ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
||
3деңгейлі СМК құжаты |
ПОӘК |
ОӘКҚ 042-14.4.01.20.58/03-2011
|
ПОӘК «Ауыл шаруашылық энтомологиясы» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар. |
18.09.2010 ж. басылым орынына № 2 басылым 01.09.2011ж. |
|
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
5В080100 «Агрономия»
мамандығына арналған
«Ауыл шаруашылық дақылдарын зиянкестерден,аурулардан қорғау» ПӘНІНЕ АРНАЛҒАН ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР
СЕМЕЙ –2012
Мазмұны
Дәрістер
Тәжірибелік және зертханалық сабақтар
Ұсынылатын өзіндік сабақтарының тізімі.
1.Дәрістер
Дәріс 1
«Ауыл шаруашылық дақылдарын зиянкестерден,аурулардан қорғау» пәнінің мақсаты мен міндеті
Жоспар:
1. Ауыл шаруашылық дақылдарын зиянкестерден,аурулардан қорғауда энтомология пәнін білудің маңызы.
2.Ауыл шаруашылығы дақылдарын зиянкестерден,аурулардан қорғаудағы энтомология пәнінің маңызы.
Кіріспе
Энтомология пәнінің өсімдік қорғаудағы маңызы - насекомдар туралы ғылым.(грек тілінде энтомос-насеком,логос-ғылым.)Өсімдіктерді қорғау ғылыми негізделген шара ретінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерін өсіру технологиясының құрамына кіреді.Қазіргі кездегі негізгі мәселе-ауыл шаруашылығы өсімдіктерінен тұрақты түрде мол өнім алу. Зиянкестердің әерінен ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің өнімділігі 10-20% азаяды, ал кейде өнім түсімінің болмауы да мүмкін.Зиянды жәндіктердің түрлері өте көп.Зиянды жәндіктермен күресті дұрыс ұйымдастыру үшін олардың түрлерін, биологиясын, олардың көбеюіне әсер ететін жағдайларды, мониторинг пен күресу шараларын жақсы білу қажет.Зиянкестерге қарсы тек улы препараттарды қолданудың кері әсері де бар. Сондықтан улы препараттарды пайдалану қазіргі уақытта арнайы ереже бойынша жүргізіледі.Оларды тек «Қазақстан Республикасы аумағында 2003-2012жылдары пайдалануға рұқсат етілген пестицидтер тізімі»(қысқаша «Тізім»...) негіздеме бойынша қолданылады. Зиянкестерге қарсы күресте агротехникалық (егу мерзімі мен себу мөлшерін сақтау.ауыспалы егістікті енгізу, топырақты өңдеу, тыңайтқыш қолдану, төзімді сорттар пайдалану және т.б.),биологиялық, физикалық, генетикалық,механикалық тәсілдерді де дұрыс пайдалана білу керек.
Әдістемелік кешенде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің негізгі зиянды жәндіктері туралы мәлімет берілген:оларды морфологиясы,табиғаттағы даму ошақтары,жәндітердің тараған аймақта қоңыстану жолдары мен ерекшелітері,өмір сүру циклдары, олардың көбеюіне әсер ететін сыртқы орта жағдайлары. Зиян келтіретін қауіпті түрлердің экономикалық зияндылық шегі(ЭЗШ) көрсетілген. Өсімдіктердің фитофагтардан қорғау шараларына көп көңіл бөлінген.
Зертханалық-іссаналық сабақтардың тапсырмаларын орындау арқылы студенттер ауыл шаруашылығы өсімідктерінің зиянды жәндіктерін анықтауды,олардан өсімдіктерді қорғау шараларын ұйымдастыру жән пестицидтерді дұрыс таңдауды үйрену.
Зертханалық іссаналық сабақтардың тапсырмаларын орындау үшін мынадай арнаулы жадығаттар пайдаланылады:бинокуляр,микроскоп,үлкейткіш шыны,пинцеттер,инелер,фитофагтардың тізбе жиынтығы, зақымдалған өсімдіктердің үлгілері,бейнежабдықтар,алюбомдар мен плакаттар.
Дәріс 2-3
Көп қоректік зиянкестер шегірткелер және негізгі түрлері. Биологиясы, экологиясы және Қазақстанда таралуы және күрес шаралары.