Емтихан билеті № 27

1. Мектепке дейінгі кезеңдегі баланың ес процессінің дамуы.

2. Қиялды дамытудағы әдеби шығармалар,ертегі,әңгімелердің ықпалы.

3. Бала психикасының зерттеу әдісінің жіктелуі.

Емтихан билеті № 28

1. Мектеп жасына дейінгі балалардың психологиялық даму ерекшеліктері. Баланың ойыны үлкендердің ісіне үйрену үшін арналған деп, әлем психологтары қорытынды жасайды.Психикалық зерттеу бойынша ерте кезде балалар ойын дегенді білмеген, яғни бірнеше жыл бұрынғы өлген кісілердің молласы, жер астында көміліп қалған адамдар ешқандай олшем таппаған. Балаға арнап ойыншық жасау соңғы ғасырлар пайда болып осындай зерттеу қарастырғанда ерте кездегі баланың көбі 5-6 жасында ғана ойнап, кейін үлкендермен бірге жұмысқа кірір, кішкентайынан материгке үлес қосқан. Психолог Эльконин айтуы бойынша бұрынғы тайпалардың балалардың әке-шешесі бірігіп балық аулаған, егін салуға көмектескен. Сол сияқты қазақтың балалары 4-5 жасынан бастап еңбекке үйреткен. Қазіргі кезде мектеп жасындағы балалар негізгі ойыны рольдік ойын. Рольдік ойын кішкентай балалар мен дәрігер немесе мұғалім болам деп белгілі бір адамға еліктеуін туады. Қазіргі заман талабына сай, ойындар, ережелерінің түрлері өзгерді. 1 жастағы балаға манипуляциялық ойын маңызды орын алады.

2. Сәбилік кезең дамуының басты белгілері.

3. Үш жас кезеңіндегі балада кездесетін дағдарыстар. Бала психологиясы алғашқы үш жылында болатын сапалық өзгерістерге толы. Сондықтан адамның туған сәтіне өлгенге дейінгі психикалық дамуының орта жолы үш жасар кезен. Үш жасар бала өзін - өзі күтуге қабілетті. Айналасындағы адамдар мен өз ара қарым – қатынас жасай алады. Сөздік формаларымен ғана емес мінез-құлықтын қарапайым формаларында (жылау, күлу, ашылану) игереді. Үш жасар бала белсенді үлкендерге тәуелсіз қоршағагн ортамен заттық дүниемен қарым – қатнас жасай біледі. Мысалы: жиһаз, киім- кешек, ыдыс-аяқ т.б. заттың өмірлік маңызын түсінеді.Әр жаңа заттың неге керек екенің түсінуге тырысады. Мысалы: қасық тамақ ішуге керек, яғни сурет салу, мүсіндерді құрастыру заттық әрекеттер арқылы баланың тілі жақсы дами бастайды. Бұл кезде үлкендер түсінікті де анық сөйлеп, сөздерді дұрыс құрастыра білуге үйрету керек. Сәби үлкендердің өзіне бағытталмаған сөздер қызыға тыңдайды. Үш жасар бала белсенді сөйлеуге тырысады.

1 жасар бала 30-100 сөз біледі.

2 жасар бала 300 сөз біледі

3 жасар бала 500 сөз біледі.

Бұл кезенде бір буынды және екі буынды сөйлемдерді ажыратады. Үш жасар бала қарай септік жалғаулардыигереді. Мысалы: менің, саған, оның. Белсенді сөйлеудің қалыптасуы үш жастағы баланың психикалық даиуының жақсы керек екендігін көрсетеді.

Емтихан билеті № 29

1. Нәрестелік кекзеңде психикалық дамуға шартты,шартсыз рефлекстің ықпалы .

2. Психикалық дамудың қозғаушы күші оның шарттары.

3. Баланың ақыл-ойын дамыту. Емтихан билеті № 30

1. Балалар психологиясы пәні және міндеттері. Бала психологиясы — жас ерекшелігі психологиясының негізгі бөлімі. Оладам өміріндегі тұтас бір кезең болып табылатын балалық шақтың психикалық даму заңдылықтарын зерттейді. Жас ерекшелігі психологиясының іргетасы болған Бала психологиясы 19 ғасырдың аяғында дербес пән ретінде өмірге келді. Бала психологиясының негізін қалаған — неміс ғалымы В. Прейер. Ол Бала психологиясын зерттеуде тұңғыш рет интроспекция әдісінен объективті бақылауға өтуді жүзеге асырды. В. Прейердің “Бала жаны” атты кітабы (1882) — Бала психологиясын жүйелі зерттеуді бастап берген психол. еңбек. Бала психологиясының пәні — балалық шақтағы психикалық дамудың жалпы заңдылықтарын онтогенезде ашу, осы дамудың жас кезеңдері мен оған өту себептерін анықтау. Бала психологиясы үшін басты мәселе — баланың психикалық дамуының факторларын, психикалық даму шарттарын түсіндіру.Психология ғылымында баланың психикалық дамуын түсіндіретін теориялар шартты түрде 2 үлкен бағытқа бөлінеді: 1) биогенетикалық; 2) социогенетикалық.

2. Балалар психологиясының даму тарихы,теориялары туралы жалпы түсінік.

   Психологиялық жас кезеңдеріне бөлу. Жас ерекшіліктеріне байланысты кезеңге бөлу — адамның жасына сәйкес даму заңдылықтарына байланысты өмірін кезеңдерге бөлу. Адамның жас кезеңдерінің мазмұны белгілі физикалық, психофизиологиялық, психологиялық, әлеуметтік өлшемдермен белгіленеді. Бұлар арнайы жүргізілген зерттеулер нәтижесінде дәлелденген. Мәселен, жас мөлшерінің деңгейі, басында әрекет, ойын, оқу, еңбек т.б. түріне байланысты келесі теориялар бар. Эльконинның концепциясы[өңдеу]

Даниил Борисович Эльконин адам өмірін мынадай кезеңдерге бөлінеді:

Балалық шақ 0-18 жас аралығы.

• нәрестелік немесе бал бөбектік жас – 1 жасқа дейін;

• бөбектік жас - 1 жастан 3 жасқа дейін;

• мектеп жасына дейінгі кезең - 3 жастан 6 (7) жасқа дейін;

• төменгі сынып жасындағы балалар – 7 жастан 10-11 жас аралығы;

• жасөспірім – 12-15 жас;

• балаң жас 17-18 жасқа дейін.

Жастық кезең - 18-23 жас арасы. Оның өзі беске бөлінеді:

• алғашқы жастық (18-20);

• ортаңғы жастық(20-23);

Кемелдену жасы(25-60);

Егде жас(60-70);

Қарттық, кәрілік жас (70-тен әрмен қарай).^[1].