6.Сөж тапсыру мерзімі
Сөж тапсыру мерзімі кесте 1- де көрсетілген (4 бет).
7. Өдебиеттер:
негізгі:
Арыстанова Т.А. Общая фармацевтическая химия / Учебное пособие.-Шымкент.-2008.-157с.
Арзамасцев А.П. Фармацевтическая химия: учебное пособие, 3-е изд.,испр.-М.:ГЭОТАР-Медиа.-2006.-640с.
Беликов В.Г. Фармацевтическая химия. В 2-х ч: учебное пособие, 4-е изд., перераб. И доп. –М.: МЕДпресс-информ. 2007. -624с.
Государственная фармакопея Республики Казахстан.-Алматы: Издательский дом «Жибек жолы».-2008.-Том1.-592с.
Государственная фармакопея Республики Казахстан.-Алматы: Издательский дом «Жибек жолы».-2009.-Том 2.-804с.
Государственная фармакопея Республики Казахстан.-Алматы: Издательский дом «Жибек жолы».- 2014.- Том 3. - 864 с.
Ордабаева С.К. Анализ лекарственных препаратов, производных ароматических соединений: Уч.пос.-Шымкент.-2012.-270с.
Соколов Р.С. Химическая технология: Учебное пособие в 2т.-М.: ВЛАДОС, 2000.- Т. 1 -368с; Т.2 - 448с.
Основы химической технологии/ под ред. И.П.Мухленова. – М.: Высш.шк., 1991.- 463с.
Кутепов А.М. и др. Общая химическая технология. –М.: Высш.шк., 1990.-520с.
Бугенов Е.Б., Джусипбеков У.Ж.. Теоретические основы химической технологии. – Алматы, 2003 – 244с.
Расчеты химико-технологических процессов Под ред. Мухленова И. – Л.:Химия, 1982.-248с.
Физико–химические закономерности химических процессов. Учебное пособие /В.С. Бесков, Е.В. Сучкова и др./. –М.: РХТУ им. Д.И. Менделеева, 1999. –37с.
қосымша:
Арыстанова Т.А., Арыстанов Ж.М. Инновационные технологии в фармацевтическом образовании: обучение и контроль. Учебно-методическое пособие. –Шымкент.-2012.-175с.
Комаров Т.В. Получение углеродных материалов. М.: 2001.- 203с.
Гибкость химических производств. Анализ и оценка. М.: 2000.- 175с.
Бақылау
Тақырып 1. Синтетикалық дәрілік заттардың классификациясы және номенклатурасы. Синтетикалық дәрілік заттардың негізгі даму бағыттары.
Бақылау сұрақтары:
Фармацевтикалық химияның ғылым ретінде пайда болуы (алхимияның, ятрохимияның этаптары).
Парацельстің ілімі, оның фармацевтикалық химияның дамуына үлесі.
«Флогистона» теориясы және сол периодтың ғалымдары.
Дәріханалардың, шөппен емдеушілер, химиялық кәсіптердің фармацевтикалық химияның дамуына атқаратың ролі.
Отандық медицинаның, химия мен фармацияның дамуына М.В. Ломоносовтың үлесі.
18-19 ғас. Химия мен фармацияның көрнекті ғалымдары.
Д.И.Менделеевтің химиялық мектептері және олардың химияның дамуына үлесі.
Ғылыми-зерттеу жұмыстар үшін материалдық базаның дамуы және 19-20ғас. Фармацевтикалық химия.
Фармацевтикалықталдау аймағындағы мектептері
Фармацевтикалық өндісінің дамуы.
Қазақстан Республикасы денсаулық министрлігінің фармация комитеті, оның функциясы, міндеттері, құрылымы.
Республикалық мемлекеттік кәсіпорын «Дәрілік заттар, медициналық бұйымдар және медициналық техника экспертизасының ұлттық орталығы», оның функциялары, міндеттері, құрылымы, негізгні бағыттары.
~ ҚР МФ талабына сәйкес ... зерттелетін ерітінді мөлдір деп есептеледі.
| III салыстыру суспензиясынан аспаса
|II салыстыру суспензиясынан аспаса
|опалесценция стандартынан аспаса
| судан немесе сыналатын сұйықтықты дайындау үшін пайдаланылатын еріткішпен салыстырудан өтсе
| IV салыстыру суспензиясынан аспаса
~ ҚР МФ талабына сәйкес зерттелетін ерітінді опалесценциясы ... опалесценциясынан аспаса ерітінді мөлдір деп есептеледі.
| опалесценция стандарты
| II салыстыру суспензиясы
| I салыстыру суспензиясы
| III салыстыру суспензиясы
| IV салыстыру суспензиясы
~ ҚР МФ талабына сәйкес сұйықтықтардың мөлдірлігі мен опалесценция дәрежесінің біріншілік стандарты ... болып табылады.
| гидразин сульфаты
|фармазон
|гексаметилентетрамин
| формазин
|ақ балшық
~ Дәрілік препарат ерітінділерінің боялу дәрежесін анықтау ... жүргізіледі.
|ақ фонда өткінші жарықта
|қара фонда өткінші жарықта
|ақ фонда шашыраған күндізгі жарықта
|ақ фонда сұйықтықтың барлық қабатынан қарайды
|қара фонда шағылысқан жарықта
~ Сыналатын ерітінділердегі қоспалардың шектік мөлшерін анықтау үшін ... салыстырады.
|еріткішпен
|опалесценция стандарты бар салыстыру суспензиясымен
|сәйкес стандартты ерітіндісі бар салыстыру ерітіндісімен
|сәйкес қоспаның стандартты ерітіндісімен
|тазартылған сумен
~ Дәрілік препарат ерітінділерінің мөлдірлігі мен опалесценция дәрежесін анықтау ... жүргізіледі.
|ақ фонда сұйықтықтың барлық қабатынан қарайды
|ақ фонда шағылысқан жарықта
|ақ фонда өткінші жарықта
|қара фонда шашыраған күндізгі жарықта
|қара фонда шағылысқан жарықта
~ ҚР МФ талабына сәйкес сұйықтықтардың мөлдірлігі мен опалесценция дәрежесінің біріншілік опалесценциялаушы суспензиясын дайындауға ... қолданады.
| гидразин сульфаты және натрий гидрокарбонаты
| гексаметилентетрамин және ақ балшық
| гидразин сульфаты және гексаметилентетрамин
|калий сульфаты және гидразин сульфаты
|натрий сульфаты және гексаметилентетрамин
~ ҚР МФ талабына сәйкес дәрілік препараттағы аммоний тұздары қоспаларын анықтау реакциясы ... жүргізіледі.
|хлорсутек қышқылымен
|калий иодиді ерітіндісімен
|Толленс реактивімен
| Несслер реактивімен
|Марки реактивімен
~ ҚР МФ талабына сәйкес дәрілік препараттағы темір - ионы (Fe3+/Fe2+) қоспалары … ерітіндісі көмегімен анықталады.
|натрий сульфиді
|барий хлориді
|тиогликоль қышқылы
|хлорсутек қышқылы
|калий хлориді
~ ҚР МФ талабына сәйкес дәрілік препараттағы хлорид - ион қоспалары ... анықталады.
|хлорсутек қышқылымен
|Марки реактивімен
|Несслер реактивімен
|күміс нитраты ерітіндісімен
|барий хлориді ерітіндісімен
Тақырып 2. Бейорганикалық дәрілік заттар. Бірінші және екінші топ элементтерінің қосылыстары.
Бақылау сұрақтары:
ҚР МФ талабына сәйкес дәрілік препараттағы кальций - ион қоспаларын анықтау ... ерітіндісімен жүргізіледі.
|аммоний гидрофосфаты
|калий тетраиодомеркуриаты
| аммоний оксалаты
|хлорсутек қышқылы
|барий хлориді
~ ҚР МФ талабына сәйкес дәрілік препараттағы ауыр металдар қоспаларын анықтау ... ерітіндісімен жүргізіледі.
|калий гексацианоферраты
|фосфорлы қышқыл
|натрий сульфиді
|хлорсутек қышқылы
|барий хлориді
~ ҚР МФ талабына сәйкес дәрілік препараттағы күшән қоспаларын II әдісімен анықтау ... негізделген.
|мышьяк ангидридінің калий иодиді ерітіндісіне сіңірілген қағазбен реакциясына
|мышьяк қосылысының сутегімен тотықсызданып, мышьяк ангидридін түзуіне
|мышьяк ангидридінің сынап дихлориді ерітіндісіне сіңірілген қағазбен реакциясына
|мышьяк қосылысының хлор сутек қышқылы қатысында гипофосфит реактивімен металды мышьякқа дейін тотықсыздануына
|мышьяк ангидридінің қорғасын ацетаты ерітіндісіне сіңірілген қағазбен реакциясына
~ Қышқылдығы мен сілтілігі – дәрілік заттың ... болып табылады.
| сандық мөлшерін анықтау көрсеткіші
| физикалық қасиеті
| физикалық константасы
| тазалық көрсеткіші
| өзі екендігін анықтау көрсеткіші
~ Дәрілік заттар ерітінділерінің мөлдірлігі мен опалесценция дәрежесін... анықтау үшін жүргізеді.
|түсі бар қоспаны
|өзі екендігін
|ерімейтін қоспаларды
|физикалық қасиетін
|сандық мөлшерін
~ Дәрілік заттар құрамындағы органикалық қоспалар ... анықталады.
|бром суымен
|йод ерітіндісімен
|қышқыл ортада дифениламин ерітіндісімен
|конц. күкірт қышқылымен
|күміс нитраты ерітіндісімен
~ Дәрілік препараттардағы тотықсыздандырғыш заттарды ...... түссізденуі бойынша анықтайды.
| бром суының
|йодтың
|дифениламиннің қышқылды ортада
|калий перманганатының қышқылды ортада
|калий хроматы ерітіндісінің
~ Дәрілік препараттардағы жалпы күлді ... анықтау үшін қолданады.
|сандық мөлшерін
|өзі екендігін
|ылғалдылығын
|тазалығын
|тұрақтылығын
~ Дәрілік заттарды талдауда кептіру әдісі .... анықтауда қолданылады.
|сульфаттық күлді
|қоспа иондарын
|жалпы күлді
|суды
|органикалық қоспаларды
~ ҚР МФ талабына сәйкес Aqua valde purificata бұл - ... су.
|тазартылған
|инъекцияға арналған
|өте тазартылған
|контейнердегі тазартылған
|дистилденген
~ ҚР МФ талабына сәйкес Water, highly purified бұл - ... су.
|контейнердегі тазартылған
|инъекцияға арналған
|тазартылған
|өте тазартылған
|дистилденген
Тақырып 3. Бейорганикалық дәрілік заттар. Үшінші, төртінші, бесінші, алтыншы, жетінші және сегізінші топ элементтерінің қосылыстары.
Бақылау сұрақтары:
~ Дистилляция әдісі дәрілік препараттар құрамындағы ... мөлшерін анықтауда қолданылады.
|жалпы күл
|органикалық қоспа
|хлорсутек қышқылында ерімейтін күл
|су
|қоспа иондары
~ Дәрілік препараттар талдауында К. Фишер әдісі ... құрамын анықтауда қолданылады.
|қоспа иондары
|органикалық қоспа
|хлорсутек қышқылында ерімейтін күл
|жалпы күл
|су
~ Дәрілік заттардағы судың сандық мөлшерін төменде келтірілген реакция бойынша ..... реактивімен анықтайды.
|
|
|Марки
|Майер
|Несслер
|Фишер
|Толленс
~ Сутегі асқын тотығын тұрақтандыру үшін ... тұрақтандырғышы қолданылады.
|этил спирті
|хлорсутек қышқылы
|натрий метабисульфиті
|Вейбель тұрақтандырғышы
|ацетанилид
~ Калий перманганатының қызғылт түсі .... қатысында жойылады.
|күкірт қышқылы
|азот қышқылы
|күкірт қышқылы мен натрий нитриті
|күкірт қышқылы мен натрий сульфаты
|хлорсутек қышқылы
~ Аргентометрияның Фаянс әдісімен ... препаратының сандық мөлшері анықталады.
|натрий хлориді
|сұйытылған хлорсутек қышқылы
|натрий иодиді
|натрий сульфаты
|натрий бромиді
~ ... реакция ортасы қышқылды болады.
|Натрий нитритінің
|Калий иодидінің
|Натрий карбонатының
|Мырыш сульфатының
|Натрий бромидінің
~ Күміс нитратының сандық мөлшерін ... әдісімен анықтайды.
|иодометрия
|комплексонометрия
|Фольгард
|бейтараптау
|нитритометрия
~ ... препараты жарықта тез ыдырайды, қыздырғанда, тотықтырғыш
немесе тотықсыздандырғыш заттармен және металдармен жанасқанда оттегі
бөледі.
| Натрий тиосульфаты
|Натрий гидрокарбонаты
|Натрий нитриті
|Литий карбонаты
| Сутегі асқын тотығы
~ Натрий тиосульфаты талдауында натрий ионы түссіз жалынды ... түске бояйды.
|жасыл
|күлгін
|кірпіш-күлгін
|сары
|қызыл-сары
Тақырып 4. Алифатикалық қатардағы дәрілік қосылыстар.
Бақылау сұрақтары:
1. ~ ... препараттары дұрыс сақтамаған жағдайда ылғалданып, сарғаяды.
|Натрий фториді, калий хлориді
|Калий бромиді, кристалды иод
|Натрий хлориді, калий хлориді
|Калий иодиді, натрий иодиді
|Натрий хлориді, натрий фториді
~ Калий бромиді мен натрий бромиді препаратындағы барий, кальций және броматтар қоспасын ... ерітіндісімен анықтайды.
|темір (III) хлориді
|конц. хлорсутек қышқылы
|конц. күкірт қышқылы
|крахмал, сұйытылған күкірт қышқылы
|темір сульфаты
~ «Суда өте аз ериді, иодидтердің сулы ерітіндісінде жеңіл ериді, 10б 95% спиртте, эфирде, хлороформда ериді, хлороформдағы ерітіндісі күлгін түсті» ерігіштігі ... препаратына тән.
|натрий иодиді
|калий иодиді
|йод
|натрий бромиді
|калий бромиді
~ Рентгенге түсіруге арналған барий сульфатын идентификациялау үшін препаратты алдын-ала ... .
|тазартылған суда ерітеді
|натрий гидроксидінде ерітеді
|күкірт қышқылымен қайнатады
|хлорсутек қышқылында ерітеді
|натрий карбонатымен қайнатады
~ ... препараты сақтау кезінде кристалды суын жоғалтып, сыртқы түрін өзгертеді.
|Калий хлориді
|Натрий хлориді
|Натрий сульфаты
|Мыс сульфаты
|Магний сульфаты
~ Нормативті құжат бойынша мыс сульфатының сандық мөлшерін ... әдісімен анықтайды.
|нитритометрия
|аргентометрия
|бейтараптау
|йодометрия
|перманганатометрия
~ Нормативті құжат бойынша сутегі асқын тотығы ерітіндісінің сандық мөлшерін ... әдісімен анықтайды.
|ацидиметрия
|комплексонометрия
|рефрактометрия
|алкалиметрия
|перманганатометрия
~ «Сұр-қара түсті металдық жылтыры пластинкалар, өзіне тән иісі бар, қалыпты температурада ұшады, қыздырғанда айдалып, күлгін бу түзеді» сипаттамасы ... препаратына тән.
|йодоформ
|калий йодиді
|йод
|натрий йодиді
|калий бромиді
~ Реакция нәтижесінде түзілген күміс иодиді .... тұнба береді.
KI-
+ AgNO3
AgI¯
+ KNO3
|ақ борпылдақ аморфты
|ақ ірімшік тәрізді, аммиак ерітіндісінде жеңіл еритін
|ашық-сары ірімшік тәрізді, аммиак ерітіндісінде ерімейтін
|ақ кристалды, хлорсутек қышқылында ерімейтін
|сары ірімшік тәрізді, аммиак ерітіндісінде ерімейтін
Тақырып 5. Алициклді қатардағы дәрілік қосылыстар.
Бақылау сұрақтары:
1.Кумарин туындыларының дәрілік препараттарының химиялық құрылысының ерекшеліктері.Синтез жолдары.
2.Дәрілік препараттарының физикалық қасиеттері: ерігіштігі,физикалық константалары.
3.Тотығу-тотықсыздану және қышқылдық-негіздік қасиеттері, олардың талдауда қолданылуы.
4.Дәрілік препараттарын идентификациялаудың жеке және жалпы реакциялары.
5.Дәрілік препараттарының тазалығына қойылатын талаптар.Тектес қоспаларды анықтау әдістері.
6.Сандық мөлшерін анықтайтын фармакопеялық және фармакопеялық емес әдістері.
7.Медицинада қолданылуы және сақтау жағдайлары.
Тақырып 6. Дәрілік ароматикалық қатар қосылыстары.
1. П-аминофенол туындыларының дәрілік препараттары: парацетамол. Парацетамол синтезі.
2.П-аминофенол туындыларының фармацевтикалық талдауы. Химизмі, реакция жүру шарттары.
3.Парацетамол препаратындағы өзіне тән қоспаны аныктаңыз.
4.Парацетамолдыц колданылуы, сактау жағдайлары.
5Парацетамлоды жарықтан тыс жерде сақтау керек, себебі ол....
А) тотығады
Б) гидролизденеді В)гигроскопиялы
6. Парацетамолдыц өзі екендігін .... реакциясымен аныктайды
A) күміс нитраты ерітіндісімен
Б) калий дихроматы және сұйыт.хлорсутек кышкьшымен
B) нингидринмен
Г) Драгендорф реактивімен
Д) темір хлориді ерітіңцісімен
7. Парацетамолдың сандық мөлшерін ... әдісімен аныктайды.
A) нитритометрия
Б) сусыз ортада титрлеу
B)аргентометрия Г)алкалиметрия Д) меркуриметрия
Парацетамолдыц сандык мөлшерін анықгауда қолданылатын титрант, шарты,индикаторлар,эквивалент нүктесінде индикатордың түсін өзгертуі.
Парацетамолдыц сандық мөлшерін 0,1 М натрий нитритімен титрлегенде титрді есептеңіз.Парацетамолдың М.м. 151,16 г/моль.
10. Темір хлоридімен реакцияны ... препарат береді.
парацетамол
Б) фенацетин
салициламид
Г) салицил қышқьшы
Д) оксафенамид
11. Химиялык құрылысына қарап парацетамолдыц өзі екендігін аныктау үшін қандай реакцияларды колдануға болады? Реакция тендеуін жазыңыз. 12.Препараттарда кандай қоспалар анықталады? Дұрыс жұптарын тандацыз: а) ацетанилид 1 .Салицил қышқьшы б)п-хлорацетанилид 2.Парацетамол
в) п-фенитидин 3.Фенацетин
г)фталь кышқылы 4. Бензой қышкылы
д)оксидифенил е) п-аминофенол
ІЗ.Төмендегі препараттардың қайсысы нитритометриялык әдіспен анықталады? Парацетамол, фенацетин, бензой кышкылы, салициламд, оксафенамид, фенилсалицилат.
14.Нитритометрия әдісінің теориялық негіздері. Неліктен калий бромиді қосылады? Неліктен титрлеуді салқын температурада жүргізеді?
15.Парацетамолдың сандық мөлшерін аныктаңыз, егер 0,2456г. сьшаманы титрлеуге 16,28мл 0,1 моль/л натрий нитриті жұмсалса, К=1,0123. Імл 0,1 моль/л натрий нитритіне 0,01512г парацетамол сәйкес келеді, препараттағы оның мөлшері 98,5% кем болиауы тиіс.
16. Неостигмин метилсульфатының (прозериннің) сандық мөлшерін Кьельдаль эдісімен анықтағанда ... гидролиз өнімі бойынша анықталады.
А) диметиламин
Б) м- диметиламинофенол
С) метанол
Д) натрий карбонаты
Е) натрий сульфаты
17. м-Аминофенол туындыларының қандай физикалық жэне химиялық касиеттері өзі екендігін жэне сандық мөлшерін аныүлауда қолданылады.
18. Прозериннің қандай функционалдық топтарына байланысты өзі екендігін анықтайтын реакциялар жүргізуге болады?
19.Позериннің сапасына қойылатын талаптар, талдау әдістері,түрақтылыгы. Медицинада қолданылуы, препараттарының шығу түрлері.
20.Стероидты емес эстрогендердің синтетикалық аналогтарының дәрілік препараттарын алу барысындағы алғы щарттар.
21.Синэстрол және диэтилстильбэстролды идентификациялау және сандык аныктау үшін кандай физикальщ әдістер қолданылады?
22.Синестрол және диэтилстильбэстролды сандық анықтау үшін фармакопеялық әдіс реакциясының теңдеуін жазыңыз.
23.Синэстрол жэне диэтилстильбэстрол пропионатын сандық аныктау үшін кандай физико-химиялық әдістер қолданылады?
24.Стероидтық емес құрылысты біркатар эстрогендердің химиялық құрылысы мен фармакологиялык белсенділігі арасындағы байланыс.
25.Стероидтық емес қүрылысты эстрогендердің сапалык талдау әдісіне койылатын талаптар.
Тақырып 7. Сульфоқышқылдар және олардың өндірісі.
1.Сульфаниламид препараттарының қолданылу саласы бойынша ғалымдардың жұмысы.
2.Құрылысыңдағы амид тобы,амино тобы және ароматты сақинаға байланысты фармакологиялық қасиеті арасындағы өзара байланысы.
3. Сульфаниламид препараттарының физикалық және химиялык касиеттері. 4.Бензолсульфаниламид препараттарының құрылысының қышқылдағы, негіздегі және карбонаттағы ерігіштігі арасындағы байланысы.
5. Бензолсульфаниламид препараттарының жалпы идентификациялау реакциялары.
Ковалентті байланыскан күкіртті анықтау әдістері.
Бензолсульфаниламид құрылысының қай тобына байланысты олар галоидтау,нитрлеу,сульфирлеу реакцияларына қатысады.
Бензолсульфаниламид кұрылысының қай тобына байланысты диазоттау реакцияларына қатысады.
Бензолсульфаниламид құрылысының қай тобына байланысты ауыр металл тұздарымен реакцияларына қатысады. Реакция теңдеуін жазыңыз.
10. НҚ бойынша қай бензолсульфаниламид препараттарында сілтілік аныкталады. 11. Бензолсульфаниламид препараттары ерітіңділеріңде неліктен түстілік анықталады. Препараттарда неліктен мөлдірлік және түстілік аныкталады. 12.Бензолсульфаниламид препараттарын сақтау кезінде сыртқы көрінісі өзгере ме, бүл кұбылыс немен түсіңдіріледі.
13. Бензолсульфаниламид туындыларының дәрілік препараттарының сапасына қойылатын талаптар, жалпы және жеке талдау әдістері.
Тақырып 8. Аралық бақылау.
Бақылау сұрақтары:
Фармацевтикалық химияның ғылым ретінде пайда болуы (алхимияның, ятрохимияның этаптары).
Парацельстің ілімі, оның фармацевтикалық химияның дамуына үлесі.
«Флогистона» теориясы және сол периодтың ғалымдары.
Дәріханалардың, шөппен емдеушілер, химиялық кәсіптердің фармацевтикалық химияның дамуына атқаратың ролі.
Отандық медицинаның, химия мен фармацияның дамуына М.В. Ломоносовтың үлесі.
18-19 ғас. Химия мен фармацияның көрнекті ғалымдары.
Д.И.Менделеевтің химиялық мектептері және олардың химияның дамуына үлесі.
Ғылыми-зерттеу жұмыстар үшін материалдық базаның дамуы және 19-20ғас. Фармацевтикалық химия.
Фармацевтикалықталдау аймағындағы мектептері
Фармацевтикалық өндісінің дамуы.
Қазақстан Республикасы денсаулық министрлігінің фармация комитеті, оның функциясы, міндеттері, құрылымы.
Республикалық мемлекеттік кәсіпорын «Дәрілік заттар, медициналық бұйымдар және медициналық техника экспертизасының ұлттық орталығы», оның функциялары, міндеттері, құрылымы, негізгні бағыттары.
13. П-аминофенол туындыларының дәрілік препараттары: парацетамол. Парацетамол синтезі.
14.П-аминофенол туындыларының фармацевтикалық талдауы. Химизмі, реакция жүру шарттары.
15.Парацетамол препаратындағы өзіне тән қоспаны аныктаңыз.
16.Парацетамолдыц колданылуы, сактау жағдайлары.
17.Парацетамлоды жарықтан тыс жерде сақтау керек, себебі ол....
А) тотығады
Б) гидролизденеді
В)гигроскопиялы
18. Парацетамолдың өзі екендігін .... реакциясымен аныктайды
A) күміс нитраты ерітіндісімен
Б) калий дихроматы және сұйыт.хлорсутек кышкьшымен
B) нингидринмен
Г) Драгендорф реактивімен
Д) темір хлориді ерітіңцісімен
19. Парацетамолдың сандық мөлшерін ... әдісімен аныктайды.
A) нитритометрия
Б) сусыз ортада титрлеу
B) аргентометрия Г)алкалиметрия Д) меркуриметрия
20.Парацетамолдыц сандык мөлшерін анықгауда қолданылатын титрант, шарты,индикаторлар,эквивалент нүктесінде индикатордың түсін өзгертуі.
21.Парацетамолдыц сандық мөлшерін 0,1 М натрий нитритімен титрлегенде титрді есептеңіз.Парацетамолдың М.м. 151,16 г/моль.
22.Темір хлоридімен реакцияны ... препарат береді.
парацетамол
Б) фенацетин
салициламид
Г) салицил қышқьшы
Д) оксафенамид
23.Химиялык құрылысына қарап парацетамолдыц өзі екендігін аныктау үшін қандай реакцияларды колдануға болады? Реакция тендеуін жазыңыз. 24.Препараттарда кандай қоспалар анықталады? Дұрыс жұптарын тандацыз: а) ацетанилид 1 .Салицил қышқьшы б)п-хлорацетанилид 2.Парацетамол
в) п-фенитидин 3.Фенацетин
г)фталь кышқылы 4. Бензой қышкылы
д)оксидифенил е) п-аминофенол
25.Төмендегі препараттардың қайсысы нитритометриялык әдіспен анықталады? Парацетамол,фенацетин,бензой кьішкылы, салициламд, оксафенамд, фенилсалицилат.
26.Нитритометрия әдісінің теориялық негіздері. Неліктен калий бромиді қосылады? Неліктен титрлеуді салқын температурада жүргізеді?
27.Парацетамолдың сандық мөлшерін аныктаңыз, егер 0,2456г. сьшаманы титрлеуге 16,28мл 0,1 моль/л натрий нитриті жұмсалса, К=1,0123. Імл 0,1 моль/л натрий нитритіне 0,01512г парацетамол сәйкес келеді, препараттағы оның мөлшері 98,5% кем болиауы тиіс.
28.Неостигмин метилсульфатының (прозериннің) сандық мөлшерін Кьельдаль эдісімен анықтағанда ... гидролиз өнімі бойынша анықталады.
А) диметиламин
Б) м- диметиламинофенол
С) метанол
Д) натрий карбонаты
Е) натрий сульфаты
29.М-аминофенол туындыларының қандай физикалық жэне химиялық касиеттері өзі екендігін жэне сандық мөлшерін аныүлауда қолданылады.
30.Прозериннің қандай функционалдық топтарына байланысты өзі екендігін анықтайтын реакциялар жүргізуге болады?
31.Лрозериннің сапасына қойылатын талаптар, талдау әдістері, тұрақтылыгы. 12. Медицинада қолданылуы, препараттарының шығу түрлері.
32.Стероидты емес эстрогендердің синтетикалық аналогтарының дәрілік препараттарын алу барысындағы алғы щарттар.
33.Синэстрол және диэтилстильбэстролды идентификациялау және сандык аныктау үшін кандай физикальщ әдістер қолданылады?
34.Синестрол және диэтилстильбэстролды сандық анықтау үшін фармакопеялық әдіс реакциясының теңдеуін жазыңыз.
35.Синэстрол жэне диэтилстильбэстрол пропионатын сандық аныктау үшін кандай физико-химиялық әдістер қолданылады?
36.Стероидтық емес құрылысты біркатар эстрогендердің химиялық құрылысы мен фармакологиялык белсенділігі арасындағы байланыс.
37.Стероидтық емес қүрылысты эстрогендердің сапалык талдау әдісіне койылатын талаптар.
Тақырып 9. Циклдық полиметиленді қосылыстар.
Бақылау сұрақтары:
Ағзадағы серотонин алмасуының биохимиялық процестері.
Индометацин - препараттарын алудағы биохимиялық алғы шарт. Қабынуға қарсы терапиядағы стероидты емес қабынуға қарсы препараттардың (СЕККП) ролі.
Индол туындыларының дәрілік препараттарының химиялық қасиеттерінің ерекшеліктері және сактау жағдайлары.
Құрылыстық формуласы бойынша рационалды аттарын атаңыздар жэне жазыңыздар:
Индометациндегі сірке қышкылының калдығын химиялық реакцияның көмегімен дәлелдеп беріңіз.
Индометациндегі ковалентті-байланысқан хлорды аныктау әдістері. Реакция теңдеулерін жазыңыздар.
Индометациндегі үшіншілік аминді қандай химиялық реакциялардың көмегімен анықтауға болады
Индометациннің сандык мөлшерін анықтайтын фармакопеялық және фармакопеялық емес әдістері.
Тақырып 10. Бір және екі гетероатомды гетероциклді қатардың дәрілік қосылыстары.
Бақылау сұрақтары.
1. Гетероцикл тобындағы дэрілік заттар.Жіктелуі.
2.Гетероцикл тобындағы дәрілік заттардың күрамындағы күкіртті аныктау ерекшеліктері.
Гетероцикл тобындағы дәрілік заттардың құрамындағы оттегіні анықтау ерекшеліктері.
Гетероцикл тобындағы дәрілік заттардың құрамындағы азотты анықтау ерекшеліктері.
Гетероцикл тобындағы дәрілік заттардың сапаына баға беру ,талдау әдістері.
Гетероцикл тобындағы дәрілік заттардың сапасын физико-химиялық әдістермен талдау әдістері.
5-нитрофуран туындыларының топтық реагенті болып ... табылады.
А) йод ерітіндісі
Б) концентрлі күкірт қышқылы
С) аммиак ерітіндісі
Д) концентрлі азот қышқылы
Е)натрий гидроксиді ерітіндісі
8.Фурагинді мысалға ала отырып реакция теңдеуін жазыңыз,жүру жағдайлары, аналитикалық эффектісі.
9..Төмендегі рационалдық атау қай препаратқа сай?
/5-нитро-2-фурфурилиден/-3-аминооксазалидон-2;
А) фурациллин
Б) фурагин
С) фурадонин
Д) фуразолидон
10. Фурациллиннің сандық мөлшерін йодометрия әдісімен анықтау ... негізделген.
А) препараттың түнбаға түсуіне
Б) препарат гидролизінің тотығу өніміне
С) фуран сақинасының орын басушыларына
Д) комплексті қосылыстардың түзілуіне
11.0,1110 г фурациллинді титрлеуге кететін 0,01моль/л натрий тиосульфаты ерітіндісінің (К түзету = 1,01) көлемін анықтаңыз. Бақылау тәжірибесіне 5,1мл титрант кеткен. Сүйылту 1:100. 1мл 0,01моль/л натрий тиосульфатына 0,0004954г фурациллин сәйкес келеді, препараттағы мөлшері 97,5% кем болмауы тиіс.
12.Фурациллиннің сандық мөлшерін және титрін кері йодометрия әдісімен анықтаңыз. Титрант 0,01моль/л йод ерітіндісі. М.С. фурациллин = 198,14
13.0,5 мл дәрілік түрге 7,5 мл су және 2 мл 0,1 моль/л натрий гидроксиді ерітіндісі күйылып, кювета калыңдығы 2мм көк светофильтрде оптикалық тығыздығы өлшенген фурациллиннің сандық мөлшерін фотоэлектроколориметрия әдісімен анықтаңыз. Паралельді жағдайда 0,5мл 0,02% фурациллиннің стандартты ерітіндісінің оптикалық тығыздығы 0,476 тең екендігі аныкталды.
Тақырып 11. Дәрілік заттарды алудың өндірістік және зертханалық әдістері. Қондырғыларды әрлеу және өндірістің технологиялық схемасы.
Бақылау сұрақтары:
Қаныққан көмірсутектердің галогентуындыларының спирттерден түзілуінің реакция механизмін түсіндіріңіз.
Галогендеу реакциясын жүргізгенде минералды қышқылдардың ролі.
Галогендердің қайсысы бірінші галогеналкилдегі гидроксильді топпен оңай алмаса алады?
Ароматты қосылыстардағы электрофильді орынбасудың теориялық негіздері.
Электрофильді орынбасу реакцияларында минералды қышқылдардың ролі.
Концентрлі қышқылдармен жұмыс.
Бензолды нитрлеу теңдеулерін құру. Реакция механизмін құру .
Алынған заттың сапасын бағалау үшін қандай әдістер қолданылады?
Сәйкес тапсырмалардың әдістемесін түсіндіріп, синтездің нәтижесін жазу.
Азот қышқылының нитрлеу қабілиеті неге тәуелді?
Тақырып 12. Дәрілік заттарды алудың өндірістік және зертханалық әдістері. Қондырғыларды әрлеу және өндірістің технологиялық схемасы.
Бақылау сұрақтары:
Анилиннің сульфирлеу механизмін түсіндіріңіз.
Не үшін тартпа шкафта орындалады ?
Не үшін натрий хлоридінің қанық ерітіндісі қосылады?
бензолды сульфирлеу қандай температурада жүргізіледі және не үшін?
Бензолсульфоқышқылын алу кезінде стаканның қабыртасын шыны таяқшамен не үшін үйкейді?
Концентратлі қышқылдармен жумыс
Толуолды сульфирлеу қандай температурада жүргізіледі?
Нитрлеу реакциясының механизмін түсіндіріңіз.
Нитрлеуде күкірт қышқылының рөлі қандай?
Нитробензол, динитробензол алудағы тиімді жағдайларды көрсетіңіз (температура, азот қышқылының концентрациясы)
Нитрлеуші қоспаның активтілігін қалай жоғарлатуға болады?
Бензолдың, толуолды нейтрлеу механизмін көрсетіңіз.
Фенолмен хлоробензолды нитрлеуде қандай өнімдер алынады?
Тақырып 13. Дәрілік заттар өндірісін фармацевтикалық бақылау. Тиісті өндірістік тәжірибе ережелері талаптары.
Бақылау сұрақтары:
1.Микроэлектродта талданатын зат ерітіндісінің электролизі кезінде пайда болатын ток күшін өлшеуге негізделген электрохимиялық талдау әдісі ... деп аталады.
полярография
электрофорез
потенциометрия
рефрактометрия
амперометрия
2.Полярография әдісі көмегімен заттардың ... қабілеті сипатталады.
электрототықсыздану және электрототығу
кешен түзу
нуклеофильді орынбасу
гидролитикалық ыдырау
электрофильді орынбасу
3.Полярографиялық әдісте микроэлектрод ретінде ... қолданылады.
сынапты тамшылағыш
сульфид-күміс
платина
хлоркүміс
каломель
4.Полярографиялық әдісте микроэлектрод ретінде ... қолданылады.
электролизердің түбіндегі сынап қабаты
сульфид-күміс
платина
хлоркүміс
сынапты тамшылағыш
5.Полярографиялық әдісте ішкі стандартты электрод ретінде ... қолданылады.
каломель
сульфид-күміс
платина
ионселективті
шыны
6.Полярографиялық әдіспен талданатын затты сапалық идентификация-лауда ... критерийі қолданылады.
жартылай толқын потенциал
оптикалық тығыздығы
оптикалық айналу
электроқозғаушы күш
сыну көрсеткіші
7.Сандық полярографиялық талдау зерттелетін заттың ... өлшеуге негізделген.
толқын биіктігін
оптикалық тығыздығын
оптикалық айналуын
электроқозғаушы күш
сыну көрсеткіші
8.Сандық полярографиялық талдау зерттелетін заттың ... өлшеуге негізделген.
шекті диффузиялық тогын
меншікті сыну көрсеткішін
меншікті оптикалық айналуын
электроқозғаушы күшін
меншікті жұтылу көрсеткішін
9.Зат арқылы тура сызықты поляризацияланған жарық өткенде заттың поляризация жазықтығын бұру қабілеті молекуласындағы ... байланысты.
асимметриялық көміртегі атомына
біріншілік азот атомына
екіншілік азот атомына
қабысқан қос байланысқа
азот, оттегі, күкірт гетероатомына
10.Тура сызықты поляризацияланған жарық зат арқылы өткенде оның поляризация жазықтығын бұру қабілеті ... әдісіне негізделген.
поляриметрия
рефрактометрия
фотометрия
полярография
потенциометрия
Тақырып 14. Техникалық шарттар және стандарттары.
Концентратлі қышқылдармен жумыс жасау ережелері.
Толуолды сульфирлеу қандай температурада жүргізіледі?
Нитрлеу реакциясының механизмін түсіндіріңіз.
Нитрлеуде күкірт қышқылының рөлі қандай?
Нитробензол, динитробензол алудағы тиімді жағдайларды көрсетіңіз (температура, азот қышқылының концентрациясы)
Нитрлеуші қоспаның активтілігін қалай жоғарлатуға болады?
Бензолдың, толуолды нейтрлеу механизмін көрсетіңіз.
Фенолмен хлоробензолды нитрлеуде қандай өнімдер алынады?
Тақырып 15. Аралық бақылау
Бақылау сұрақтары:
1. Оптикалық айналу заттардың ... қасиетін сипаттайды.
поляризацияланған жарықтың поляризация жазықтығын бұру
көрінетін аймақта электромагнитті сәулені жұту
ерітінді арқылы өткен жарық сәулесінің сыну
УК аймақта электромагнитті сәулені жұту
ИҚ аймақта электромагнитті сәулені жұту
2.Оптикалық айналу шамасын өлшеу үшін ... қолданылады.
поляриметр
рефрактометр
потенциометр
фотометр
вискозиметр
3.Сыну көрсеткішін өлшеу үшін ... қолданылады.
рефрактометр
поляриметр
потенциометр
фотометр
вискозиметр
4. Зат арқылы тура сызықты поляризацияланған жарық өткенде заттың поляризация жазықтығын бұру қабілеті молекуласындағы ... байланысты.
асимметриялық көміртегі атомына
біріншілік азот атомына
екіншілік азот атомына
қабысқан қос байланысқа
азот, оттегі, күкірт гетероатомына
5.Тура сызықты поляризацияланған жарық зат арқылы өткенде оның поляризация жазықтығын бұру қабілеті ... әдісіне негізделген.
поляриметрия
рефрактометрия
фотометрия
полярография
потенциометрия
6.Ионалмасу хроматографиясында иондарды хроматографиялық бөлу ... жүргізіледі.
ионалмасу колонкасында
бюреткада
сүзгі қондырғыда
хроматографиялық пластинкада
хроматографиялық камерада
7.ИҚ-спектроскопия көмегімен ... анықтауға болады.
қосылыстың құрылымын
физикалық константасын
сандық талдауын
ристалдардың түрі мен өлшемін
фазалық ауысулар температурасын
8.Кейбір толқын ұзындықтарында сәулені шығару және бөлшекті немесе толық жұтатын қабілеті бар қондырғы ... деп аталады.
светофильтр
елек
полихроматор
спектрограф
спектрофотометр
9.Спектрдің кең бөлігінен толқын ұзындығының жіңішке жолақтарын бөлетін прибор ... деп аталады.
монохроматор
спектроскоп
спектрофотометр
елек
полихроматор
10.Монохроматор, сәулелену көзі және фотоэлектронды детектордан тұратын прибор ... деп аталады.
спектрофотометр
потенциометр
поляриметр
рефрактометр
хроматограф
11. Хроматография – бұл … .
сорбент қабаты бойымен қозғалып, газдар немесе сұйықтардың күрделі құрамын жеке компоненттерге бөлетін талдау әдісі
күрделі қоспаларды жеке компоненттерге ерігіштігі бойынша бөлу процесі
талданатын заттың гидролитикалық ыдырау процесі
қоспалардың қышқылмен ыдырау процесі
күрделі қоспалардың тұнбаға түсу және сүзу процесі
12.Жүйенің агрегаттық жағдайына байланысты бөлінетін хроматография-лық талдау әдісі ... деп аталады.
газды
ионалмасу
колонкалы
капиллярлы
жұқа қабатты
13.Жүйенің агрегаттық жағдайына байланысты бөлінетін хроматография-лық талдау әдісі ... хроматография деп аталады.
сұйықтық
ионоалмасу
колонкалы
капиллярлы
жұқа қабатты
14.Хроматографиялық талдау әдісін жүргізілу түріне байланысты ... хроматография деп бөледі.
колонкалы
сұйықтық
таралатын
ионалмасу
газды
15.Хроматографиялық талдау әдісін жүргізілу түріне байланысты ... хроматография деп бөледі.
жазықтық
сұйықтық
таралатын
ионалмасу
газды
16.Талданатын заттың рН көрсеткішін өлшеу үшін ... қолданылады.
потенциометр
рефрактометр
колориметр
фотометр
вискозиметр
17.Талданатын заттың рН көрсеткішін өлшеу үшін ... қолданылады.
ионометр
рефрактометр
колориметр
фотометр
вискозиметр
18.Талданатын заттың рН көрсеткішін өлшеу үшін ... қолданылады.
вольтметр
рефрактометр
колориметр
фотометр
вискозиметр
19. Бейтараптау реакциясына негізделген потенциометриялық титрлеу кезінде индикаторлы электрод ретінде ... қолданылады.
шыны
күміс
сынап
платина
каломель
20.Тұнбаға түсу реакциясына негізделген потенциометриялық титрлеу кезінде индикаторлы электрод ретінде ... қолданылады.
күміс және сульфид-күміс
шыны және күміс
сынап және шыны
платина және сынап
каломель және шыны
21.Микроэлектродта талданатын зат ерітіндісінің электролизі кезінде пайда болатын ток күшін өлшеуге негізделген электрохимиялық талдау әдісі ... деп аталады.
полярография
электрофорез
потенциометрия
рефрактометрия
амперометрия
22.Полярография әдісі көмегімен заттардың ... қабілеті сипатталады.
электрототықсыздану және электрототығу
кешен түзу
нуклеофильді орынбасу
гидролитикалық ыдырау
электрофильді орынбасу
23.Полярографиялық әдісте микроэлектрод ретінде ... қолданылады.
сынапты тамшылағыш
сульфид-күміс
платина
хлоркүміс
каломель