2.Майлағыш жұмысының механизмі.

Майлағыш жұмысының механизмі туралы ерте жұмыстарды гарди орындаған еді, ол қатты дене бетіне адсорбциямен май қышқылдарының майлағыш әрекетін байланыстырады. Мұнда молекулярлы түзбек қаншалықты ұзын болса, соншалықты майлағыш әсері эффективті болды. 20 – сретте. Үйкеліс коэффиценттің молекулалық салмақтан тәуелділігінің эксперименталды нәтижелері көрсетілген. Бұл түсініктер спирттерге және көміртекті қосылыстарға байланысты. Воуден және Табор майлағыш әсер тек молекулалық тізбектің ұзындығымен түсіндіремейтіндігі көрсетті. Мысалы. Алкилалюминийдің қысқа тізбегі үйкеліс коэффициенттің ұзындығымен, үйкеліс коэффициентің үлкен мәнін береді. Жаңа облыстық полимерлердің майланғыш әсерінің зерттеулер механизмі жарық береді.

Тобор және Уннер силиконды қосылыстардың майлағыш әсерін зерттеу нәтижесінде силиконды қосылыстырдың майлағыш қасиеті оның тұтқырлығына байланысты және металл мен силикон арасындағы физика – химиялық байланыстарға тәуелді еместігін көрсетті . Майлағыш молекулалары бетке талаңыз түзбей горизонтальды орналасады, осыған орай майлағыш жұқа қабаттағы гидродинамикалық болып кірді. Бұл жағдайда маңызыды сипаттама болып тұтқырлық және оның температура мен қысағы байланысты өзгерісі, қимаға қарсыластығы болды. Олар келесі майлағыш кбаленттігнің сипаттамалық критерий ұсынады

(5.1 )

Мұнда -  Сырғанау жылдамдығы

 - ішкі үйкеліс коэффициенті

R- жорғалау радиусы

N- жүктме

В.С. Шедров шекаралық қабыршақ пен қатты беттің әсерлесуін аналитикалық тұрғыда түсіндіреді.

Г. Н. Фукс жағдай үшін молекулярлы – механикалық теорияны ұстанып, майлағыш жетіспегенде бетке химиялық әсер түспейді, сол кездегі үйкеліс келесідей сипатталады:

( 5.2 )

Мұнда β γ жанасу ауданының реалды бөлшегі;

 , m , n молекулярлы шекаралық қабаттағы сәйкес материалдың сырәдағы беріктігі.

Майлағыштың эффектілігін жасаудың қиындығы беріктіктің беттік қабатында төмендеуі тозуға әкелмеуін тудыру жағдайымен байланысты.

Тозуға төзімділікті арттыру үшін қабаттың максималды тұрақтылығы қажет, яғни бұзылусыз көп ретті деформацияға төзу керек. осы екі талаптарды орындау – негізгі қиыншылық.

3. Кинематикалық шек үйкеліс коэфициентінің микрогеометриялық бетке әсері.

13 Билет

1. Екі қатты дененің жанасуы.

Қатты дененің жоғары беті толқынды және бұдыр болады. Ажырау процесінде пайда болған қорытпаның (құйманың) үстіңгі қабаты 20А-ға тең қисықтықта болып, ал қалыпты жұмсақ кристал кварцтың жоғары беті 100А биіктік шығыңқылыққа ие болады. Ең жұмсақ деген металдың беттері биіктігі 0,05-0,1 лек түзу еместікті иемденеді. Бұлар әдетте, кейбір толқынды жоғары беттерде кездеседі. Оны толқын қадамы 1000-10000 мк шамасында , ал оның биіктігі бірнеше микроннан 40мк-ға сай өзгереді. Кеңес оқымыстыларының жұмыстары нәтижесінде жоғары қабаттың бұдырымен толқындылығы егжей-тегжейлі қарастырылды. Нақтылық ретінде жоғары беттің түскен күш әсеріндегі бұдырлық жоғарғы беттің механикалық құрылымының біртекті еместігімен өзгереді. Детальдың дұрыс емес дайындалуы түскен күшпен олардың формаларының өзгеруі екі үстіңгі беттің әрқашанда кішігірім жеке алаңдарда байланысуына әкеледі. Толқындылық салдарынан бұл алаңдар белгіленген облыстарда орналасқан. Байланыс саны түскен күшпен қоса үстіңгі қабаттың бұдырына да байланысты. Байланыстағы қысым олардың конфигурациясына байланысты біркелкі емес.

1-суретте үстіңгі қабаты бұдырлығының профиллограммасы, І-.б суретте толқындылық профилограммасы.

1-Сурет

Қысқан күш әсерінен бірінің үстіне бірі орналасқан үстіңгі қабаттар бір-біріне жақындағанда көп көлемді нүктелерге тиеді. Басында әрекеттесуші денелер әлсіз деформацияланған кейбір аймақтар мен зоналарда орналасқан. Толқын күшінің түсуімен тиісу белгісінің қалыптасуын жояды. Жекелеген белгілер уақытпен пайда болады. Осы дақтарда жоғары температура және кейбір механикалық қабаттардағы градиент пайда болады. Үйкеліс және тозу процесі анализінде үш этапты ажырату керек: 1) үстіңгі қабаттардың әрекеттесуі; 2) үйкеліс процесіндегі үстіңгі қабатқа тиісті болатын өзгерістер; 3) үстіңгі қабаттың бұзылуы.