7-сынып. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: Кіріспе

Сабақтың мақсаты:

• 7-сыныпта оқытылатын Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихының мазмұнымен, авторларымен, қамтылатын материалдармен таныстыра отырып, жаңа оқу жылындағы тарих пәніне, білімге деген ынтасын күшейту.

• Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;

• Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу

Сабақтың түрі: Кіріспе

Әдісі:әңгімелеу.

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

• 6-сыныпта өтілген Ежелгі дүние тарихы материалдарына шолу жасау.

• Египет

• Рим

• Қосөзен

• Грекия

• Қытай

• Жапония

• Шумер және Аккад т.б.

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

• Ерте орта ғасыр-феодалдық құрылыстың пайда болуы

• Гүлденген орта ғасыр-дамуы

• Кейінгі орта ғасыр-ыдырауы

Сабақты бекіту:

• Иә-жоқ

Бағалау:

Үйге тапсырма: Оқулықпен танысу

7-сынып. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §1. Ежелгі Герман тайпасы және Рим империясы

Сабақтың мақсаты:

• Герман тайпалары және олардың Батыс Рим империясына басып кіруі, Франк мемлекетінің құрылуы, олардың мемлекеттіңк құрылымы туралы оқушыларға баяндау.

• Белсенді, білімді азамат тәрбиелеу

Сабақтың түрі: Жаңа білімді игеру

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік: карта суреттер

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

• Өткен жылға материалдарды қайталау.

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Герман тайпалары және олардың Батыс Рим империясына басып кіруі.

2. ІҮ-Ү ғасырлардағы ғұндар

• Б.з.б. 50 жылдары Қытайдан жеңіліп, ғұндардың бір бөлігі Орал тауының оңтүстігіне қоныс аударған. Ал ІҮ ғасырдың 70-жылдары ғұндардың Батысқа қарай жаппай жөңкіле көшуі басталды. Олардың осы Батысқа қарай жылжуы тарихта «Халықтардың ұлы қоныс аударуы» деп аталды.

3. Франк мемлекетінің құрылуы.

• Мемлекеттің негізін салушы салий франктерінің мереовей руынан шыққан көсемі Хлодвиг.«Сали ақиқаты»

4. Мемлекетті басқару.

• Ел бірнеше аймақтарға бөлінді. Оларға салық жинайтын, әскерге басшылық жасайтын, сот ісін жүргізетін басшы-граф тағайындалып қойылды.

5. Жер иелену

6. Франктердің христиан дініне енуі.

Сабақты бекіту:

• Рим империясының әлсіреуінің басты себебі неде?

• Герман тайпаларын неліктен Рим жеріне басып кірді?

• «Халықтардың ұлы қоныс аударуын» кімдер басқарды?

• Франктердегі жер иелену тәртібі қандай болды?

• Франктер неліктен христиан дінін қабылдады?

• Құл иеленуші қоғам қашан жойылды?

Бағалау:

Үйге тапсырма: §1.

7-сынып. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §2. Франктер империясының құрылуы және ыдырауы

Сабақтың мақсаты:

• Франктер мемлекетіндегі биліктің жаңа түрі-феодалдық монархияның қалыптасып, империяға айналып, кейін қайтадан ыдырау себептерін түсіндіру.

• Білімді, белсенді азамат тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: Баяндау

Көрнекілік: карта, суреттер

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

• Рим империясының құлауының басты себебі неде?

• Франк мемлекеті қашан құрылды?

• Француз тілінің негізін ежелгі қай халықтардың тілі құрады?

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Майордом билігі

• «Майордом» латынша «үйдің үлкені», «басшысы» дегенді білдіреді.

• Карл мартелдің жерді сыйлыққа үлестіріп беруі Еуропада жаңа қоғамдық құрылыс-феодализмнің қалыптасуының бастауы болды.

2. Меровингтер әулетінің ақыры. Қортық Пипиннің билігі.

3. Ұлы Карл және оның империясы

4. Империяның ыдырауы.

• Ұлы Карл өлгеннен кейін оның империясы үшке бөлініп, үш корольдік пайда болды. Кейіннен олардың орнына Франция, Германия және Италия мемлекеттері дүниеге келді.

5. Ұлы Карл кезіндегі империя мәдениеті.

• Ұлы Карл тарихқа, тарихи шығармаларға зор мән берді. Оның сарайында аннал (латынша «жыл») деп аталған маңызды оқиғалардың шежірелік тізбегі жазылып отырды.

Сабақты бекіту:

1. Қортық Пипин король атағына қалай қол жеткізді?

2. Ұлы Карл империясы қай жылдары өмір сүрді?

3. Ұлы Карл империясы неліктен ыдырай бастады?

4. Ұлы Карл мәдениетті дамытуға қандай үлес қосты?

Бағалау:

Үйге тапсырма: §2.

7-сынып. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §3. Ү-Х ғасырлардағы Византия империясы

Сабақтың мақсаты:

• Шығыс Рим империясының ұзақ өмір сүру себептерін ашып көрсету. Бұл мемлекеттің ертедегі орта ғасырдағы және дамыған орта ғасырдағы аумағын көрсете отырып, Юстиниан билігі туралы толық айту, белсенді, білімді, тарихи санасы қалыптасқан тұлға қалыптастыру.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: интерактивті.

Көрнекілік:карта, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

1. Қортық Пипин король атағына қалай қол жеткізді?

2. Ұлы Карл империясы қай жылдары өмір сүрді?

3. Ұлы Карл империясы неліктен ыдырай бастады?

4. Ұлы Карл мәдениетті дамытуға қандай үлес қосты?

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Рим империясының екіге бөлінуі.

2. Өкімет билігі.

• Византия қоғамында «димдер» деп аталған саяси партиялардың ықпалы зор болды. Олардың ішінде , әсіресе («жасылдар») мен прасиндер («көктер») партиялары ерекше оқшауланатын. 532 жылы осы партиялардың басшылығымен болған Ника («жеңу») көтерілісі әрең дегенде басылды.

3. Юстиниан және оның заңдары.

   Империяның дәуірлеу кезеңі(527-565 жылдар)
   Себептері
   Варварлардың жойқын шапқыншылық-тарына ұшырамады	Құнарлы жері мен қолайлы табиғи жағдайы	Ауыл шаруашылығы жоғары қарқында дамыды.	Ерікті жер иеленушілер мен шаруалар қауымы басым болды.

4. Славияндардың шапқыншылығы

5. Арабтар шапқыншылығы

Сабақты бекіту:

1. «Византия» деген атпен белгілі болған Шығыс Рим империясы қашан құрылды?

2. Юстиниан қандай басшы болды? Ол алдына қандай мақсат қойды?

3. Юстинианның заңдары қандай маңызға ие болды?

4. Неліктен Шығыс Рим империясы славяндардан жеңіле берді?

5. Византия қашан феодалдық мемлекетке айнала бастады?

6. Орыстардың Византияға шабуылы қашан тоқтады.

Бағалау:

Үйге тапсырма: §3.

7-сынып. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы:§4. 5-10 ғасырлардағы арабтар

Мақсаты:

1. Білімділік: 5-10 ғасырларда өмір сүрген араб феодалдық мемлекетінің құрылуы, саяси жүйесі, шаруашылығы және арабтардың бірігуі мен ислам дінінің таралуы туралы толық мағлұмат беру.

2. Дамытушылық: Жаңа сабақты өткен сабақпен байланыстыра отырып, оқушылардың білімділігін арттыру, дүниетанымын кеңейту, ойландыратын сұрақтар қою арқылы оқушының ойлау қабілетін дамыту.

3. Тәрбиелік: Осы тақырыпты өте отырып, оқушыларды адамгершілікке, өткенге сыни тұрғыда талдау жасай алатын иманды, білімді, мәдениетті азамат тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Жаңа сабақ

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: Интерактивті

Сабақтан күтілетін болжам: Оқушылар топтық әрекетте болжау, ой шақыру, семантикалық кесте, джиксо, ойын, тапсырмалары барысында бір-бірінің шығармашылық танымын арттыруға әрекеттесіп, жаңа білімді меңгереді, дүниетанымы кеңейеді.

Сабақтың көрнекілігі:

1. 5-10 ғғ. Арабтардың саяси картасы,

2. Слайд көріністері

   • Әулие София храмының бейнесі

   • 5-10 ғғ. Арабтардың саяси картасы

   • Қағбаның бейнесі

   • Жаңа терминдар

3. Бейнематериал

• Бәдір соғысы

• Қажылық

Сабақтың барысы: І Кіріспе бөлім

• Ұйымдастыру кезеңі

• Оқушыларды түгелдеу

• Топқа бөлу

«Тарихты білмей-өткенді, қазіргі жағдайды білу,

келешекті болжау қиын»-деп әл Фараби айтқандай

Сіздердің ойларыңызша тарих деген не? /ой шақыру/

Біз орта ғасырлар тарихын өтіп жатырмыз.

Орта ғасырлар тарихы нешеге бөлінеді.

Біз қай кезеңін өтіп жатырмыз

Өткен сабақ: 5-10 ғғ. Византия империясы.

Шығыс пен Батысты жалғайтын алтын көпірге айналған бай, табиғаты тамаша, қуатты Византия империясы туралы мен сіздердің білідеріңізді тексеру үшін сіздерге семантикалық кесте таратпақпын. /1,5 минут уақыт беріледі/

Ғасырлардағы Византия империясы

/семантикалық кесте/

	Жылдар	1453 жыл	527-565ж	443-448ж	395 жыл	324 жыл
1	Константин астананы Рим қаласынан Византияға қашан ауыстырды.
2	Рим империясы қай жылы ресми түрде екіге бөлінді
3	Юстинианның билік құрған кезеңін тап
4	Византияға қай жылдары Ғұндар жорық жасады
5	Константинопольді осман түріктері қашан басып алды.

Слайдтан кестені қалай толтырғандарыңызды бақылаңыздар

Бетпе-бет студиясының қонағын анықтау мақсатымен мына сұрақ қойылады.

1. Византия империясының астанасы Константинопльдің орнына қазір қандай қала орналасқан. /Стамбұл/

2. Студия қонағы анықталған соң оқушыларға өткен сабақтан қояр сауалдарыңыз болса студиямызға қоңырау шалуларыңызға болады деп ескертіледі. Студиямыздың байланыс телефондары 32-32-32

«Оқу -адамды білімді болуға , әңгімелесу тапқырлыққа, естігенді жазып отыру, дәлдікке тәрбиелейді»-дейді ағылшын ойшылы Бэкон айтқандай, әңгімелесуге келіп отырған бүгінгі «Бетпе-бет» студиясының қонағы №32 орта мектептің жас тарихшысы .................................. қош келдіңіз.

Сізге қойылар алғашқы сұрақ?

1. Византия империясының орнында қазір қандай мемлекет орналасқан? /Түркия/

- Студиямызға қоңырау шалынып жатыр.

- Сұрағыңызды қоя беріңіз

1. Бұл мемлекетпен біздің байланысымыз қандай?

/олар біздің туысқанымыз, 9-11 ғғ. Қазақстан жерінде өмір сүрген оғыз мемлекетінің ұрпағы, Түріктердің қара шаңырағы Қазақстан./

2. Түркия өзінің оңтүстігінде қай елдермен шектеседі.?

/Араб елдерімен/ рахмет!

Бүгін біздің студияда қонақта болған ...

Балалар, түркия өзінің оңтүстігінде араб елдерімен шекетседі екен. Арабтар туралы не білеміз және не айтқымыз келеді?

Мыс:

• басына ақ орамал тағып жүретін ел.

• Мұсылмандар

Жаңа сабаққа көшу

Балалар слайдқа назар аударыңыздар. Сіздерге ұсынылып отырған мына терминдерді болжап көрелік?

1. Мекке

2. Халиф

3. Құм

бұл сөздерді неліктен ұсынып отырмын.

1. Әңгіме төркіні не туралы болмақ

2. Қандай мағыналар береді.

Сіздердің бірінші болжауларыңыз ақталды.

Бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы.

«5-10 ғасырлардағы арабтар»

Жаңа сабақтың жоспарымен танысыңыздар:

Жоспарды таныстырмас бұрын үш топқа ат қойып алайық.

Мекке, Халиф, Кордова

1. Ежелгі арабтардың қоныстанған жері мен шаруашылығы, 6-7 ғасырлардағы арабтардың бірігуі және ислам дінінің таралуы. /МЕККЕ/

2. Араб халифатының құрылуы және феодалдық қатынастар./ХАЛИФ/

3. Араб халифатының саяси басқару жүйесі. /КОРДОВА/

Сіздерге белгіленіп берілген материалды нақты түсіну үшін берілген бейнематериалға назар аударыңыздар.

• Берілген бейнематериал сіздердің тақырыптарыңызға қатысы бар ма, жоқ па оны кейін пайымдай жатарсыздар

/Материалды игеруге сіздерге 2 минут уақыт беріледі./

Слайдта картаның бейнесі тұрады.

1. МЕККЕ ТОБЫНЫҢ ЖАУАБЫ

1. Араб түбегінің жер көлемі-3 млн ш/ш

2. Жерінің көбін құм басып жатыр, сусыз жерде адам тұруға қолайсыз.

3. Түбекті ежелден арабтар қоныстанады

4. Мал және егін шаруашылығымен айналысады.

5. Қолөнер мен саудасы дамыған қалалары-

   • Неджран

   • Мекке

   • Таиф

Арабияда феодалдық күштер дамып, мүлік теңсіздігі тереңдеді, сондай-ақ жаңа жерлерді жаулап алу ірі мемлекет құруға негіз болды. Арабтарды біріктіру идеясын уағыздау кең етек алды. Ислам идеясын таратушы МҰХАММЕД Пайғамбар (570-632) Меккеде туып өскен.

Мұхаммед пайғамбардың діни уағыздарына қарсы болған Мекке қаласының билеушілері қасиетті Қағбаны басып алып, Пайғамбардың қаладан кетуін талап етті. Мекке қаласында өзіне қолдау таппағаннан кейін Мұхаммед пайғамбар Арабияның екінші қаласы Ясрибке (Қазіргі Мекке) барып паналауға мәжбүр болды. Сол жерде Медине халқынан қолдау тауып, Меккеге қарсы жорыққа дайындалады. Осы жорықта жорыққа жеткен Мұхаммед Меккені ислам дінінің орталығы деп жариялайды.

Ал Қағба әрбір мұсылманның Аллаһтың алдында шамасы жетсе, дәулетті болса өмірінде 1 рет парызын өтейтін қасиетті орынға айналды