Заключэнне

Больш за два стагоддзі гісторыя беларускага народа была звязана з Рэчай Паспалітай. Гэты перыяд меў асаблівае значэнне ў першую чаргу для нацыянальнай самаідэнтыфікацыі беларусаў і іх палітычнага самавызначэння. Але трэба ўлічваць і той бясспрэчны факт, што як дзяржава Рэч Паспалітая была менш за ўсё зацікаўлена ў развіцці беларусаў як самастойнага народа. Наадварот, рабілася ўсё, каб сцерці з памяці беларускага народа яго этнічную прыналежнасць. Ва ўмовах пастаяннага нарастання польска-каталіцкага прыгнёту большасць беларусаў ўсведамлялі, што для свайго самазахавання як этнасу, для свайго далейшага гістарычнага развіцця яны павінны вярнуцца да сваіх агульнарускіх каранёў, да вытокаў сваёй дзяржаўнасці. Яскравым сведчаннем гэтага з’яўляецца вострая религиознонациональная барацьба, якая разгарнулася на беларускіх і ўкраінскіх землях і не спыняюць да прамога ўз'яднання іх з Расійскай дзяржавай. На працягу ўсяго перыяду існавання Рэчы Паспалітай у ёй паступова паглыбляўся падзел грамадства па нацыянальна-культурнай і сацыяльна-рэлігійнай прыналежнасці. На тэрыторыі Беларусі яго рысы мелі ярка выражаны характар. У канцы XVIII ст. беларускія магнаты былі католікамі, а шляхта ў большасці сваёй прытрымлівалася каталіцтва або уніяцтва, таму яны арыентаваліся на польскія нацыянальна-культурныя традыцыі. У той жа час большасць беларускага сялянства было праваслаўным. Нягледзячы на ​​колькасную перавагу ўніяцкіх прыходаў над праваслаўнымі, працэс замены праваслаўнага веравызнання каталіцкім у асяроддзі беларускіх сялян-уніятаў быў яшчэ далёка не завершаны. Гэта паўплывала і на палітыка-ідэалагічнае размежаванне ў беларускім грамадстве. Прыхільнікі каталіцкага касцёла і вярхушка уніяцкай царквы імкнуліся да захавання самастойнасці Рэчы Паспалітай, а пасля яе падзелаў - да аднаўлення гэтай дзяржавы ў ранейшых межах. У сваю чаргу праваслаўнае насельніцтва Беларусі, у тым ліку і большасць сялян-уніятаў, цягнулася да Расіі, якая не толькі традыцыйна лічылася галоўнай абаронцай праваслаўнай веры, але і этнічна і гістарычна была беларусам бліжэй Польшчы. Існаванне гэтых двух тэндэнцый і барацьба паміж імі сталі галоўнай асаблівасцю гістарычнага развіцця Беларусі на доўгі час.

Выкарыстоуваная літаратура

1 Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах: са старажытных часоў да нашых дзен: вуч. дапаможнік/ А. Ф. Вішнеўскі, Я. А. Юхо; пад агул. рэд. А. Ф. Вішнеўскага; М-ва ўнутр. спраў Беларусі, Акад.МУС, 2003.

2 Вішнеўскі, А. Ф. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі: Вучэб. дап. / А. Ф. Вішнеўскі. – Мн.: Акад. МУС Рэсп. Беларусь, 2003.

3 Гісторыя дзяржавы і права Беларусі / Т.І. Доўнар. - 2-е выданне. - Мінск: Амалфея, 2008.

4 Гісторыя Беларусі: У 2 ч. Ч.1. Са старажытных часоў да канца XVIII ст.: Курс лекцый. / І.П.Крэнь, І.І.Коўкел С.В.Марозава, С.Я.Сяльверстава, І.А. Фёдараў. - Мн.: РІВ БДУ, 2000.

5 Юхо, Я.А. Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі. – Мн., 1992.

6 Носаў, Б. В. Устанаўленне расійскага гасподства ў Рэчы Паспалітай. 1756—1768 гг. М., 2004

7 Энцыклапедычны слоўнік Ф.А. Брокгауза и І.А. Ефрона.

8 Вайсковая энтыклапедыя. Военіздат, Масква. В 8 томах, 2004 г.

9 Паноў, С. Гісторыя Беларусі. 11 клас / С. Паноў. - Мінск: Аверсэв, 2014.

10 Костяшоў Ю.В. Ад Альбрехта Бранденбургскага да Фрыдрыха II Вялікага.

11 Занеўскі, С. Падзенне Рэчы Паспалітай і роль шляхты ў гэтым працесе ў малюнках кракаўскай гістарычнай школы / С. Занеўскі // Гісторыя: праблемы выкладання. – 2011. – № 5. – С. 58 – 62.

12 Занеўскі, С.В. Польская шляхта і рускае самадзяржаўе ў палітычных памфлетах канца XVIII в. (гістарычны аналіз) / С.В. Занеўскі // Веснік ГрДУ. Сер. 1. – 2010. – № 3. – С. 8 – 17.

13 Занеўскі, С.В. Роля шляхты ў падзенні Рэчы Пасплітай і яго дальнейшы лес ў малюнках варшаўская гістарычнай школы (Т. Корзон, В. Смоленьскі) / С.В. Занеўскі // Веснік ГрДУ. Сер. 1. – 2011.– № 3. – С. 53 – 61.

14 Занеўскі, С.В. Польская шляхта ў абўэственнам тлумачэнні рускага народа (60–80-ые гг. XIX в.) / С.В. Занеўскі // Этнасацыяльныя і канфесіянальныя працесы ў сучасным обшастве: сб. науч. ст . / ГрГУ им. Я. Купалы; редкол. І.А. Можейко и др. – Гродно: ГрГУ, 2010. – С. 373 – 377.

15 Занеўскі, С.В. Апошняя папытка рэфарміравання заходня-беларускага дваранства ў праэкце І.К. Корвін-Мілеўскага / С.В. Занеўскі // Садружэства навук. Баранавічы – 2009: матер. V Міжнар. науч.-практ. конфер. маладых даследавацеляў, Барановічы, 21-22 мая 2009 г.: в 2 ч. / редкол.: В.Н. Зуеў і інш. – Баранавічы: БарГУ, 2009. – Частка 2. – С. 283 – 284.

27