44. Топтық тренинг парадигмасы

Парагдигма латын тілінен аударғанда үлгі немесе мысал, алгоритм дегенді білдіреді. Бұл білімнің коцептуалды модулі ретінде пайдаланылады. Білім парагдигмасының көп тараған түрелері аз емес. Әрбір парагдигма «не үшін тәрбиелеу керек, оқушыларды қандай мақсатқа даярлау керек, не үшін өмір сүреміз?» деген сұраққа жауап береді.

Парагдинма түрлері:

1.Экзотерикалық – құпия, жасырын, дін, қазір космос мәселесіне бай тұрғындарға арналған көрсеткіш жеке тұлға жоғалып, өзгеше этика қалыптасады.

2.Дәстүрлі-консервативті ол үш сатыдан тұрады. Базалық білім, оқу, жазу, санау, сауаттылық. Білім беру жүйесі базалық ғылым бөлімдерін негіздемек.

Гуманистика жолын адамзаттық құндылықтарға көңіл бөлу.

Технократиялық парагдигма – кез-келген нәтиже «иә» «жоқ» «меңгереді меңгермейді» «тәрбиелі тәрбиесіз» деп бағаланады. Қажетті білім тәртіп туралы ұғым мемлекеттік деңгейінде қарастырылады.

Бихевиоритикалық-радиоаналистік іс-әрекеттілік ішкі әлемге, көп көңіл бөлмей, сыртқы бейнесін көңіл бөледі. Гуманистикалық оқушыны интеллектуалдық қажеттіліктермен аралық қарым-қатынасқа түсу қабілетін дамыту.

Парадигма (гр. үлгі деген сөз) – зерттелетін мәселені шешу үшін үлгі ретінде алынған теория; теориялық көз-қарастардың, методологиялық принциптердің, әдістемелік қабылдаудың және эмпиризмдік нәтижелердің бірігу жүйесі; ғылымның белгілі бір даму кезеңінде ғылыми қауымдастықпен қабылданған және болжамдарды ғылыми ұғыну үшін, ғылыми таным процесінде туатын міндеттерді шешу үшін үлгі, модель, стандарт ретінде пайдаланылатын теориялық және әдістемелік ережелер жиыны.

Практикалық жұмыстың формасы ретіндегі тренинті тренингтік оқытуларды жүргізетін психолог ұстанатын көзқарастарға бағытталған арнайы парадигмаларды өзінің мазмұнымен бейнелейді. Мұндай парадигмаларды бірнеше түрге бөліп қарастыруға болады:

Бағындырудың өзіндік формасы ретіндегі тренинг, яғни оң нығайтуды пайдаланып қатаң үлестірмелі әдістері арқылы мінез-құлық үлгілерін қажетті қалыптастыру, және теріс пайдалану кезінде жүргізушінің ойынша зиянды, қажетсіздері «өшіріледі»;

Дайындық ретіндегі тренинг, яғни нәтижесінде тиімді мінездің дағдыларын қалыптастыру және дамыту болады;

Тренинг белсенді оқыту формас ретінде, яғни оның мақсаты бәрінен бұрын психологиялық білім беру болып табылады, сонымен қатар бірнеше дағдыларды дамыту;

Тренинг қатысушылардың өзіндік ашылуы және өзіндегі психологиялық мәселелерді шешудегі өзіндік ізденістері үшін шарттарды құрудағы әдіс ретінде.

Парадигмалар даярлау және хабардар болу тобының шеберлік, үлестірмелі және жауапкершілікті арттыру деңгейін төмендету дәрежесінің тізімінде орналасқан. «Тренер» қатысушыларда болып жатқан өзгерістер үшін толық жауапкершілікті өзіне алады және топтың ерекшеліктері мен топішілік процестердің деңгейіне мүлдем қызықпайды. «Жаттықтырушы» «жаттығушыларға» жауапкершіліктің тек аз ғана бөлігін ғана табыстайды және қажетті дағдыларды дамыту үшін «тасымалдаумен» айналысады.