29. Өзіне-өзі сенімділігін қалыптастыру тренингі

Бұл мінез-құлықтық психотерапия әдістерінің бірі, өзіне деген сенімділікті арттыру тренингтеріне жақын келеді және Сэлтердің (Salter A.) шартты-рефлексторлық терапия негізінде пайда болған. Автор тұлға бойындағы өзіне деген сенімсіздік, өзін-өзі тежеу – бұл оқыту, үйрету процесінде оларды келеңсіз мінез-құлықтары үшін жазалауда пайда болады деген болжам жасаған. Өзіне деген сенімділік – бұл адамның өз ниетін, қажеттілігін, махабатын, наразылығын, ашуын білдіре алу мен сын айта білу білігі. Тұлға бойындағы сенімділікті қалыптастуры үшін мыналар ұсынылады:

1) өзін сенімсіз сезінетін және көңілінде қорқыныш сезімін ұялататын әлеуметтік жағдаяттар тізімін жасау;

2)  сенімсіздік тудыратын жағдаяттарды қиындық дәрежесіне сәйкес бөліп, оларды шешуге негіз болатын жолдарын, нұсқаларын қарастыру;

3)  әрбір жағдаят бойынша өзін сенімді ұстауға, қорқынышты жоюға негіз болатын альтернативті мінез-құлық реакцияларын анықтау;

4)  өзіне сенімділікті ұялататын мінез-құлықтарды бойында қалыптастыруға жаттығу;

5)   мінез-құлқындағы өзгерістерді қиындық дәрежесіне сай рөл таңдап басқа  адаммен бірге немесе айна алдында жаттығу, өз бойында қалыптастыруға тырысу;

6)  әлеуметтік контактіде үрей мен қорқынышты жеңуге бағытталған эпизодтарды және оны шешу жолдарын қарастырып, тәжірибеде қолданып, өз бойына қалыптастыру, бекіту.

Өзін таныту тренингі көбіне невроз, психопатияға шалдыққан науқастарды емдеуге, мінез-құлқында түрлі кемшіліктері бар жасөспірімдерге жүргізіледі.

30. Өзін-өзі реттеу жаттығуларын жүргізу әдістемесі

Мақсаты:   психикалық өзін-өзі реттеу әдістерін игеру және тұлғалық ресурстарды жандандыру.

Міндеті:

1. рефлексия дағдысын дамыту

2. қиялдың творчестволық ресурстарын ояту

3. өзіне сенімділігін жақсарту және өз ісіне жауапкершілігін сезіндіру

4. күштену мен негативті эмоцияларды жою

5. эмоционалды-жағымды тәжірибе жинақтау

6. бірігіп әрекет ету дағдысын қалыптастыру.

Сабақты жүргізудің негізгі формалары:

• Ойын (творчестволық, еліктеу – іздену сипаттағы түрде, релаксациялық және т.б.)

• Үйретуші (өзін-өзі реттеу, аутотренинг) .

• Творчестволық (арт-терапия және т.б.)

• Берілген ситуацияларды модельдеп және анализдеуге жаттықтыру.

• Әңгімелеу, өз ойарын айтып үйрену

Күтілетін нәтижелер: психикалық өзін-өзі реттеу әдістерін игеру және меңгеру

Жүрісі.

1. «Сәлемдесу»

 2« Наполеонның кейіпі» жаттығу

Қатысушыларға үш түрлі қозғалыс :

қолды кеуде тұсында айқастыру,

ашық алақанмен қолды алға созу,

түйілген жұдырықты қол  көрсетіледі.

Жүргізушінің «Бір, екі, үш! », командасы бойынша: қатысушылар өзіне ұнаған кейіпті көрсету керек (ұнағанын). Мақсатымыз барлығы немесе көбі бірдей қалып көрсеткені.

Жаттығуды орындау:

Бұл жаттығу сіздің жұмысқа қаншалықты дайын екендіктерңізді көрсетеді. Егер де көпшілігі алақандарын көрсетсе, онда, бұл олардың жұмысқа дайындығын көрсеетеді. Жұдрық агрессияны, Наполеон қалыбы – тұйықтық немесе жұмыс жасағысы келмеушілікті көрсетеді.

 «Шеңберден өту»

Міндет: эмоционалды-жағымды көңіл-күй қалыптастыру, ортақ әрекеттерді үйлестіре білу, ауызбірлік, сенімділік көрсете білу. Жаттығу сипаттамасы:

Қатысушылар ширенгаға тұрып, қолалыс тұруы керек; шеткі қатысушыға обруч беріледі. Қатысушыларың міндеті – қолдарын ажыратпай, шеңберден «өте» отырып, сол обруч шеренганың соңында болуы керек. Шеңберді беріп жіберуге, немесе керісінше шеңбер арқылы өздеріңізге өтуге болады. //Талдау:Жаттығуды орындауға не көмектесті, керісінше не кедергі келтірді? Тапсырма біреудің жоспарлауымен жүрді ме, әлде әркім өздігінше әрекет етті ме? Шеңберді  бір-біріңе берудің қандай әдістерін табу керек еді?(қолды жоғары көтеру…)