32. Тәжірибеде қолданылатын металды қорғау әдісін атаңыз.

Тәжiрибеде сызықты поляризацияның және электрлiк кедергi әдiсімен жҧмыс iстейтiн коррозиметрлер кең қолданыс тапты. Олар ортаның коррозиялық сипаттамаларының ӛзгеру динамикасын бақылау ҥшін, ингибитордың тиімділік бағасын және конструкциялық материалдардың тҧрақтылығы, ингибитор жасаудың жҥргiзуiнде технологиялық параметрлердi оңтайландыру және басқада мақсат ҥшін зертханалық және кәсіпшілік жағдайларда пайдаланады.

Сызықты поляризацияның әдiсi коррозияның поляризациялық токтың және поляризацияның потенциалын ӛлшенген мағыналарын анықтауында қорытындыланып; Стерн-Гири принципін пайдалануында негізделген; ток коррозиясы электрод ҥстіндегі коррозияның стационарлық потенциал маңында ӛлшенген поляризациялық кедергіге кері пропорционалды. Сызықтық полярлану әдісінің келесідей артықшылықтары бар: нәтижелерді жылдам алу; уақыт бойынша коррозия жылдамдығын тіркеу мҥмкіндігі. ингибирленудің технологиялық параметрлерінің ӛзгеруіне уақытылы жауап беру ҥшін ӛте маңызды болып табылатын ортаның коррозиялық агрессивтілігінің ӛзгеруіне жоғары сезімталдық. Осы әдістің кемшіліктеріне жоғары салыстырмалы электр қарсыласулары бар орталарда шектеулі пайдаланылатындығын жатқызуға болады. Бҧл жағдайда ―Corrater 9030‖ (Rohrback Cosasco Sistems), ―MS4500C‖ (Rose Corrosion Services), ―Моникор-2‖ (ИПТЭР) типті еріткіштердің электрлік қарсыласу компенсаторымен қамтылған коррозиметрлерді пайдалану ҧсынылады.

Электрлік қарсыласу әдісі тӛмен электр ӛткізгіштігі бар агрессивті газ және сҧйық ортадағы коррозияға ҥзіліссіз бақылауды қамтамасыз етеді. Сым, қҧбыр немесе лента датчиктері тҥрінде орындалған және зерттелуші қҧрылымдық материалдан жасалған ӛлшеуіш элементтерді қҧбырға немесе агрессивті ортасы бар ыдысқа орналастырады. Коррозия нәтижесінде сезімтал элементтің қалыңдығы азаяды.

33. Коррозиядан « пассивті қорғау» дегеніміз не?

Коррозия – табиғи ҥрдіс болғандықтан, ол металдардың пайдалану шарттарының термодинамикалық тҧрақсыздығынан болады, металл бҧйымдарының жҧмыс жасау мерзімі қысқа болады. Оның мерзімін ҧзарту тәжірибеде кең қолданылатын 4 әдіспен жҥргізіледі:

1. Металл бҧйымдарының бетін агрессивті ортадан оқшаулау;

2. Металды, оның коррозияға қарсылығын кҥшейту ҥшін әсер ету;

3. Қоршаған ортаның агрессивтік мақсатымен оған әсер ету;

4. Металдың қышқылдануы термодинамикалық тҧрғыдан мҥмкін болмауы немесе қатты тежелуі ҥшін металдың энергетикалық қалпын сақтап тҧру керек. Бірінші әдіс - пассивті қорғау деп аталады. Оған келесі әдістер кіреді.

1. Металға тән оның бетіне химиялық инертті, жоғарғы диэлектрик шарты бар зат жағу. Бҧл әдіс ең кӛп таралған болып саналады. Мҧнда тҥрлі мастик, бояу, лак, эмаль және пластмасс қолдануды ҧсынады, қолдану уақытында сҧйық тҥрде болады, кейіннен қатты қабықшаға айналады, бҧл қабықша металл бетімен мықты байланысады (агдезия). Осы әдіске тағы арнайы қалау әдісін жатқызу керек, олар қалалар мен зауыттар аймағындағы жерасты қҧрылғыларды қорғауға қолданылады (мысалы, коллекторлық тӛсеніш, бҧл кезде жерасты қҧбыр желілер арнайы каналдарда орналасады, осындай жағдайда қҧбыржелі қабырғасы мен канал арасындағы ауалық қабатындағы саңылау оқшаулағыш қабат болып табылады).

2. Бҧйымдарды арнайы қышқылдатқышпен ӛңдеу нәтижесінде металл бетінде аз еритін коррозия ӛнімдері қабықшасы пайда болады. Мысал ретінде болат бҧйымдарының (фосфаттау) бетінде ерімейтін фосфаттардың тҥзілуі немесе алюминий ерітіндісінен жасалған бҧйымдарда алюминий қышқылының пайда болуын келтіруге болады.

3. Берілген ортада коррозияға аз жылдамдықпен тҥсетін металдардың жҧқа қабатынан тҧрақты металл бҧйымдарын жасау (мысалы, мырыштау, хромдау немесе болат бҧйымдарын никельдеу).

4. Металл қабатын белсенді кҥйден пассивті кҥйге ауыстыру ҥшін металл бҧйымдарын қышқылмен (пассиватор) ӛңдейді, мҧндай жағдайда металл иондарының ерітіндіге ӛтуі кҥрт тӛмендеп, коррозия ҥрдісінің интенсивтілігі азаяды.