2. Қарқынды қайрақты тозуға ұшырайтын бөлшектерді жасау.

3. Зерттеу тәжірибелерді модельдеу.

Зертханалық тәжірибелерді моделдеу жөнінде ғылымның қйын сұрақтарының бірі үйкелу және қажалу бойынша, ол үйкеліс бетінің бүлінуі кешенді жағдайлардан анықтау.

Бұл сұрақты шешу, зертханада эксплуатацияда орын бар үйкелу және қажалуды іске асыру, және қажалау құрылғыларының жағдайлық сипаттамаларының алуға мүмкіндік береді. Жақындатылған модельдеу критериялық анықтау, үйкелу процессі табиғатынан болу керек. Процесстің сипаттамалық бөлігі қысу күштерінде пайда болатын, бөгершіктер арасындағы байланыс. Бөгершікті және толқынды беттердің дискретті сипатамасы байланысын шарттандырады. Сырғанауда бұл байланысты нуктелері бет боиынша қозғалады, үйкелісті процесс кезіндегі бұзылу және түзілу қимыл байланыстары деп қарастырып, фрикционды байланысты сипаттайтынын көруге болады. Яғни дақтар сонымен 1см2 номиналды фрикционды байланыс,бет боиынша 1см2 жылжыса, дақтың өмір ұзақтығын табуға болады. Ол берілген нүктеде байланыс орында, және демалу уақыты 2 байланыстар арасында болады. Маңыздысы қай фактор негізгі (қысым, жылдамдық, деформациялық, және температура) екенін анықтау.

10 Билет

1. Антифрикциондық байланыстар .

М.М . Хрущев антифрициондыларды осындай шарттармен құрады:

Антифрикционды жағдай жасау. Шекаралық майлау кезіндегі қасиеті, үйкеліс бетінде төмен температураны қамтамасыз етеді, майлау қабатының аралық қауіпсіздігін жою. Ол қасиеттерге: жоғарғы жылуөткіздік; жоғары жылу қуаттылығы, беттің арнайы геометриялық құрылымы; жоғары үйкеліс аудандарының жеткізуін жақсартады. Мойынтіректі материал қасиеті оңай пластикалық деформацияланады.

Антифрикциондылық мойынтірек материалдарының қасиеттеріне берік шектік қабық майлауды ұйымдастыруға сәйкес келеді. Әр алуан таза металлдар майлаумен әрекеттесуі кезінде әртүрлі белсенділікке ие болады;

Антфрикциондық мойынтірек материалдарының нәтижесінде шектік майлау қабығы тез бұрынғы қалпына келетін қасиететеріне сай келеді.Бұл мойынтірек маталлдың қызу кезінде майдың бөлініп шығу қасиеті кезінде болуы мүмкін. Осыған сүйене отырып кеуек антифрикциондық мойынтіректердің іс әрекетін айтуға болады.

Антифрикциондық мойынтірек материалдарының шектік майлау қабығының аумақ бұзылуынан болған және майлаусыз аумақтық үйкелу кезінде ұзақ төмен үйкелу коэффициеті мен мойынтіректің желінуін мүмкіндігін қамтамыз ету қасиеттеріне сай келеді. Осы қасиеті жұмсақ металлдың жұқа қапталуы немесе қатты негізге енгізілуі әсерінен болуы мүмкін.

Өнделу критерияларын бағалау қабілетін мына формуламен анықтаймыз

Мұндағы :-біліктің айналу кезіндегі бұрыштық жылдамдық

- берілген температурадағы мойынтірек майының тұтқырлығы

- меншікті жүктеме

Металлдық материалдар

Баббит. 20 ғасырдың 40 жылдары құрамында сурьма мен мыстан тұратын қалайы негізіндегі балқыма баббит ұсынылған болатын. Осыған байланысты әртүрлі мойынтірек балқымалырын баббит деп атай бастады. Олардың ішінде ең көп тарағаны антифрикциондық қалайы мен қорғасын негізінде жасалған балқымалары. Баббиттерді толық зерттеген А.М. Бочваров болатын.

Антифрикциондық шойындар. Төмен бағасына қарамастан антифрикционды шойындар кеңінен тарала қоймады, өйткені басқа антифрикционды металлдармен салыстырғанда қажалу беріктігі аз.

Үш түрлі шойын түрлері қолданылады.

1)Пластикалық графитті кукіртпен

2)Модификациялық

3)созымды (жоғары пластикалық қасиетке ие)

Шойындар құрамында еркін графиттар көп болған сайын, соғұрлым ең жақсы антифрикциондық қасиеттерге ие болады.

Антифрикциондық шойындар туралы көптеген зерттеулер жасаған Я.Г. Лифшин және В.А. Кислик болып табылады.