2.9 Тұйықталмаған жүйе үшін желілердің қуат шығындары

_{Электр беріліс желісінің максималды жүктеме кезіндегі алмастыру схемасы 7-суретте көрсетілген.}

_{L5 -желісіндегі шығындар}

_{L4-желісіндегі шығындар}

_{L3- желісіндегі шығындар}

_{L2- желісіндегі шығындар}

_{L1- желісіндегі шығындар}

4.2 Технико-экономикалық есептеулер

Негізгі мақсат, Қазақстан Республикасындағы электр энергия нарығының даму шартына байланысты кернеуі 110 кВ болатын қосалқы станциясының қызметінің тиімділігін бағалау былай жүргізіледі.

• аймақта тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз етуді сенімді әрі тиімді қамту;

• энергетикалық нарығының субъектілері арасындағы екі жақты келісім шартты жедел жасаудың тиімді нұсқасын таңдау әрі негіздеу;

• электр энергия шығындарын азайту шараларын жүзеге асыру және таңдау;

Энергетикалық компанияның жеке жақтарының қызметін сипаттайтын тиімділік жүйесінің көрсеткіші, оның менеджментінің сапасына жан-жақты баға беруге мүмкіндік береді. Осындай баға компанияның басшылығына қалай қажет болса, электр энергиясын қолданушыларға да, реттеуші органдарға да, қоғамдық топтарға (экология қорғаушыларына) да және сыртқы инвесторларға да сондай қажет.

Тиімділік үш негізгі блокқа бөледі:

• нәтижелілік аймақтық компаниялардың өндірістік-инновациялық қызметі және қолданушылармен өзар іс-қимылы;

• үнемділік (экономикалық тиімділік) - өнімнің өзіндік құны, қор қайтарылымы және өндірістік қуат пен қондырғыларды тиімді қолданудың басқа да көрсеткіштерін бағалау;

• пайдалылық (қаржы тиімділігі) – қорытындылық пен үнемділіктен басқа сыртқы ортамен компаниялардың өзара іс-қимылы факторына байланысты компанияның, қаржы қызметінің қорытынды көрсеткшінің анықталуы.

Технико-экономикалық көрсеткіштерге ең алдымен жобаның арзандылығы, электр энергияны таратудың жоғары сенімділігі және обектінің өзі мен оның кейбір бөліктерінің ұзақ эксплуатациясы, желінің номиналды кернеуінің шамасы, сымға кететін түсті металлдардың шығыны.

Осында сымдардың бағасы және қосалқы станциялардыңбағасы келтірілген. Желінің толық құнын және желінің объектілеріне кететін күрделі салымдарын есептейміз.

• _{Желіні жөндеуге және қызмет етуге, амортизацияға кететін толық жылдық шығындарды және желідегі электр энергия шығындарын компенсациялауға кететін шығындарды есептейміз. Сонымен қатар қуаттың максималды шығын уақыты мен электрэнергияның жылдық шығынын есептейміз.}

_{4.2.1 Тұйықталған жүйе үшін экономикалық шығындар}

_{4.1-кесте- Таңдалған сымдардың берілгендері мен бағаларының берілгендері.}

Желі	Ұзындығы, км	Кернеуі,кВ	Маркасы	Тірек түрі	Бағасы
L1	8	35	AC-150/19	Екі тізбекті болат	21,4
L2	3,5	35	AC-95/16	Бір тізбекті болат	14,1
L3	6	35	АС-50/8	Бір тізбекті болат	14,4
L4	3	35	AC-35/6,2	Бір тізбекті болат	7,2
L5	8	35	АС-70/11	Бір тізбекті болат	14,4
L2'	3,5	35	АС-120/19	Бір тізбекті болат	14,1

Алдымен желінің толық құнын есептейміз, ол желінің ұзындығы мен желінің сым бағасы арақатынасы арқылы есептеледі:

_(4.1)

_{мұндағы Kл1 - желінің толық құны,}

_{K0 - желінің құны, тг;}

_{l - желінің ұзындығы, км.}

_{4.2-Кесте-Көпірлік ажыратқышты бар қосалқы станциясылар.}

Қосалқы станциясы	Трансформатор типі	Бағасы
№1	ТМ-4000/35	25,7
№2	ТМ-2500/35	21,2
№3	ТМ-4000/35	25,7
№4	ТМ-2500/35	21,2
№5	ТМ-2500/35	21,2

_(4.2)

_(4.3)

_{Эксплуатациялық шығындар.}

_(4.4)

_{Желіні жөндеуге және қызмет етуге, амортизацияға кететін толық жылдық шығындарды келесідей есептейміз}

_(4.5)

_{мұндағы αа=2,8; αв=1;}

_{Желідегі электр энергия шығындарын компенсациялауға кететін шығындарды келесі формула арқылы есептейміз}

_(4.6)

_{мұндағы αа=4;}

_αр,=6,3.

_{Қуаттың максималды шығын уақытын келесі формула арқылы есептейміз:}

Максималдық жүктеменің жылдық сағаты

_(4.7)

_{Қуаттың максималды шығын уақытын есептейміз:}

_(4.8)

_{Электр энергияның жылдық шығынын келесідей формуламен есептейміз:}

_(4.9)

_{Қосалқы станциядағы қуат шығыны.}

_(4.10)

_(4.11)

_(4.12)

_{Электр энергияның жылдық шығынын келесідей формуламен есептейміз:}

_(4.13)

_(4.14)

_{1 жылдық келтірілген шығындарды есептейміз}

_(4.15)

_{4.2.2 Тұйықталмаған жүйе үшін экономикалық шығындар}

_{4.3-кесте- Таңдалған сымдардың берілгендері мен бағаларының берілгендері.}

Желі	Ұзындығы	Кернеуі	маркасы	тірек түрі	Бағасы
L1	8	35	AC-120/19	Екітізбекті болат	20,4
L2	7	35	AC-35/6,2		10,05
L3	12	35	AC-35/6,2		10,05
L4	6	35	AC-35/6,2		10,05
L5	16	35	AC-35/6,2		10,05

_{Эксплуатациялықьшығындар.}

_{Желіні жөндеуге және қызмет етуге, амортизацияға кететін толық жылдық шығындарды келесідей есептейміз}

_{мұндағы αа=2,4; αв=0,4;}

_{Желідегі электр энергия шығындарын компенсациялауға кететін шығындарды келесі формула арқылы есептейміз}

_{мұндағы αа=4; αр,=6,3.}

_{Қуаттың максималды шығын уақытын келесі формула арқылы есептейміз:}

Максималдық жүктеменің жылдық сағаты

_{Қорыта келгенде, экономикалық есептеу жүргізген кезде, тиімдісі тұйық жүйенің сұлбасын қолданған тиімді болғандықтан, тұйық жүйені тандаймын.}

Минималды жұмыс істеу кезіндегі желідегі болатын шығындар

S_min=0,5

_{Желінің әрбір учаскесі бойынша токтарды анықтаймыз, ол желінің қуаты мен кернеуі арақатынасы арқылы табылады:}

(10)

Желілердегі тоқтар: