21. Коррозиядан қорғауға кететін жалпы шығындарға не кіреді?

Коррозиядан қорғауға кететін жалпы шығындар –– коррозияға қарсы қолданылатын барлық амалдар мен тәсілдерді қолдану (тура шығындарды ескермегенде) соның ішінде : коррозияға қарсы және бақылауға арналған арнайы құрылғылар мен негізгі әдістерді монтаждауға кететін алғашқы және қосымша капиталды салымдар; негізгі қорды коррозиядан қорғауға кететін ағымдағы шығындар; коррозияға төзімді материалдардан дайындалатын өнімге байланысты шығындар; коррозияға жол беру, коррозия жылдамдығы және онымен қалай күресу керектігі белгісіз болған жағдайда (мысалы, резервуарлар, құбыржелілер, құрылғылар және т.б. қабырғаларын қалыңдатуға мәжбүр болған кезде); сақтау және тасымалдау кезіндегі өнімді қорғауға кететін ағымдағы шығындар; дайын өнімнің коррозияға қарсы төзімділігі мен қаншалықты қорғалғандығын тексеру кезіндегі ағымдағы шығындар; коррозия аймағындағы жүргізілетін құрылымдық және ғылыми-зерттеу жұмыстарына жұмсалатын шығындар.

22. Қандай жағдайларда коррозияға кеткен шығындар ақша бірлігімен саналмайды?

Кейбір жағдайларда, коррозиялық шығындар ақша бірлігімен есептелемейді, мысалы коррозиялық үрдістен болатын апаттағы адамдар өлімі және т.б.

23. Металдардың «коррозиясы» деген түсінікке мінездеме беріңіз.

Техникада қолданылатын материалдар жұмыс жасау кезінде түрлі коррозиялық бұзылыстарға ұшырайды. Осының салдарынан осы материалдардың механикалық қасиеттері төмендеп, жұмыс жасау мерзімі əлдеқайда кемиді. Ал өндірістің өнімі ластанып, сапасы төмендеп, материалдың сыртқы түрі мен пішіні нашарлайды. Көптеген құрылғылық материалдар түрлі бұзылу түрлеріне ұшырайды, олар: механикалық тозу, үйкеліп тозу салдарынан болатын материал эрозиясы, биологиялық бұзылу. Механикалық үйкелумен тозуға қарағанда, коррозиялық процесс – химиялық реакциялардың жүруі салдарынан металл атомдары металдық күйден, химиялық күйге өту арқылы жүреді.

Металды коррозиядан қорғау мəселесі, металдарды қолданудың бастапқы кезінен-ақ басталған. Адамдар металдарды атмосфералық коррозиядан əр түрлі майлардың көмегімен, кейінірек басқа металдармен қаптау, сонан кейін жеңіл балқитын қалайыға батырумен сақтаған. Ежелгі грек тарихшысы Геродоттың (б. д. дейінгі V ғ.) жəне ежелгі Рим ғалымы Үлкен Плиний (б. д. дейінгі І ғ.) еңбектерінен темірді тот басудан сақтау үшін қалайыны қолданғанын білеміз. Қазіргі кезде коррозиямен күрес жан-жақты жүргізілуде, яғни материалдың коррозиялық тұрақтылығына əсер ететін металды, бұйым жұмыс жасайтын ортаны өзгертеді.

24. «Агрессивті орта» дегеніміз не?

Құрылғылардың жұмыс істеу ұзақтығы металдардың өзіндік тотығуы арқылы төмендеуі коррозия (лат. сorrosio – жеу, жою) деп аталады. Коррозияға ұшырайтын металдардың ортасы коррозиялық немесе агрессивтік орта деп аталады. Осы үрдіс құрамында металдың тотыққан түрінде сақтайтын химиялық қосылыстар кезінде коррозия өнімдері пайда болады. Металдың ортамен әрекеттесу сипатына байланысты коррозияның механизмі бойынша негізгі 2 түрмен ажыратады: химиялық және электрохимиялық коррозия