Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
пособие Зертх.мед.б.терапевт аныктамасы 14.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
1.15 Mб
Скачать

Артериалдық гипертония

№6 кестеде артериалдық гипертония кезінде зертханалық тесттерінің тізімі көрсетілген.

6 кесте

Зертханалық тест атаулары

Негізгі

Зерттеу әдістері

Зерттеу құралдары

Қысқаша клиникалық зертханалық мағына

Жалпы қан анализі

+

Гематологиялық

Sysmex XT2000i

Қанның 33 параметрі, лейкоформула, ЭТЖ

Жалпы зәр анализі

+

Жалпы клиникалық

Urisys

Микроскоп

Зәр талдауы оның жалпы қасиетін зерттеуден,сонымен қатар химиялық және микроскопиялық зерттеулер жүргізуден тұрады.

Креатинин

+

Биохимия

лық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Азотқұрамды қосылыс,креатинфосфаттың түрленген өнімі.Шумақты түрде ғана бөлінеді,бүйрек каналында реарбсорбцияға түспейді.Креатинемия кез келген аурудан болған бүйрек қызметінің бұзылуының созылмалы және жедел түрімен ауыратын адамдарда анықталады.Бірақ,осы уақытта зәр шығару жолы бітелгенде,ауыр диабетте,гипертиреозда,акромегалияда,бауыр бұзылыстарында,бүйрек үсті қызметінің төмендеуі кезінде байқалады.

Несеп нәрі

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Белок алмасуының соңғы басты өнімі,бауырда синтезделеді.Анурияда,бүйрек жетімсіздігінде,жүрек жетіспеушілігінің ауыр түрінде,диабеттік комада,гипопаратирезда,шокта,белоктың шұғыл ыдырауында байқалады.

Холестерин

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан липидтері.Холестерин мөлшері ағзадағы липид алмасуының патологиясын көрсетеді,30-39және 40тан асқан адамдарда ХС мөлшері, сәйкесінше 6,21 және 6,72 ммоль/л коронарлы атеросклероздың дамуының қаупі жоғары.Жасы 20-29 дан жоғары адамдарда 5,17 ммоль/л.

Триглицериды

+

Биохимия

лық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Липидтік алмасу.Глицерин мен май қышқылдарының эфирлері қандағы нейтрал майлардың концентрациясының жоғарылауы ЛПОНП және хиломикрондардың I, IV, V типтеріндегі деңгейінің көтерілгенін көрсетеді.

Төмен тығыздықты Липопротеид (LDL)

+

Биохимия

лық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Липидтік алмасу. Атерогенді липопротеидтердің холестеролі.Төменгі тығыздықтағы липопротеидтердің қантамырларда атероскелоз дамуында концентрациясының көбеюінде,ЖИА болады.

Жоғары тығыздықтағы Липопротеиды (HDL)

+

Биохимия

лық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қандағы холестерин HDL мен ЖИА таралу жиілігі арасындатеріс корреляциясының тәуелділігі бар екендігі анықталған.Клиникалық практикада коронарлық атеросклероздан жүрек гликемиясы бар науқастарда HDL дың концентрациясы төмендегені анықталған.Осымен қатар,холестерин HDL дың мөлшерінің төмендеуі жедел гепатитте,бауыр циррозында,созылмалы сары ауруда байқалады.Оның деңгейінің көтерілуі созылмалы гепатитте,эстрогендерді қабылдағанда байқалады.ЖИА әрбір қауіп факторы(семіздік.темекі шегу,физикалық белсенділіктің жетіспеушілігі) HDL дің көрсеткіштерінің төмендлеуіне байланысты.Тұқым қуалайтын гиперальфахолестеринемиямен ауыратын адамдарда басқаларына қарағанда ЖИА мен инфаркт ауруы сирек кездеседі.

Гликемия профилі

+

Биохимиялық

Biosen

Қандағы глюкозаны тәулік ішінде 4 рет өлшеу.

Аспартатаминотрансфераза (АСТ)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан ферменттері. АСТ концентрациясының жоғарылауы миокард инфарктында 5 реттен 3-5 күнге дейін сақталады..

Калий

+

Биохимиялық

AVL 9180

Қан эритроциттері.Калий клетка ішінде су мен тұз алмасуында рөлі өте зор.Гиперкалиемия,гипокалиемиялардың клиникалық маңызы үлкен.Калийдің концентрациясының 3,5 ммоль/л –ден төмендеуі диафрагманың салдануына әкеледі.Концентрацияның 5,6 ммоль/л ден көбеюі жүйке бұлшықет және жүрек жұмысы бұзылыстарын шақырады.10 ммоль/л концентрацияда қарыншаішілік блокада қарыншалардың жыбырымен жүреді.13ммоль/л диастолада жүрек қызметін жоғалтады.

Натрий

+

Биохимиялық

AVL 9180

Қан электролиттері.Клетка сырты сұйықтығының негізгі катионы.Гипер және гипонатриемияның клиникалық маңызы бар.Концентрацияның 134 ммоль/л –ден төмендеуі апатияның,тәбеттің жоғалуының,жүрек айну,құсу,рефлекстердің бұзылуының, тиахикардия,анурияның пайда болуының,естиен тану гипотензиясының,психоздың клиникалық симптомокомплекстердің тууының алғашықы белгілерң болады. 169 ммоль\л –ден жоғары концентрацияда аурудың жалпы жағдайы нашарлайды,дене қызуы көтеріліп,тахикардия білінеді..

Жалпы коагулограмма

+

Гемостаз

Sysmex СА1500

CoaData

Коагулограмма – гемокоагуляция жағдайын және қан ұю факторларын,қандағы табиғи антикоагулянттарды және фибринолиз жүйесінің белсенділігін сипаттайтын функционалды фазалық тест,.

Реберг сынамасы

+

Биохимия

лық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Шумақтық фильтрация мен түтікшелік реабсорбцияны бағалауға пайдланылады.Несеп және қандағы диурез бен креатининнің концентрациясының минуттық мөлшерін анықтауға негізделеді.Қалыпты шумақтық фильтрация 80-120 мл/мин., реабсорбция 97-99 %. Несеп 4, 12, немесе 24 сағ ішінде алынады.Зерттеу ортасында қан алынады.

Гомоцистеин

Иммуноферментті

Stat-Fax

Sunrise TS

Қан плазмасындағы гомоцистеин деңгейінің жоғарылауы ЖҚЖ ауыр асқынуларына алып келетін қауіп факторы болып табылады. ГЦ жоғарылаған адамдарда миокард инфаркты және инсульттің даму қаупі бар.

Дегидроэпиандростерон (ДГЭА)

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

ДГЭА –бүйрек үсті безінің андрогенді гормоны,төменгі жыныс жолдарының дамуы мен оларды бірқалыпты ұстап тұруды қадағалайды. Андрогенитальді синдромда, гирсутизмде, аналық без поликистозында,бүйрек үсті безінің ісіктерінде,Штейна-Левенталя синдромында, туа біткен бүйрек үсті безінің гиперплазиясында диагностикалық маңызы зор..

Кортизол

+

Иммуноферментный

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

Барлық глюкокортикоидты гормондардың негізгі физиологиялық белсенді гормоны болып табылады.АКТГ да стимуляцияланады. Кортизол стресс гормоныжәне ағзаны барлық өткір өзгерістерден қорғап тепе теңдікті сақтап отырады,белок метаболизміне,көмірсу мен липидтер,электролитті балансты реттеп отырады...

Адреналин

Иммуноферментті

Stat-Fax

Sunrise TS

Адреналин – бүйрек үсті безінің милы қабатының гормоны. ОЖЖ симпатикалық медиаторы,зат алмасудың жасушаішілік алмасуына гликогенолиз және липолизге қатысады.

Пролактин

+

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

Гипофиздің алдыңғы бөлімінде түзіледі.Сүт безінің дамуы мен сүт бөлінуіне қатысады.Пролактиннің жоғарылауы гипофиз ісігінде,аменорея,гипоталамо-гипофизарлы бұзылыстард,біріншілік гипотиреозда ,невротикалық анорекцияда,аналық безі поликистозында,бүйрек жетіспеушілігінде,эстроген өндірілуінің жоғарылауында,пероральді контрацевтивтерді қолдануда,морфин мен резерпин қолданғанда жоғары болады.

Адренокортикотропты гормон (АКТГ)

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

АКТГ аденогипофизде өндірілетін гормон,бүйрек үсті безінің стероидты гормондарын,яғни,альдестерон,кортизол және андрогендікәсер ететін кортикоид өндірілуін реттеп отырады.АКТГ кортизол деңгейінің негізгі модуляторы болып табылады.Қан сарысуындағы АКТГ деңгейін анықтау Иценко Кушинга,Адиссона ауруы,гипофиздің автономды продуцирленген ісігі синдром Нельсона), ггипофиз гипертрофиясы АКТГ дефицитінен және АКТГ нің эктопиялық секрециясы,эндокринді емес ісік ауруларыныңдифференциалды диагностикасы үшін керек. опухолями неэндокринного происхождения.

Эстрадиол

+

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

Аналық безде түзілетін әйелдердің жыныстық гормоны,ал ерлерде азда,ған мөлшерде бүйрек үсті безі қабатында түзіледі.Зерттеу өткізуге негізгі көрсеткіштер: қыз блаларда пубертатты кезеңде-жыныстық дамудың кідіруі;ал әйелдерде жұмыртқа жасушасының жеткіліксіздігі,етеккір циклінің бұзылуы,бедеулік,аналық безінің поликистозы,гипофизарлы жеткіліксіздік,ЭКО ға сұрыптау жасағанда. Әйелдерде менопаузада – гипофизарлы жеткіліксіздік,ЗГТ ға ұсыныста, менопаузалы метрораггия, аналық безі мен бүйрек үсті ісіктері,тамоксифеном еміне сұрыптау;ерлерде –ісік, азооспермия, олигоспермия, бауыр аурулары.

Тестостерон

+

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

Ер адамдардың жыныстық гормоны.Тестостеронның жоғарылауы әйелдерде бүйрек үсті безі немесе гирсутизм белгісі болуы мүмкін.