Темірбетон элементтерінің орын ауыстыру есебі. Созылған бөлігінде жарығы жоқ элементтердің майысуы және қисықтығы.
Жарық жоқ бөлігіндегі элемент қисықтығы. Жарықсыз жұмыс жасайтын конструкцияға әдетте алдын ала кернеуленген элементтер жатады. Созылған бөлікте жарық жоқ немесе ол жабылған болса, денені серпімді деп қарап, элементтер қисықтығын кернеулік-деформативтік жағдайдың I кезеңінде анықтайды.
Иілгіш және орталықтан тыс күш әсер ететін элементтердің толық қисықтығын мына формула б/ша анық-ы:
Мұндағы:
және
-
қысқа және ұзақ мерзімді күштерң әсерінен
пайда болған қмсықтық;
-қисықтығы.
Формуласымен
анықталады, мұндағы М-иілу моменті;
В-келтірілген қиманың қатаңдығы; 0,85
– бетонның
қысқа
уақытты
жылжығыштығының
әсерiн ескеретiн коэффициент;
– бетонның
ұзақ
уақыт
жылжығыштығынан
деформацияның
өсуiн ескеретiн коэффициент;
қысқа
мерзiмдi күштерде
–
;
тұрақты
және ұзақ
мерзiмдi күштерде
ауа ылғалдылығы
40-75% болғанда
-
;
тұрақты
және ұзақ
мерзiмдi күштерде
ауа ылғалдылығы
40%-дан
аз болғанда
.
–
қысқа
мерзiмдi алдынала сығудан
(Р)
болатын қисықтық:
Мұндағы
Р-сығу күші.
-алдын
ала сығудан бетонның жылжығыштығы мен
шөгуінен болатын қисықтық:
-
бетонның
жылжығыштығынан және шөгуінен болған
созылған арматураның ауырлық орталығы
деңгейінде және сығылған бөлік шетіндегі
салыстырмалы дефомациялар. Кернеуленбеген
арматуралы элементтер үшін
деп қабылданады.
Майысуды анықтау. Темірбетон конс-ры элем-ң майысуын құрылыс механикасының ережелері бойынша, қисықтықтың мәнін қолдана отырып анықтайды.
Тұрақты қималы кернеуленбеген арматуралы арқалықтардың майысуын :
Мұндағы
-элементтің
есептік схемасына және күштер түрлеріне
байланысты коэф. Бос жатқан екі тіректі
бір аралықты бір қалыпты таралған күш
әсер ететін аралық үшін
, арқалық ортамына шоғырланған күш әсер
еткен жағдайда
;
бір жағы бос, бірқалыпты таралған күш
әсер ететін аралық үшін
;
бос жағына шоғырланған күш әсер ететін
аралық үшін
.
Ең
үлкен момент әсер ететін қимадағы толық
қисықтық
.
Алдын ала керу шамасын тағайындау.Алдын ала кернеулену шығындары.
Зерттеулерге қарағанда, жоғары берiктiктi болатты алдын-ала кернеуленген конструкцияларда ойдағыдай қолдануға болады. Алдын-ала кернеуленудi жасау пiкiрi жүзден аса жыл бұрын туды. Алдын ала арматураланған темiрбетон алу үшiн арматураны керiп бекiту керек, содан кейiн бетонды құйып, ол қатайғаннан кейiн арматураны босатып жiберу керек. Бұдан кейiн арматура қысқаруға тырысып, бетонды қысады. Мұндай конструкциялар алдын-ала кернеуленген деп аталады.
Алдын-ала кернеулену конструкцияларда жарық пайда болмауына әсер етедi және темiрбетон элементтердiң қаттылығын арттырады.
Темiрбетон элементтердiң алдын-ала кернеуленуi екi тәсiлмен iске асырады:
1. Тiрекке тарту - жоғары берiктiктi арматура бетонды құйғанға дейiн тiрекке тартылады, содан соң бетон құйылып, бетонға белгiлi форма берiлiп және керектi берiктiкке жеткеннен кейiн арматура тiректен босатылады.
2. Бетонға тарту - бұл тәсiл бойынша арматура алдын-ала әзiрленген бетон немесе арматураланған темiрбетон элементтердiң каналдарына немесе тесiк, шұңқырларына орналастырылады.
Бетон керектi берiктiкке жеткеннен кейiн, арматура тартылады да анкерге iлiнедi, содан соң арматура бетонды қысады. Содан кейін бетон мен арматура арасындағы қалған тесiк бетонмен бiтеледi. Зауытта дайындау барысында көбiнесе бiрiншi әдiс қолданылады.
Алдын-ала кернеулену механикалық, электротермиялық, электротермомеханикалық және физико-химиялық әдiстермен iске асырылады.
Арматураны тарту процесiнде күштiң арматурадан бетонға берiлу барысында бетонның сығылуынан кейiн бiртiндеп уақыт өтуiне байланысты арматурада әртүрлi себептердең алдын-ала кернеулену күшi азая бастайды, жойылады. Кернеулену күшiнiң жойылуы екi түрлi себептен - арматураны тiрекке тартудан және бетонның шөгуiнен, жылжуынан болуы мүмкiн.