6.Иммунды жүйенің шеткері мүшелерінің тимус тәуелді және тимус тәуелсіз аймақтары көк бауырдың,лимфа түйіндерінің,бадамша бездерінің және т.Б

Иммунды жүйе-морфофункционалдық жүйенің бүтіндігі болып табылатын ағзаның ішкі ортасындағы антигендік тұрақтылықты қадағалайтын миграция және рециркулация жолдарымен байланысатын арнайы  лимфоидтық мүшелермен тіндердің өзара жиынтығы, Иммунды жүйе  орталық және шеткері мүшелерден тұрады, шеткері мүшелеріне: көк бауыр,лимфа түйіндері,бадамша бездер және т.б жатады

Көк бауыр-Көкбауырда эритроциттерден басқа Т-, В-лимфоциттер, плазмалық клеткалар және ретикулярлы фагоциттер бар. Лимфоидты клеткалар жетілетін өзгерістерге түсіп, кіші, орта және үлкен лимфоциттер, лимфобласттар, плазмобласттар пайда болады.

Көкбауырдың лимфоциттерінің 20-40%-ы Т-лимфоциттер,40-60%-ы В-лимфоциттер.

Лимфа бездері - лимфа тамырларының бойында орналасады, қыртысты және милы қабаттары бар, лимфоидты жасушалар, макрофагтар негізінде қыртысты қабатта орналасқан. Осы қабатта лимфоидтық жасушалардың көбейетін жері - фолликулалар бар. Фолликулалар біріншілік және екіншілік болып бөлінеді: Біріншілік фолликулалар эмбрионды дамудың аяғында пайда болады.

Екіншілік фолликулалар нәресте туғаннан кейін 1-2 ай өткенде пайда болады. Милы қабат пен қыртысты қабаттың арасында айырша безден  келген кіші лимфоциттер орналасқан. Лимфа бездерінде де Т-В- лимфоциттерінің қарым-қатынасымен жасушалық -гуморалдық иммунды реакциялар жүреді. Бадамша бездер-жұтқыншақта орналасып, микробтардың тыныс алу жолдарына өтуін бөгейді. Бездерде біріншілік және екіншілік фолликулалар бар. Біріншілік фолекуллалар кіші, орта, үлкен лимфоциттерден, ретикулярлі жасушалардан тұрады. Екіншілік фолликулалар көп ядролы жасушалардың жиынтығы.

7.Иммундық жүйе мүшелері орталық және шеткі ағзалары, . Иммуногенездің қәзіргі заманғы кестесі

Иммундық жүйе мүшелері орталық және шеткі болып екіге бөлінеді. Орталық  мүшеге:айырша без, фабрициус қалтасы (құстарда), сүйек миы кіреді.Шеткі иммунды жүйе мүшелеріне көкбауыр, лимфа бездері,т,б жатады.Орталық мүшелерде лимфалық клеткалар пайда болады, жетіліп,  макрофагтарға, лимфоциттерге, нейтрофилдерге айналады, организмді иммунды клеткалармен қамтамасыз етеді, гуморалды факторлардың әсерімен дін жасушалары Т-В- лимфоциттерді, нейтрофилді, эозинофил, базофил, макрофаг, эритроциттерді шығарып тұрады

Сүйек миы - қан элементтерін шығаратын  иммунды жүйенің орталық мүшесі болып есептеледі. Сүйек миы қызыл, сары болып  бөлінеді, өйткені эриттроциттер мен лимфоциттерден тұрады. Лимфоидтық клеткалар саны      0-20%, плазмациттер - 0,4%.

Сүйек миындағы дін клеткаларынан қанның клеткалары - эритроциттер, лимфоциттер, тромбоциттер, Т-В-лимфоциттері түзіледі. В-лимфоциттердің беткейінде иммунды глобулин (антигенді айыратын) рецепторлары бар, олар генетикалық код арқылы әсерленеді және иммундық жауап беруге, иммундық жүйе жұмысына қатысатындай қасиет береді.

8, Кілегейлі қабықпен, ішекпен, өкпемен және терімен жанасқан лимфойдты тіндердің ерекшеліктері. Иммунды үрдістердегі жергілікті иммунитеттің маңызы. Орталық мүшелерге сүйек кемігі мен тимус жатады. Сүйек кемігінде қан клеткаларының жалпы із ашары болып көп қабілетті бағана клеткалары түзіледі. Сүйек кемігінен Т-лимфоциттердің із ашарлары тимусқа миграцияланады. Онда олардың дифференцировкасы жалғасады. Ал В-лимфоциттердің дифференцировкасы сүйек кемігінде өтеді. Түзілген лимфоциттердің клондарының әрқайсысы бір ғана антигендік детерминанттарға арналған. Бұл процесс антигендердің қатысуынсыз өтеді. Сонымен, иммунитеттің орталық мүшелерінде антиген тәуелсіз дифференцировка нәтижесінде лимфоциттердің клондары түзіледі – жетілген иммунды емес лимфоциттер. Орталық мүшелерден жетілген иммунды емес лимфоциттер қан ағысымен шеткері мүшелерге барады. Шеткері мүшелерге көк бауыр, лимфа түйіндері, ішектің пейер табақшалары, аппендикс, бадамшалар, бауырдың ерекше лимфоциттері, терінің лимфоидты жүйесі және басқа лимфоидты түзілістер жатады. Олардың тимус тәуелді (Т-лимфоциттер) және тимус тәуелсіз (В-лимфоциттер), аймақтарына сәйкес лимфоциттер келіп орналасады. Шеткері мүшелерде лимфоцит антигендермен кездесу нәтижесінде толық жетілген иммунды лимфоциттердің клондары түзіледі. Сондықтан, бұл процессті антиген тәуелді дифференцировка немесе иммуногенез деп атайды. Иммуногенездің басында перифериялық лимфоидты мүшелерде антиген тануға қабілеті бар лимфоциттер клондарының пролиферациясы қажетті болып табылады. Шеткері мүшелерде Т-, В-лимфоциттердің және антигентаныстырушы клеткалардың кооперациясы жүреді, нәтижесінде иммунды жауап пайда болады.