Бауыр аурулары

Зертханалық тест атаулары

Негізгі

Зерттеу әдістері

Зерттеу құралдары

Қысқаша клиникалық зертханалық мағына

Аланинаминотрансфераза (АЛТ)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан ферметтері.Ферменты крови. Исследование активности Аминотрансфераза белсенділігін зерттеу бауыр ауруларының диагностикасы мен дифференциалді диагностикасында басты орынды алады. Инфекциялық гепатитте ерте кезендеде белсенділігі жоғарлайды. Жедел вирусты гепатитте АЛТ белсенділігі 100 еседен көп, 3000-8000 е/л жетеді, ал АСТ 27 есе.Аз гиперферментемия созылмалы гепатитте байқалады.Обструктивті сарғаюда,бауырішілік холестазда, бауыр циррозында, карцинома метастазында АСТ деңгейі АЛТ салыстырғанда жоғары сатыда болады.Белсенділігінің жоғарлауы жедел токсикалық және дәрілік бауыр зақымдануында, ишемиялық гепатитте байқалады.

Аспартатаминотрансфераза (АСТ)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Сілтілі фосфатаза (СФ)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан ферменттері.СФ белсенділігі қандда жоғарлауы екі түрлі патологияда байқалады:сүйек аурулары, остеобластардың пролиферациясымен байланысты, холестазбен жүретін құбылыстармен.

Лактатдегидрогеназа (ЛДГ)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан ферменттері.Ферменты крови. Повышение активности ЛДГ белсенділігінің жоғарлауы барлық клетка зақымдануына тән.Цитолизге және цитоплазма ысырап етуіне алып келеді.Жедел гепатитте ЛДГ жоғарлауы сарғаюдың бірінші аптасында байқалады.Көптеген бауыр ауруларында, әртүрлі гемолизде, анемия, қатерлі түзілістерде мөлшері жоғарлай береді.

Гаммаглутамилтранспептидаза (ГГТП)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан ферментті.Бауыр аурулары мен гепатобилиарлы тракт диагностикасында ГГТП анықтау маңызды.Вирусты гепатитте белсенділігінің жоғарлауы 90 %жағдайда байқалады қалыптыдан 5-6 есе өседі.ГГТП мен СФ белсенділігінің жоғарлауы трансаминаза белсенділігі төмендегенде байқалады. Сауыққан кезде қалыпқа түседі.Приходит в норму при выздоро-влений.Созылмалы холангиогепатитте фермент активтілігі жоғарлайды.Бауыр ісігінің метастазы бар науқастардың 100 % белсенділігі 15 есе жоғарлайды. Обтурационды сарғаюы бар науқастарда 15 тен 140 дейін ГГТП белсенділігі жоғарлайды. Жедел панкреатитте 25 есе қалыптыдан жоғарлайды.ГГТП әсіресе алкаголді гепатотоксикалық әсерге сезімтал.

α-амилаза панкретикалық

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан ферменті. Альфа-амилазаның белсенділігі ұйқы безінің ауруларында жоғарлайды.Жедел панкреатитте фермент белсенділігі зәрде және қанда 10-40 есе жоғарлайды. Гиперамилаземия аурудың бастапқы сатысында пайда болып,дамығаннан 12-24 сағаттан кейін және тез төмендейді, қалпына 2-6 тәуліктен кейін келеді. Гиперамилазурия гиперамилаземияға қарағанда ұзаққа созылады. Ферменттін белсенусіз жедел панкреатит дамуы мүмкін (тоталді панкреанекрозде).Аз мөлшерде гиперамилаземияны панкреатикалық емес туындылар – холцистит, холелитиаз, разрыв өтқабының жыртылуы, бүйрек аурулары, пневмония, травматикалық шок және т.б. аурулар шақыруы мүмкін.

Жалпы α-амилаза

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Глюкоза

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Көмірсу алмасуының басты компоненті.Қалыпты жағдайда қандағы деңгейі көп көмірсу тұтынғанда, физикалық жүктеде, қатты эмоцияға берілгенде жоғарлайды. Гипергликемия көптеген патологиялық жағдайларда байқалады: қант диабетінде, жедел панкреатитте, жарақаттарда және бас миының шайқалуында, энцефалитте, токсикоздарда, ауыр тиреотоксикозда, муковисцидозда, бүйрекүсті безінің және гипофиздің алдынғы бөлігінде гормонның жоғарлауында. Гипогликемия инсулинді мөлшерден тыс пайдаланғанда, қатерлі ұйқыбезі ауруында, қатерлі ісіктерде, бауыр зақымдалуда, гипотиреозде болуы мүмкін.

Тимол сынамасы

+

Биохимиялық

Фотометрия

Коллоидты-тұнба реакциясы бауырдың қабыну бұзылыстарын анықтау үшін қолданады. Оның 90-100 % жағдайдағы оң сынамасы токсикалық, вирусты гепатитте, аурудың сарғаюалды сатысындада байқалады.Оның оң сынамасы постгепатитті және бауырдың постнекротикалық циррозында, коллагенді ауруларда, вирусты инфекцияда, малярия науқастарда байқалады.

Жалпы ақуыз

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus -АU640

Қан сарысуындағы жүздеген әртүрлі ақуыз қоспасының күрделі суммарлы концентрациясы. Жалпы ақуыз өзгерген,құрамы салыстырмалы немесе абсолютті болып бөлінеді. Салыстырмалығы – қан көлемі өзгерісіндегі су жүктемесінде, көп көлемде тұзды ерітінділер инфузиясында немесе іш өту мен құсу әсерәнен дамыған ағзаның дегидратациясы, жоғарлаған терлегіштіктен.Абсалюті жалпы ақуыз құрамын салыстырмалықтан ажырату үшін сарысу көлемі мен гематокритті анықтау қажет.

Ақуыз фракциясы

+

Электрофорез

MiniCap Sebia

Қан ақуыздарын электрофорезден өткізгенде 5 негізгі альбумин фракцияларын айқындайды- глобулин альфа1, альфа 2, бета, гамма. Альбумин – концентрациясы сусыздану кезінде жоғарлайды, ал төмендеген синтезі альбуминді көп жоғалтқанда анықталады. Альфа-1 глобулин – ақуыздың жедел фазасының әсерінен жоғарлайды. Альфа-2 глобулин – нефротикалық синдромда, қабынуда, жаңа түзілістерде, некроздарда, паразитарлы ауруларда жоғарлайды.

Вета-2 глобулиндер –гиперлипопротеидемияда, эстроген ішкенде, теміртапшылықты анемияда, қабынуларда, созылмалы инфекцияда, созылмалы бауыр ауруларында, нефротикалық синдромда жоғарлайды.

Гамма-глобулиндер – жедел қабынуда, созылмалы гепатит пен бауыр циррозында, саркаидозда, туберкулезде, аутоиммунды ауруларда, миеломды ауруларда, Вальденстрем макроглобулинемиясында, лимфолейкозда жоғарлайды.

Несеп нәрі

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Ақуыз алмасуының негізгі соңғы өнімі, бауырда синтезделеді.Жоғарлауы анурияда, бүйрек жетіспеушілігінде, ауыр жүрек жеткіліксіздігінде, диабетикалық комада, гипопаратиреозде, шокта жоғарлауы байқалады

Холестерин (ХС)

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Қан липиді. Холестерин деңгейін ағзаның липидті алмасу бұзылыстарында көрінеді. Коронарлы атеросклероздың даму қаупі 30-39 және 40 жастан асқан адамдарда байқалады, 6,21 и 6,72 ммоль/л жоғарлайды. Адам 20-29 асқанда 5,17 ммоль/л жетеді.

Жалпы билирубин , байланысқан тікелей , байланысқан емес тікелей емес.

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Билирубин – сары-қызғылт пигменті, образующийся в ретикуло-эндотелиалді жүйедегі гемоглобин,миоглобин,цитохром ыдырауынан түзіледі. Пигментті алмасу бұзылыстардың субъективті белгілері –сарғаю пайда болуы, появление желтухи, көбінесе билирубин деңгейі қанда 27-34 мкмоль/л байқалады.. Гипербилирубинемияның себебі болуы мүмкін:1.Эритроцит гемолиз күшеюі (гемолитикалық сарғаю); 2. Бауыр жасуша қызметінің бұзылыстары (паренхиматозды сарғаю); 3.Өт шығуының бөгелуі ( обтурациялық, өт іркілуі).

Өт пигменттері

+

Биохимиялық

Integra Cobas

Оlympus АU640

Зәр пигменті. Билирубинурия бауырдан тыс өт жолдары бітелуі,паренхиматозды сарғаюда, гемолитикалық сарғаю кезінде байқалады.

Жалпы коагулограмма

+

Гемостазиология

Sysmex СА1500

CoaData

Қанұю жүйе көрсеткіштері.

Жалпы қан анализі

+

Гематологиялық

Sysmex XT2000i

Қанның 33 параметрі, лейкоформула, ЭТЖ

Жалпы зәр анализі

+

Жалпы клиникалық

Зәр анализі жалпы оның құрамын зерттеуден, сонымен қатар химиялық және микроскопиялық зерттеуден тұрады.

ИФА вирусты гепатиттер маркері:

HAV IgM Ab – Вирусты гепатитке антидене А;

HBs Ag – Вирусты гепатитке беткей антигені В;

HBs Ab – беткейлік антигенге антидене;

HBe Ab – вирус гепатит В

HBe Ag – вирус гепатит В

HBc Ab – вирус гепати В

HBc Ab IgM – вирус гепатит В

HCV Ab - вирус гепатит C

HDV Ab - вирус гепатит D

HEV Ab - вирус гепатит Е

+

Иммуноферментті

Elecsys 2010

Stat-Fax

Sunrise TS

Вирусты гепатит В ауруының сатысын анықтау үшін сызбамен берілген:

Аурудың жедел фазасы: HBsAg, HBeAg, anti-HBcor IgM анықтау,

Реконвалесценция фазасы: anti- HBcor жалпы., anti-НBe

Сауығу фазасы (иммунитет): HBsAb, HBeAb, HBcAb жалпы.

Вирусты ГВ науқастарды мониторингі,аурудың сатысын, болжамы мен нәтижесін анықтау үшін - инфицирленген ВГВ барлық маркерлері қолданады.

Энтералды вирусты гепатиттер А және Е анықтау үшін жалпы антидене (anti-HAV, anti-HEV) қолдану инфекцияның ерте немесе бұрын өткерілген фазасын анықтайды. Постинфекциялық вирусты гепатит А жалпы антиден оншақты жыл бойы сақталады, ал вирусты гепатит Е – бірнеше жыл болуы мүмкін.

Вирусты гепатит С стандартты спецификалық серологиялық тестті вирусты гепатит С анықтайтын жалпы антидене болып саналады.Ол жедел және созылмалы инфекция маркері боып табылады.

ПЦР ДНК, РНК вирус гепатит А,В,С,Д.

ПЦР вирусты жүктеме В,С

ПЦР генотипирті вирус гепатит С

+

ПЦР генді-молекулярлы

Real-Time Rotor-Gyne-6000

Вирусты гепатиттің генетикалық маркерларын анықтау: ДНК ВГВ, РНК және ДНК ВГС.

Вирусты жүктеме ВГВ мен ВГС және генотипті ВГС белгіленген ем жүргізу үшін генетикалық маркерларды анықтайды және емдеу тактикасын таңдау үшін.

Генотипті ВГС клиникалық маңызы: Генотипті 2 және 3 тен көп тасымалдаушылардың терапияға жауабы, альфа-интерферон терапиясына ұзақ жауабын алу; Терапия ұзақтығы – 1 генотиптің емдеу ұзақтығы 48 апта, 2 және 3 генотип емі 24 апта; Патогенділігі - ВГС тасмалдаушы генотип 1b тез арада бауыр циррозы дамиды, болжамы ауыр бауыр трансплантациясымен.

Альфафетопротеин (АФП)

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

Онкомаркерлер.АФП жоғары деңгейі гепатоцеллюлярлы карциномасы, өт қапшығының,өт жолдарының, ұйқы безінің қатерлі ісіктерінде, тестикулярлы ісіктерде, тератомаларда, тератобластомаларда; эмбрионалді туынды ісіктері бар науқастарда кездеседі.

Ракті эмбриональді антиген (РЭА)

Иммуноферментті

Elecsys 2010 Roch

Access 2 Beckman

Онкомаркерлер. Әртүрлі локализацияда орналасқан ісіктерде РЭА деңгейі жоғарлайды және ісікті процес жағдайын дәл анықтап береді. Алшақ орналасқан метастаздарды диагностикалау үшін қан сарысуынан РЭА анықтауымызға болады. РЭА деңгейінің жоғарлауын асқазан жолдарының әртүрлі карциномасында, өкпе, сүт безі, бас пен мойын ісіктерінде, дәнекер тінің қатерлі ісіктерде көруімізге болады. РЭА органоспецификалық ОМ қосып анықтауымыз тағайындалады.(СА -242, СА 19-9, СА 15,3, СА 125). РЭА ақуыздың жедел фазасы, сондықтанда оның деңгейі әртүрлі иммунды, жедел және созылмалы қабыну ауруларында жоғарлауы мүмкін.

Антимитохондриалді антидене (АМА)

Иммуноферментті

Stat-Fax

Sunrise TS

АМА –митохондряныі ішкі және сыртқы мембранасында орналасқан әртүрлі ақуыздарға қарсы аутоантидененің гетерогенді тобы.Олардың басты антиденелері тіндерде орналасқан. АМА біріншілік билиарлы циррозда (ББЦ) – созылмалы бауыр ауруларында, қабынумен обструкциямен өтетін бауырішілік өт жолдарының, бауыр жеткіліксіздігін анықтау үшін диагностикалық маңызы зор

Иммунды статус. Жасушалық және гуморальді иммунитет негізі.

Иммуноло-гия

Facs Calibur проточ. цитометр

Жасушалық иммунитетті зерттеу арқылы біріншілік немесе екіншілік иммунды тапшылықты анықтайды, сонымен қоса иммуностимулдеуші терапияны бағалау үшінде қолданады. Жасушалық иммунитет әртүрлі популяциядағы Т- және В- лимфоциттермен берілген, осы иммунитет жағдайын бағалау үшін маңызды рөл атқарады.Т-лимфоциттер кластер дифференцировкасымен қосылған беткей антигенімен жүреді. Олар біріншілік стимулятор В-лимфоциттермен қандағы, тіндегі моноциттермен орындайды. Жасушалық иммунитеттің Т-негізін бағалау үшін Т-лимфоцит санын (СД3), Т-хелперлер(СД4), Т-супрессорлар (СД8) и Т-киллерлерді(СД16), цитокин жүйесі мен Т-лимфоцит белсенділігін зерттейді