45. «Электрохимиялық механизм» ұғымын қалай түсінесіз?

Электрхимиялық процестердің пайда болу себептері мен жүру механизмдерін қарастырып кетейік. Электрхимиялық коррозия механизмінің таза химиялықтан ең бірінші және маңызды ерекшелігі, реагенттің металмен Материалдар коррозиясымен күресу 19 электрхимиялық коррозиясы кезінде өзара әрекеттесудің жалпы реакциясы өзінше жүретін екі процеске бөлінеді. 1. Анодты процесс – металдың ерітіндіде гидратталған ион түрінде металдың беткі қабатында электрондардың эквивалентті санын қалдырумен өту: Me + mH2O → Men+ ∙ mH2O + ne. 2. Катодты процесс – қайсыбір деполяризаторлардың (атомдар, молекулалар немесе ерітінді иондарымен) көмегімен металда артық электрондардың ассимиляциясы және ол катодта қайта қалпына келеді (тотықтанады): D + ne → [Dne]. Коррозияның жалпы реакцияға мұндай бөлу ықтималдылығы Men+ иондарының ерітінді және металдағы еркін электрондардың болу салдарына байланысты. Металда электрондық өткізгіштің және ерітіндіде ион өткізгіштігінің болуы, сонымен қатар анодты және катодты процестер территориялы бөлек жүруіне мүмкіндік береді. Сондықтан көптеген тәжірибе жағдайында электрхимиялық коррозияның жүруі әртүрлі бөліктерде анодты және катодты процестердің локальды болуымен сипатталады. Ол таза химиялық коррозиялық процестің электрхимиялық механизмнен ерекшелуінің екінші маңызды белгісі болып табылады. Металл – электролит фазалар шекараларын бөлу бетінің барлық жағдайларында электрхимиялық реакция жүретіндігін айта кету керек. Коррозияның пайда болу себебі электролиттің табиғатына да, электролиттің санына да байланысты емес – электрхимиялық коррозия бірнеше ондаған микронды қалыңдығы бар ылғалды қабыршықты электролитке толық батыруға дейінгі жағдайда жүреді. Электрхимиялық коррозия электрлік токтың әсер ету салдарынан металдың беткі қабатында жүреді, демек электрондарын беру және және оларды тасымалдау салдарынан катодты және анодты бөліктерді сипаттайтын химиялық реакцияның тотығу-тотықсыздану реакциясы орындалады. Металл коррозиялана бастаған кезден-ақ, ол көпэлектродты гальвани элементіне өзгереді.

46. Коррозияның қандай түрлері электрохимиялық коррозияға жатады?

Электрохимиялық коррозия тҥрлері Электрохимиялық коррозия бҧл электрӛткізгіштікке ие сҧйық электролиттермен электрохимиялық әрекеттесуі нәтижесінде металдардың ӛздік зақымдалуы. Мҧндай электролиттердің қатарына су, қышқылдардың сулы ертінділері, сілтілер, еріген тҧздар жатады. Электрохимиялық коррозия кеңінен тараған және олардың кӛптеген тҥрлері кездеседі. Электрохимиялық коррозияның басты себебі – металдардың термодинамикалық тӛзімділіктерінің тӛмен болуы және олардың иондық кҥйге ауысуға ҧмтылуы. Электрохимиялық коррозияда металдың қоршаған ортамен әрекеттесуі, металл бетінің тҥрлі аймақтарында ӛтетін анодты және катодты ҥрдістермен сипатталады. Коррозия ӛнімдері тек анодты аймақтарда тҥзіледі. Электрохимиялық механизммен келесі коррозиялық ҥрдістер тҥрі жҥреді: электролиттердегі коррозия – электр тогын ӛткізетін сҧйық ортадағы металдардың коррозиясы. Электролит тҥріне байланысты қышқылдық ертінділердегі, сілтілер және тҧздар (қышқылдық, сілтілік, тҧзды), теңіз, ӛзен суларындағы коррозия деп жіктелінеді. Электролит қҧрамын коррозия ҥрдіс механизмі анықтайды, оның кинетикасы мен жылдамдығына әсер етеді. Мысалы, егер электролит аниондар немесе тотықтырғыштар қҧрамынан тҧрса, коррозия жылдамдығы тӛмендейді, олармен әрекеттесу нәтижесінде металл бетінде қиын еритін тҧздар қабыршағы тҥзіледі. Электролиттегі еріген оттегі металдардың коррозия ҥрдісін тежейді немесе жылдамдатады. Коррозия ҥрдісіне электролит концентрациясы да әсер етеді. Кез келген табиғи ортада тҧз концентрациясының ӛсуімен бірге электролиттегі коррозия жылдамдығы алдымен максимумге дейін ӛсе тҥседі, содан кейін оттегінің ерігіштіктігі тӛмендеуі және катодтық ҥрдістің кҥрделенуі нәтижесінде азаяды. Электролиттің температурасы да коррозия жылдамдығына әсер етеді. Температураның жоғарылауымен бірге электролиттің электр ӛткізгіштігі ӛсе тҥседі.