1.5. Раундқа дейін

Тақырып: Әр раундтың өзінің арнайы тақырыбы болады. Тақырыптарды “төрешілер алқасы” аталатын төрешілер тобы таңдайды. Төрешілер алқасы әр раундтың тақырыбы мен тэбті(қай бөлмеде қандай топ ойнайтыны жөніндегі ақпарат) раунд басталуынан 15 минут бұрын жариялайды. Егер қатысушылар тақырыптағы кей сөздердің тура мағынасында сенімді болмаса, сол сөз анықтамасын төрешіден сұрауы рұқсат. Олар(қатысушылар) төрешіден өзге адамнан көмек сұрауына тыйым салынады. Және де, олар төрешіден тақырыптағы сөздің тура мағынасынан өзге еш нәрсе сұрай алмайды.

Дайындыққа уақыт: Тақырып белгілі болған соң 15 минут өткеннен кейін, төреші ойыншыларды бөлмеге шақыруы тиіс. Осы 15 минут уақыт кезінде ойыншылар өздерінің сөздерін дайындағаны жөн. Қатысушылар тек қана өздерінің топтары ішінде ақылдасуына рұқсат. Демек, топтың екі мүшесі тек бір-бірімен ақылдаса алады. Топтар басқа адамдардан – жаттықтырушы, өздерінің клубтастары – көмек қабылдаған жағдайда, бұл төрешілерге жеткізілуі тиіс, және көмек қабылдаған топқа дисквалификацияға дейінгі шаралар қолданылады. Сонымен қатар, қатысушы топтарға электрондық құралдар қолданулына тыйым салынады(ұялы телефондардың қолданысы тек секундометр ретінде рұқсат етіледі; және, интернетпен байланыссыз сөздіктер қолдануға рұқсат). Арнайы жағдайларда төрешілер алқасы өздері қолдануға рұқсат береді.

15 минут өткеннен кейін, ойыншылар бөлмелеріне кіруге дайын болуы міндетті. Кеш келген топтар “свинг топтарымен” (белгілі себептермен ойнай алмайтын топтарды алмастыру үшін құрылған топтар) алмастырылуы қаупі бар. Егер свинг тобы бөлмеге келіп, раунд уақытымен басталса, кешіккен топ сол раундқа қатысу құқығынан айырылады, және раунд үшін 0 балл алады.

Айрон-мэннинг(Iron-manning): Кейбір кездерде топтың бір мүшесі ауырып не басқа бір себептермен ойынға қатыса алмай, алайда екінші мүше дайын болатын жағдайлар кездеседі. Бұндай кезде, төрешілер алқасының санкциясымен, қатысушы топ атынан өзі қатыса алады. Бұл жағдайда ойыншы топтың екі сөзін де сөйлеуі міндетті(ойын ретінің бұзылуын азайтады). Ол айрон-мэннинг деп аталады. Осындай топтар басқа толық топтар ретінде жұмыс жасауын жалғастырады: олар ойын барысында 1-ден 4-ке дейінгі рангтарды ала алады, және әр сөз үшін спикерлік баллдарды иеленеді. Өзге топтар әдеттегідей бағалана береді. Алайда, “тэбте”(әр раундтан кейін жаңарып тұратын және брейкті анықтайтын турнир нәтижесінде) бұндай топ 0 балл иеленеді, раундқа қатыспаған ойыншы да 0 балл алады, ал екі сөз сөйлеген ойыншыға өзінің ең жоғарғы спикерлік баллы қойылады.

1.6. Тәртіп бұзылуы

Дебат сәтті өтуі үшін, және де, әр қатысушыда сөз сөйлеу құқығы тең болу мақсатында, бөлмедегі бар ойыншылар (және көрермендер) раунд барысына кедергі келтірмеуі тиісті. Келесі әрекеттер тәртіп бұзылу болып саналады:

• 8 минуттан аса сөз сөйлеу;

• Басқа ойыншы намысына тию;

• Өзге ойыншы сөзі кезінде кедергі етіп сөйлеу, сыбырлау;

• Басқа да алаңдатарлық әрекеттер;

• 1.4 пунктіндегі жолдан өзге жолдармен ақпарат ұсыну;

• Қандай да бір бейне ақпараттарды қолдану (диаграмма, физикалық объектілер);

• Ақпараттың, сөйлеп жатқан ойыншымен не төрешімен, тоқтатылғаннан кейін жалғастырылуы;

Жоғарыда көрсетілгендер тек ереже не дебат жүргізілудің бұзылуы ғана емес, сонымен қатар тәртіптің де бұзылуы болып саналады. Бұндай жағдайларды бас төреші раундтың барысында тәртіпке шақыру арқылы шешу керек.

Тәртіпке шақыру: Егер бас төреші “тәртіп” немесе “тәртіпке шақырамын” сөздерін айтса, бұл кідірместен бүкіл жоғарыдағы тәртіп бұзуларды тоқтатуға шақыру. Бұндай жие қайталанбауы керек. Егер қатысушылар бұған құлақ асса, басқа қимылдар қажет емес. Тәртіпке шақыру жоғарыдағы қателіктер үшін ғана қолданыла алады.

Уақыт тоқтатылуы: Айрықша жағдайларда раундтың бас төрешісі уақыт тоқтатуға құқығы бар. Бұл кезде сөйлеп тұрған ойыншы сөзін дереу тоқтатуы міндетті, ал таймкипер секундометрді паузаға қоюға тиісті. Бұл раундтқа айтарлықтай кедергісін тигізе алатын, шешілуі кейінге шигеріле алмайтын және ойын соңына дейін күте алмайтын жағдайлар кезінде жасалынады. Мысалы, төрешінің/ойыншының талып қалуы кезінде немесе басқа да медициналық көмек қажет ететін төтенше жағдайлар; немесе дебат барысында ұзақ уақытқа созылған тәртіп бұзылулар(қоймастан сөз үзетін көрермен, микрофонмен техникалық мәселелер және т.б.). Алайда, уақыт тоқтатылу дебатқа қатысушылардың қауіпсіздігі үшін және баска да мәселелерді шешуге қажетті үзілістер болып табылады. Уақыт тоқтату өте сирек жағдайларда қажет, және әшейінде бұл сыртқы факторлар әрекеттерінің тікелей кесірі. Мәселе шешілгеннен кейін, бас төреші ойыншының сөз жалғастырылуына ешнәрсе кедергі болмайтынына сенімдену қажет. Содан соң, тоқтатылған сәттен бастап уақытты жалғастыруға және ойыншының сөз жалғастыруына рұқсат беруі керек.