- •1 Билет
- •1 Беттің кедір-бұдырлығы.
- •2. Қажалудың классификациялық түрлері.
- •3. Релакциондытербелістерді есептеу.Үйкеліс жүйесінің эквивалеттік схемасы.
- •2 Билет
- •1.Беттер қасиеттерінің өзгерісі. Деформациямен пайда болған өзгерістер.
- •2. Микроөту.
- •3. Ленталық муфталар мен тежегіштердің кемшіліктері.
- •3 Билет
- •1. Беттердің жанасуы.
- •2. М.М.Хрущевпен ұсынған қажалудың классификациясы.
- •3. Микрокесу. Микрокесу механизмі.
- •4 Билет
- •Тозудың негізгі сипаттамалары. Салмақтық тозу.
- •Сызықтық интенсивтік тозу.
- •3. Құрылыс машиналарының жүріс құралдарының рельс-құрылыс жүрісі.
- •5 Билет
- •1. Адгезионды-деформациялы үйкеліс.
- •2. Фрикциондық байланыс және оның классификациясы.
- •3. Бульдозерлер мен қарапайым спектрлер үшін қажалу күштері.
- •6 Билет
- •1. Жұмыс алды үйкеліс және оның әдісі.
- •2. Даму Боуден және Тебор теориясы.
- •3. Фрикционды заттың жылу өткізгіштігін анықтау.
- •7 Билет
- •1. Әртүрлі факторлардың тозуға әсері.
- •2. Жарты эмперикалық есептеу формуласы.
- •3. Қажалуды өлшеу әдісі.
- •8 Билет
- •Беттік қабаттағы қоршаған ортаның әсерінен болатын өзгерістер.
- •2. Сұйық майлы қабықшасының температуралық әсері.
- •3. Майлылықтың адсорбциялық табиғаты.
- •9 Билет
- •1. Үстіңгі қабаттың әсерлесуі, функционалды байланыстың әсері.
- •2. Қарқынды қайрақты тозуға ұшырайтын бөлшектерді жасау.
- •3. Зерттеу тәжірибелерді модельдеу.
- •10 Билет
- •1. Антифрикциондық байланыстар .
- •2. Беттердің кедір-бұдырлығы, кедір-бұдырлық анықтамасы.
- •3. Гарди және Биркан-шой зерттеулері.
- •11 Билет
- •1. Жүктеменің тозуға әсері.
- •2. Шекті майлау қабығының құрамының анықталуы.
- •3. Майлағыштың өзара әсерінен үйкеліс беттерінің өзгеруі.
- •12 Билет
- •1. Беттің бұзылуы.
- •2.Майлағыш жұмысының механизмі.
- •3. Кинематикалық шек үйкеліс коэфициентінің микрогеометриялық бетке әсері.
- •13 Билет
- •1. Екі қатты дененің жанасуы.
- •2. Беттер қасиеттерінің өзгерісі.
- •3. Контур денеге материяның өтуі.
- •14 Билет
- •1. Беттің бұзылуы. Тозу бөлшегінің пайда болуы.
- •2. Үйкеліс және тозу үрдістер облысын шектейтін шарттар.
- •3. Серпімді деформация.
- •15 Билет
- •1.Деформациямен пайда болған өзгерістер.
- •2.Орта концепциялар және есептік модельдер.
- •3. Тозудың физикалық бейнесі.
2. Үйкеліс және тозу үрдістер облысын шектейтін шарттар.
Дақтардың түзілу және бұзылу түрлерін материалдарды бөліп алу жағдайларына байланысты бағалайтын болсақ, онда оларды 3 топқа бөлуге болады: бірінші материал циклдарын аса үлкен санында бөлінетін дақтар; екінші негіз материалы дақтардың бір реттік түзілуі және жоғалуы кезінде бөлінетін дақтар; үшінші аралық жағдай, онда негіз материалы дақтардың көп реттік түзілуі және жоғалуы кезінде бөлінетін дақтар.Сыртқы үйкеліс үшін жұқа беттік қабаттағы барлық деформациялық үрдістердің локализациясы қажет. Өйткені әдетте, адгезиялық тігістің беріктігі жақын жатқан материалдың беріктігінен жоғары болады, онда қатты дененің сыртқы үйкелісі үшін осы денелердегі жұқа беттік қабыршақтары болу қажет. Үйкеліс деп фрикционды байланыстарды өтумен шартталған кедергіні айтуға болады.Тозу деп фрикционды байланыстардың бірінші, екінші, төртінші түрлерін бұзып, матриалды бұзып алу деп аталады. Бұзудың үшінші түрін тозу деп айтуға болмайды, өйткені оған өлшемдердің өзгеруімен байланысқан кез келген операция сәйкес келеді және сәйкесінше беттерді өңдеудің техникалық операциялары және тозу арасында айырмашылық бөлшегі қалады.Сонымен , тозу – фрикционды байланыстарды көп реттік бұзу нәтижесінде материалды бөліп алу үрдісі. Бұл анықтамадан бізге анық болатыны тозуға төзімділік сипаттамасының негізгі қайталанатын деформацияға беттік қабаттардың қарсы тұру қабілеті болып келеді. Серпімді деформациялау кезіндегі беттік қабаттардың қажуы машиналар бөлшектерінің тозуының негізгі себептері болып келеді.
3. Серпімді деформация.
3. Серпімді деформациялану. Жеке әрекеттесуші шығыста тангенциалдық бағытта, нормаль бағытқа қарағанда жоғарғы қаттылық мәнге ие. Сондықтан контршығыстың әсерінен шығыс материал ауданымен бірге енеді. Әрі қарай ол серпімділік күшінің әсерінен түзу болады және ауытқулар жасап қайтадан басқа шығыстармен кезігеді. Нәтижесінде барынша кең спектрретін сипаттайтын дыбыстық аутқулар байқалады. Ауырлықты көбейткен сайын ауырлық жиілігі төмендейді. Сырғанау жылдамдығының өсуі мен ауытқу жиілігі өседі. Ауытқу ретінегізінен міндетті күш ретімен анықталады, дақтық типі мен сырғанау жылдамдық қадамдары арқылы. Металдарға серпімді ығыстырудың қолданғанда көбінде металдың металдың серпімді күйімен пластикалық күйге жеңіл өтуіне күмән туады. Біздің ойымызша ол фрикциалық байланыс бұзылуының негізгі түрі болып табылады. Зерттеушілердің көбісі жоққа шығарғанымен серпімді деформацияның тегіссіздігіне төмендегідей жағдайларды қарастыруға болады.
а) үйкеліс кезінде дыбыс пайда болады, яғни серпімді деформациядан туындайтын жоғарғы ауытқу жиілігі болады.
б) Граммафондық пластика мен ине арасындағы байланыс кернеуі 50 кг/мм тең, бұл жағдайда деформация серпімді, себебі пластика алғашқы байланыста жұмыстан шығып қалар еді.
в) Өңделген бетте (Иогансон плиткаларында) тегіссіздік жоғарғы дәрежеге ие 0,05 - 0,1 мк, тегіссіздіктің қисықтық радиусы 200 – 100 мк, серпімді деформациядан пластикалыққа өткен кездегі қатысты деформация 0,01 R-ге тең яғни, 1 – 2 мк тегіссіздік көрсеткішінен жоғары.
Беттің тегіссіздік биіктігінен жоғарығы дәрежеде ене алатындықтан, бұл жағдайдағы пластикалық деформация болмайды. Сондықтан барынша кіші шығыстары беттің серпімді деформация жағдайында болады және беттерді толық сыққанда олар пластикалық күйде болмайды.