- •6М080100 – Агрономия мамандығына
- •І егіншіліктің ғылыми негіздері
- •1 Өсімдік тіршілігінің факторлары және егіншілік заңдары
- •2 Топырақ құнарлылығын ұдайы арттыру жолдары
- •3 Топырақ режимдері және оларды оңтайландыру жолдары
- •4 Топырақ эрозиясы және оның даму заңдылықтары
- •Іі арамшөптер және олармен күрес
- •Iіі ауыспалы егіс
- •Іv топырақ өңдеу
- •V егіншілік жүйелері
- •Ұсынылатын әдебиеттер
- •Тұқымтану
- •1 Дәнді дақылдар Астық дақылдарының жалпы сипаттамасы
- •Жаздық астық дақылдар
- •Күздік астық дақылдар
- •Дәнді бұршақ дақылдар
- •2. Тамыр, түйнек жемістілер және бақша дақылдары
- •3 Майлы және эфирмайлы дақылдар
- •4 Талшықты дақылдар
- •5 Есірткі дақылдар
- •Ұсынылатын әдебиеттер
- •3 Кредит
- •1 Шалғындық мал азығы шаруашылығы
- •2 Шалғынтанудың биологиялық және экологиялық негіздері
- •3 Табиғи шабындық және жайылымның негізгі өсімдіктері
- •4 Табиғи шабындық пен жайылымды жақсарту әдістері
- •5 Шабындықтарды және жайылымдарды пайдалану
- •6 Мал азықтық егін шаруашылығы
- •7 Жемдік дәнді дақылдар
- •8 Дәнді бұршақ дақылдары
- •9 Сүрлемдік дақылдар
- •10 Тамыр жемісті, түйнек жемісті және бақша шырынды мал азықтары
- •11 Мал азықтық шөптер
- •12 Мал азығын дайындау және сақтау технологиясы
- •13 Көпжылдық шөптердің тұқым шаруашылығы
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •3 Кредит
- •1 Сорттар. Бастапқы материалдар және оны жасау әдістері
- •2 Аналитикалық селекция
- •3 Синтетикалық селекция
- •4 Эксперименттік мутагенез және селекцияда қолдану
- •5 Өсімдіктер селекциясында полиплоидия мен гаплоидияны пайдалану
- •6 Биотехнология әдістерін өсімдік селекциясында қолдану
- •7 Гетерозис және оны селекцияда қолдану
- •8 Сұрыптау және селекциялық материалды бағалау әдістері
- •9 Мемлекеттік сорт сынау және сорттар мен будандарды аудандастыру. Сорт алмастыру және сорт жаңарту
- •10 Тұқым шаруашылығы
- •11 Қазіргі заман талаптарына сай дақылдардың тұқым шаруашылығын ұйымдастыру
- •12 Егіс дақылдарының тұқым шаруашылығында сорттық және тұқымдық бақылау
- •Ұсынылатын әдебиеттер
3 Табиғи шабындық және жайылымның негізгі өсімдіктері
Табиғи өсімдіктердің мал азығын өндірудегі маңызы. Өсімдіктердің шаруашылық-ботаникалық топтары: астық, бұршақ, қияқ-өлең және аралас шөптер. Мал азықтық өсімдіктерді желінгіштігі, химиялық құрамы, сіңімділігіне байланысты салыстырмалы бағалау.
Астық, бұршақ, қияқ-өлең, күрделігүлділер, шатыршагүлділер, алаботалар, раушан гүлдер, айқышгүлділер, қырықбуындар тұқымдастарына жататын көп тараған өсімдіктердің түрлерінің қысқаша морфологиялық, экологиялық және өндірістік сипаттамалары. Олардың малазықтық қасиеттерін, әр аймақта малға тиімділігін, сіңімділігін бағалау негіздері. Шабындықтың өнімі туралы түсінік, жайылымның мал азықтық көлемі оны есептеу әдістері.
4 Табиғи шабындық пен жайылымды жақсарту әдістері
Табиғи өсімдік қауымын жақсартудың әдістері мен негіздерін қолдану. Шабындық пен жайылымға жеңіл-желпі мәдени-техникалық жұмыстар жүргізу. Сумен қамтамасыз етілуін жақсарту және ретке қою. Табиғи шабындықтар мен жайылымдарды түбегейлі жақсарту және алдын-ала себудің негіздері. Ауыспалы егіс қолдану. Шөп қоспаларының негіздері. Шөп тұқымдарын себу әдістері мен уақыты. Күтіп баптау негіздері.
Үстіртін жақсарту жүйесінің кейбір ерекшеліктері. Өзен алқаптарында екпе шабындықтар мен жайылымдар қолдану. Көлтабандағы табиғи өсімдік қауымын жақсарту. Сортаң жерлердің табиғи өсімдіктерін жақсарту, өнімін көтеру. Шөлейт жерлердің құм басқан жерлерін жақсарту. Таулы жерлердің жартылай шөлейт және шөлейт аймақтарында екпе шабындықтар мен жайылымдар орналастыру.
5 Шабындықтарды және жайылымдарды пайдалану
Жайылым мен шабындықты тиімді пайдаланудың басты теориялық негіздері. Жайылым үлесі, жайылымдық шөптің қоректік құнарлығы және малды жазда жайылымда ұстаудың экономикалық тиімділігі. Жайылымды және шабындықты тиімді пайдалануда қойылатын негізгі талаптар. Жайылым сыйымдылығы. Жайылымды пайдалану, шабындықты пайдалану жүйелері. Ауыспалы жайылым және шабындық айналымын енгізу.
Көк балауса конвейері, маңызы және түрлері. Көк шөп пайдалану әдістері. Мәдени жайылымдар мен шабындықтар.
6 Мал азықтық егін шаруашылығы
Мал азығын егістікте өсіру – жемшөп қорын жасап, мал шаруашылығының тікелей өркендететін, ауыл шаруашылық өндірісінің негізгі бір бөлігі. Танаптық дақылдар, оларды жіктеу қағидасы.
Дақылдар туралы мағлұматтар. Қазақстанда таралуы.Алдыңғы қатарлы ауыл шаруашылығы өндірісінің, ғылыми- зерттеу ошақтарының, аудандар мен облыстардың жетістіктері. Мал азығының жалпы өнімін көбейтуде және сапасын арттыруда республика алдында тұрған міндеттер.
Өсіру технологиясы және жемшөп дақылдарын жинау ерекшеліктері. Интенсивтік егіншілікте малазықтық ауыспалы егістің орны.
Ферма маңындағы малазықтық ауыспалы егістік, шабындық-жайылым ауыспалы егістігі.
Өндіріске малазықтық егісті енгізу, оны толықтай пайдалану.
7 Жемдік дәнді дақылдар
Жемдік астық дақылдарының өнімін молайту- мал шаруашылығын құнарлы жемдермен қамтамасыз ету, олардың тағамдық мал азықтық құндылығы және қолданылуы.
Ерте егілетін жаздық дақылдар. Арпаның, сұлының шаруашылық маңызы. Биологиялық қасиеттері, таралуы, өнімі және сорттары. Интенсивтік өсіру технологиясы. Өнімді жинау мерзімі мен әдістері.
Күздік дақылдар. Жүгерінің, қонақ жүгерінің, тритикале, дәнді мал азықтық бидай, қара бидайдың шаруашылық маңызы. Биологиялық қасиеттері, таралуы, өнімі және сорттары. Интенсивтік өсіру технологиясы. Мал азығына пайдалану ерекшеліктері.