- •Коррозия туралы жалпы мағлұмат.
- •Химиялық коррозияның электрохимиялық коррозиядан айырмашылығы?
- •Қышқылдық ортадағы темір коррозиясының бейтарап ортадағы коррозиядан айырмашылығы қандай?
- •Қышқылдық ортада металдар коррозиясына сутек қуаты қалай әсер етеді? Мысалдар келтіріңіз.
- •Қандай металдар үшін сілтілік орта қауіпті? Неге?
- •Коррозиядан қорғаудың қандай әдістері бар?
- •Металдарды химиялық қорғаудың қандай түрлерін білесіз?
- •Металдарды электрохимиялық қорғаудың маңызы қандай?
- •Протекторлы қорғау деген не?
- •Металдардың пассивтенуі деген не және қалай түсіндіріледі?
- •Қандай заттар ингибиторлар деп аталады?
- •Ингибиторлардың қызметі қалай түсіндіріледі?
- •Коррозия процесінде коррозия өнімдері қандай қызмет атқарады? Мысал келтіріңіз.
- •Анодты және катодты жабын деген не? Мысалдар келтіріңіз.
- •Коррозия деген не, коррозияға байланысты ғылымда қандай сұрақтар шешілуде?
- •Ауасыз кеңістікте коррозия үрдісі мүмкін бе? Түсіндіріңіз.
- •Коррозия келтіретін шығындар қалай жіктеледі?
- •Коррозияға қарсы жүргізілетін іс-шаралардың қажеттігін анықтайтын аспектілерге сипаттама беріңіз.
- •Коррозиядан қорғауға кететін жалпы шығындарға не кіреді?
- •Қандай жағдайларда коррозияға кеткен шығындар ақша бірлігімен саналмайды?
- •Металдардың «коррозиясы» деген түсінікке мінездеме беріңіз.
- •«Агрессивті орта» дегеніміз не?
- •Коррозияның қандай басты типтерін білесіз?
- •Коррозияның қандай түрлері химиялық коррозияға жатады?
- •Тәжірибеде қолданылатын металды қорғау әдісін атаңыз.
- •Коррозиядан « пассивті қорғау» дегеніміз не?
- •«Металды легірлеу» термині нені білдіреді?
- •Металды қолданудың қай стадиясында металды легірлеу қажеттілігі туындайды?
- •Активті қорғаудың негізгі механизмін түсіндіріңіз.
- •«Химиялық коррозия» дегеніміз не?
- •Химиялық коррозия қандай механизммен жүреді?
- •Тотық қабықшасының қандай қасиеттеріне металдың коррозия үрдісі байланысты болады?
- •Не себепті коррозияға белсенді алюминий өндірістің түрлі салаларындағы және күнделікті конструкциялы материал ретінде қолданылады?
- •Темір, болат, шойынның газды коррозия түрлерін атаңыз.
- •«Темір, болат, шойынның тотығу» коррозияның түрін түсіндіріңіз.
- •Бейэлектролиттердегі химиялық коррозияға мысал келтіріңіз.
- •«Электрохимиялық коррозия» дегеніміз не?
- •«Электрохимиялық механизм» ұғымын қалай түсінесіз?
- •Коррозияның қандай түрлері электрохимиялық коррозияға жатады?
- •Электрохимиялық коррозияның пайда болу себептерін түсіндіріңіз?
- •Металдардың электрөткізгіштігі қалай анықталады?
- •Атмосфералық коррозия, коррозияның кай түріне жатады? Механизмін түсіндіріңіз.
- •Теңіз суындағы коррозия механизмін түсіндіріңіз?
- •Топырақ коррозиясының өту механизмін түсіндіріңіз.
- •«Электролиттер және электролиттер еместер» дегеніміз не?
- •«Топырақ электролиті» деген терминді қалай түсінесіз?
- •«Топырақтың меншікті электр кедергісі» дегенге анықтама беріңіз.
- •Топырақтың меншікті электр кедергісі қандай параметрлерге тәуелді?
- •Топырақтың коррозиялық белсенділігін анықтаудың әдістерін атаңыз?
- •Коррозиялық өлшеудің қандай аспаптары тәжірибеде қолданылады?
- •Биокоррозияның пайда болу принциптерін түсіндіріңіз.
- •Бактериялардың қандай түрлері бар және олардың коррозия үрдісіне әсері қандай?
- •Жерасты құбырөткізгіштердің оқшаулағыш жабындарына қандай талаптар қойылады?
- •Көмірқышқыл газының металдың коррозиясы үрдісіне әсерін түсіндіріңіз.
- •Көмірқышқылды коррозия қандай факторларға тәуелді?
- •Көмірқышқыл коррозиясының жылдамдығына қандай факторлар әсер етеді?
- •Құрал-жабдықтың жеке бөлшектерінің коррозия жылдамдығы қандай бірлікте өлшенеді?
- •Металдың газ коррозиясының термодинамикасы
- •Металдың газ коррозиясының кинетикасы
- •Газ коррозиясына əсер ететін факторлар
- •Коррозиялық үрдістердің классификациясы
- •Металдарды коррозиядан қорғау әдістері
Анодты және катодты жабын деген не? Мысалдар келтіріңіз.
Коррозиямен күресудің кеңінен тараған түрі – металдық жабулармен жауып шығу.
Коррозия тұрғысынан алып қарағанда металдық қаптамаларды екі түрге: коррозияға төзімді (катодты) және протекторлық (анодты) деп бөлуге болады.
Катодты қаптамаларға аталмыш ортадағы потенциалы негізгі металдық потенциалына қарағанда оң мәнге ие болатын жабулар жатады. Болатқа қатысты алғанда, катодтық жабуларға мыс, никель, алтын, күміс, палладий, қорғасын, хромдық қаптамалары жатады. Жабудың бұзылуында немесе онда ашық кеуектердің бар болуы негізгі металы анод болатын және еритін коррозиялық элемент, ал жабу материалы – оттегінің иондалуы немесе сутегінің қайта қалпына келуі, не процесті жүргізетін катод болады (30 а-сурет). Басқа нақты жағдайларда бұл жабулардың қатпарлануына әкеледі. Коррозиялық – тұрақты жабуларда кеуектердің минималды түрде болуы өте маңызды. Негізгі металға судың баруын тежеу үшін әдетте, жабудың қалыңдығын қалыңдатады. Кейде кеуектерді органикалық лакпен толтырады немесе жеңіл балқитын металл балқымасының қабатын қаптамаға (мысалы, никельге мырыш немесе қалайының қабатын ендіреді) ендіреді.
Анодтық жабу негізгі металл потенциалына қарағанда көбірек теріс мәнді потенциалға ие. Болатқа қатысты, анодты жабулар мырыш, кадмий, марганец, т.б болып табылады. Ақауы бар болғанда, белсенді әрекеттерде ерітінділерді негізгі металы катод болатын, ал металл жабуы – анод болатын, яғни катодты қорғауға ие коррозиялық гальваникалық элемент пайда болады (30 ә-сурет). Негізгі металдың коррозиялық бұзылуы сай келетін ток өткенше сақтап қалады және жабумен электрлік байланысты сақтайды. Демек, протекторлық жабулардың кеуектілік дәрежесінің аса маңызды мәні жоқ.
Коррозия деген не, коррозияға байланысты ғылымда қандай сұрақтар шешілуде?
Ауасыз кеңістікте коррозия үрдісі мүмкін бе? Түсіндіріңіз.
Металл құрылғылары қолданылатын барлық жерде (ауада, суда және жер астында) металмен әрекеттесетін және оларды ақырында жоятын заттар өте көп. Техникалық үрдістердің сан алуандылығы, климаттық және географиялық шарттары, металл шығындарының үлкен көлемде болуы және оларды пайдалану кезіндегі қатаң жағдайлар мен шарттар құрылғылардың тозуына алып келеді. Бұл мәселе мөнай және газ шығарудың өсу қарқынын және оның техникалық-экономикалық тиімділігін анықтайтын өзекті мәселеге айналып отыр.
Коррозия келтіретін шығындар қалай жіктеледі?
Металл коррозиясы халық шаруашылығына ҥлкен нҧқсан келтіреді. Коррозиядан болатын шығындарды 3 категорияға бӛлуге болады:
1. Металл құрылғыларын жасауға кеткен шығындар;
2. Коррозия өнімдері түріндегі металдардың қайтпас жоғалту шығындары;
3. Жанама жоғалтулармен байланысты шығындар (газ жеткізілмеуі нәтижесіндегі кәсіпорындарының жҧмысының тоқтауы, қоршаған ортаның ластануы және т.б.).
Коррозияға қарсы жүргізілетін іс-шаралардың қажеттігін анықтайтын аспектілерге сипаттама беріңіз.
Коррозияға қарсы іс-шаралардың қажеттігі үш аспектімен анықталады : бірінші аспект экономикалық, коррозия кезінде құрылғылардың бұзылуы нәтижесінде жоғалған материалдардың көлемін азайту; екінші аспект апатқа алып келетін құрылғылардың бұзылуын болдырмау; үшінші аспект металл қорын сақтау, өйткені ол әрбір мемлекетте, сондай-ақ әлемде де шектелген, ал оны қайта құруға адам еңбегінің интелекті және әртҥрлі материалды-техникалық әдістері қажет.