1. Биофизика пәні,медицина үшін маңызы.

Б.ф. биологиялық жүйені субмолекулалық,молекулалық,жасушалық,ұлпалық және ағзалық деңгейдегідамуын физика-химиялық тұрғыда зерттейтін ғылым

Б.ф алғаш рет 1892ж. К.Пирсонг Ғылым грамматикасы еңбегінде қолданылды.1961 ж. 1 дүние жүзілік биофизика ғалымдарының конгресінде биофизика өз алдына жеке ғылым ретінде танылды.Б.ф. төмендегідей бөлімдерден тұрады:1 молекулалық бф. 2 жасуша биофизикасы-жасуша мен органелла құрылысы,физикалық химиялық үрдісті мембрана қасиетін зерттейді.3 күрделі жүйке бф-сы бұл бөлім молекулалық, жасушалық деңгейдің өзара байланысын зерттейді.4 мүше, сезім биофизикасы-көру есту сезу секілді тірі биологиялық құрылымдағы құбылысты зерттеумен айналысады.

2. Биологиялық мембрананың негізгі қызметі.

БМ биофизикасы-жасуша ү/н ең маңызды жасуша биофизикасы негізгі бөлімі болып саналады. Себебі адам ағзасындағы көптеген маңызды процестер Бм ар-лы жүреді.Оның қызметтері.1 Мехаикалық- бұл арқылы жасуша тиісті қызметін атқарып,дербес болуына.2 Тосқауылдық-бұл жасуша қоршаған ортамен талғампаздық түрде пассивті және активті зат тасымалдау.3 Матрицалық-бұл арқылы Бм-де ақуыз бен фермент болу болуы қамтамасыз етіледі.4 Энергетикалық-Бм-де Атф синтезделеді, биопотенциал пайда болады.5 Рецепторлық-мұндай қызмет ар-лы БМ басқа жасушаларды танып білуге мүмкіндік алады.

3.Биологиялық мембрана туралы ғылыми болжамдардың даму тарихы.

Бм құрылысын алғашқы моделін 1902ж Отвертон деген ғалым ұсынды. Ол Бм ар- лы липидте жақсы еритін зат тез өтетінін байқаған. Осыны басты негізге ала отырып мембрана фосфолипидін жұқа қабатынан тұратынын болжады.1925ж Гортер мен Грендель эритроцит ауданы қосындысынан 2 есе үлкен болатынын анықтаған. Олардың биқабат құрауын да осы ғалымдар анықтаған. 1935ж Коул мен Картис Бм электрлік параметрін зерттеді.

4.Бм түрлері (модельдері)

1943ж Даниель мен Давсон Бм Бутербролтық моделін ұсынды. Бұл модель мембрана 3 қабатты деп қарастырылады Сыртқы бетінде ақуыз молекулалары ішкі бетінде липид молекулалары орналасқан. Бұл модель биофизика саласында 40 жылға жуық өмір сүрді.

5 Бм-ның сұйық мозайкалы моделі.

1972ж Сингер мен Никельсон Бм-ның сұйық-мозайкалы түрін ұсынды.Осы модель бойынша Бм негізгі қос қабатты фосфолипидтің ішінде батып орналасқан.Ақуыз фосфолипидтің ішіне батып орналасқан. Ақуыз сыртқы және интергралды болып 2-ге бөлінеді. Бм құрылысы сұйық-мозайкалы моделі қазіргі уақытқа кең тараған. Бірақ, ол модель де мембрана т-лы толық мәлімет бере алмайды.

6. 9. Жасуша мембранасының құрылысы. Интегралды және перифериялық ақуыздар.

Бм негізінен ақуыз және липидтен тұрады ал көмірсу Бм массасының 10% құрайды ақуыз 2 түрлі болады: Перифириалық-сыртқы; ол фосфолипид молекулаларын беттей жанаса орналасқан, ал Интегралды ақуыз липид молекулаларын тесіп өтеді, липид молекулалары арасында болады. Олар канал қызметін де атқарады.

7. 8. Фосфолипид молекуласының құрылысы. Биологиялық мембранадағы ақуыздар мен липидтер, түрлері.

Фосфолипид молекулалары 2 бөліктен құралады: полярлы бас және полярсыз құйрық 1 бөлігін бас,2 бөлігі құйрық.Фосфолипид молекуласы полярлы басы-гидрофильді, полярсыз құйрығы гидрофобты сумен әсерлеседі. Фосфолипид пен судың қоспасында бастары сулы ортаға қарай орналасса, құйрықты оған теріс орналасады.Себебі: фосфолипид молекулалары бас\ы фосфат, холин және майтекті глицериннен тұрады. Құйрығы екі қатар көмірсу молекулалары құрам тізбек түрінде болады.

10. БМ-дағы ақуыздар мен липидтердің қозғалғыштығы.

Мембранадағы фосфолипид молекулалары, қозғалғыштығы өте үлкен. Олардың қозғалысы-латериальды диффузияға әсер етеді. Л.д. деп- липид пен ақуыз молекулалары мембрана жазықтығында хаостық жылулық қозғалысын айтады. Фосфолипид әрбір молекуласы 1 секунд сайын ондаған миллион рет орын ауыстырады. 0 бір орын ауыстыруына кететін уақыт - Л.д. мембрананың тек бір қабат төңірегінде болады. Егер қозғалыс екі қабатта жүрсе, яғни фосфолипид молекулалары бір қабат екінші қабатқа орын ауыстырса бұндай қозғалыс түрі флип-флоп деп аталады. Бұл құбылыс л.о.ға қарағанда өте баяу жүреді яғни фосфолипид молекуласы бір беттен екінші бетке ауысуы п\н 1 сағаттай уақыт керек. Осыны Л.д.-ғы - пен салыстыратын болсақ л.д. флип-флопқа қарағанда миллиардтаған есе тез екенін көруге болады.Л.д. жылдамдығы үлкен болуы Бм-ғы химиялық реакция тез жүруіне ықпал етсе, Ф.Ф. болу өтуі мембрана тепе-теңдігін сақтайды.Ал ақуыздар ф-ф. Бойынша қозғала алмайды, тек өз осімен ж\е Л.д. бойынша қозғалады.