикалық-географиялық аудандастырудың бірінші кезеңі қай уақытта өтті? 18 ғ. соңы - 19 ғ. бірінші жартысы

Физикалық-географияның зертеу нысаны: Жердің географиялық қабығы, Әлемдік мұхит, биосфера және литосфера, Жердің біртұтас қабығы.

Флювиалды жер бедері қайда қалыптасады: Ағынды судың қозғалысы тұрақты жүретін аудандарда

Фотосинтезге бейімделген ағзалардың пайда болуына неше жыл? 2,7 млрд. жыл

ХХХХ

Х.Колумб Үндістанға барған саяхатындағы кеме аттары: «Санта мария», «Пинта»

Химиялық құрамы бойынша метеориттер қанша топқа бөлінеді: 3

Химиялық құрамына , массасына, тығыздығына, айналу жылдамдығына қарай планеталар қанша топқа бөлінеді: 9

Химиялық құрамына, массасына, тығыздығына, айналу жылдамдығына қарай планеталар қанша топқа бөлінеді? 2

Химиялық таза судың қасиеттері: +4^ос-та ең жоғары тығыздыққа ие болады, Жылу сыйымдылығы жоғары аномалияда, Беттік керілісі жоғарғы деңгейде болады

Хионосфера: Полярлық елдерде теңіз деңгейінде басталады, Мәңгі қарлар мен мұздықтарды қамтитын жер қабығы

ЦЦЦ

Циклондар - бұл: Жоғары атмосфералық қысым ортасындағы вихр.

Цунами – бұл: Мұхиттағы гигантты толқындар.

ЧЧЧ

Чертеж Сибирской Земли”атты Сібірдің бірінші картасын кім жасады? Семен Ремезов +

Четырехкратное путешествие в Северный Ледовитый океан” атты еңбектің авторы кім? В.П.Литке

ШШШ

Шартты түрде Жер өсінен өтетін неше полюс бар: 2, Антаркида мен Арктика, Оңтүстік пен Солтүстік.

Шашыранды радиацияның жер бетіне келіп түсетін жалпы радиацияға қатынасы қалай аталады: Жер бетінің альбедосы

Шектеусіз табиғи ресурстар: Климаттық

Шельф деп аталады: Жағалау сызығы.

Шеткі, жерорталық және арал аралық деп мұхиттар қандай ерекшелігі бойынша топтастырылады? Морфологиялық және гидрологиялық

Шкала бойынша ең ірі геохронологиялық бірлік: Эондар

Шолпан планетасы Күнге Жермен салыстырғанда қанша шақырым жақын орналасқан: 50 млн.км

Шолпан планетасына тән белгілер: Күн батысынан шығып шығысында батады, Баяу және қарама – қарсы бағытта қозғалады

Шолпаның бір жылы жердің қанша тәулігіне тең: 225

Шөгінді, гранитті, базальтті қабаттар қандай қыртыстардың астында: Материктер, Құрлықтар.

Шөл және шөлейт зоналарына тән жануарлар: Улы жыландар мен жәндіктер

Шөл зонасына тән белгі: Тікенекті бұталардың басым болуы

Шөл зонасына тән өсімдіктер: Сексеуіл, қараған, жыңғыл, қаңбақ

Шығанақтар шығу тегіне, жағалауының құрылысына, формасына қарай қалай жіктеледі? Бухта, фьорд, лиман

Шығу тегіне қарамастан қарапайым қатпарлық түрлерін атаңдар: Антиклиналдар мен синклиналдар

Шығыс еуропа жазығын қамтитын мұзбасулар: Ока, Днепр, Валдай

Шымды-күлгін топырақ қандай табиғат зонасына тән: Жалпақ жапырақты ормандар

Шілде айында поляр түні болатын аймақ: оңтүстік полюс

ЫЫЫ

Ылғалды экваторлық ормандар зонасына тән жануарлар: Маймылдар, тотықұстар, жұмақ құстары

Ылғалды экваторлық ормандар зонасына тән өсімдіктер: Пальма, нан ағашы, ротанг пальмасы, лиана

Ылғалды экваторлық ормандарға тән белгі: Ағаштардың өте биік, тығыз және ярус бойынша таралуы

Ылғалдылыққа тәуелді, яғни ылғалдылық неғұрлым төмен болса, альбедо соғұрлым төмен болатын, 10-30 % шамасында ауытқып отыратын альбедо түрін атаңыз: Топырақ бетінің альбедосы

ІІІ

Іле Алатауында қар сызығы қандай биіктерде өтеді: 3500-4000 м

Ірі және аса күрделі қатпарлы құрылымдар: Антиклинорийлер мен синклинорийлер

Ірі литосфералық тақталардың қозғалысы туралы гипотезаны ұсынған ғалым: А.Вегенер

Ірі метеориттердің құлауынан пайда болған ең ірі кратер қалай аталады: Аризона

Ірі, тектоникалық активтілігі жоғары аралдарда пайда болып, терең, жағалауы қатты тілімденген, сейсмикалық және вулкандық үрдістер тән болатын теңіздерді қалай атайды? Құрлық аралық

Ішкі теңіздері бар материкті атаңыз: Қазақстан аймағында, Евразия, Солтүстік ендікте.

Іші суға толған табиғи ойпаң: көл

ЭЭЭ

Экваторға қарай тұрақты соғатын жел: Пассат

Экваторда күн ұзақтығы өзгереме? Жоқ

Экваторда температураның екі максимумы байқалатын кезең: Жазғы және қысқы күн тоқырауында

Экватордан 50-600 С солтүстік және оңтүстік ендіктерде термоклин қабаты 300-1000 м тереңдікте тұрақты болады, оны қалай атаймыз? Негізгі термоклин қабаты

Экватордан солтүстікке және оңтүстікке қарай 23⁰ 27 ендіктерде жүргізілген параллель: тропик сызығы

Экватордан солтүстікке және оңтүстікке қарай 66⁰ 33 ендіктерде жүргізілген параллель: поляр шеңбері

Экваторлық белдеу таралған аймақтар: Арабия түбегі, Сомали түбегі

Экваторлық белдеуде жауын-шашынның көп мөлшерде түсуі немен түсіндіріледі: Жоғары бағытталған ауа ағынымен

Экваторлық ендіктегі тропосфераның төменгі және жоғарғы қабатының орташа жылдық температуралары қандай? +260С және –800С +

Экваторлық жарықтану белдеуіне тән ерекшеліктер:Күн мен түн ұзақтығында айырмашылық жоқ Жылмезгілдеріболмайды

Экваторлық және полярлық радиус арасындағы айырмашылық: 21,5 км Жерге Кориолис күшінің әсері: Жердің өз осінен айналуы

Экваторлық және полярлық радиус арасындағы айырмашылық: 21382 м

Экзогендік фактор әсерінен түзілген бедер: Пайдаланылған алқап

Экзосфера ауасының құрамында не басым болып келеді: Гелий мен сутек атомы

Экзосферадағы басым химиялық элемент: Гелий және сутегі.

Экологиялық апат аумақтарын сипаттайтын ортаның жағдайы:Өнімділіктің кең бұзылуы, Ортаның қатты және тұрақты ластануы, Экожүйенің қайтымсыз трансформациясы

Экологиялық мониторингінің негізгі бағыттары: Ортаның факторларын бақылау, Ортаның нақты жағдайын бағалау, Табиғи орта жағдайын болжау

Эли де Бомонның конструкциялық болжамын дамытқан ғалымдар: Э.Ог Э.Зюсс

Эллипс тәрізді қатты қозғалатын аспан денесін қалай атайды: Комета.

Эллипстік орбитада жердің айналу жылдамдығы секундына қаншаға тең: 30 км

Элювиальды фациялар қандай рельеф пішінінде қалыптасады? Көтеріңкі су айрықтық мекен-жайларда қалыптасады

Эндогенді бедер (рельеф) түзуші үдерістер: Вулканизм, Жерсілкіну, Метаморфизм

Энергияның баламалы көзі: Күн энергиясы, Толысу энергиясы

Эондар қаншаға бөлінеді: Екіге

Эратосфен өлшеу жұмыстарын жүргізген қалалар: Сиена-Александрия

Эффективтік сәуле деп нені айтады: Атмосфера мен жер бетінің ұзын толқынды сәуле шашуларының айырмасы

ЮЮЮ

Ю.И.Витинский жарты шарды қанша зоналық ендікті ажыратады: 3

ЮИ.Витинский бойынша жарты шардағы зоналық ендіктер: Қоңыржай ендік зона Экваторлық зона

Юпитер атмосферасының жоғарғы және төменгі қабатындағы температураларын атаңыз: -130⁰С және 1000⁰С

Юпитер планетасына тән ерекшеліктер: Бетінде экваторға параллель дақтары мен жолақтары бар, Осі орбита жазығына перпендикуляр

Юпитер планетасының серігін ата: 13

Юпитер типтес немесе алып планеталар: Юпитер, Сатурн

Юпитердің ең ірі серіктері: Ганимед Камисто

Юпитердің қанша серігі бар, олардың қаншасы ірілерге жатады: 16, төртеуі ірі

Юпитердің магниттік өрісі Жердің магниттік өрісінен қаншама артық: 10 есе

ЯЯЯ

Ядродан жер қыртысына дейін температура және қысым: Төмендейді, Жоғарылаған сайын төмендейді.

34