2.Мақсаты:

Инфекциялық процесс түсінігі, инфекция тудыратын микроорганизмдер және оның факторлары, инфекциялық аурулар түрлері және адам организмінідегі рөлі жөнінде студенттердің білімін жетілдіру. Антигенің адам организміндегі ролі туралы білімін жетілдіру.

Оқытудың міндеттері:

Студенттердің білімін қалыптастыру:

- инфекциялық процесс түсінігі, пайда болу факторлары

- инфекциялық аурулар кезеңдері

- инфекциялық процесс даму жолдары

- микроорганизмдердің патогенділігі және вируленттілігі

- микроорганизмдердің патогенді факторлары

- организмнің қорғаныс арнайы емес факторлары

- инфекцияның берілу жолдары

- антигендер, құрылымы және түрлері

Тәжірибелік дағды қалыптастыру:

- умению использовать знания о токсинах, адгезии, колонизации, инвазивной активности микроорганизмов в расшифровке патогенеза и клинических особенностях болезни

- внутрибрюшинному способу заражения лабораторного животного, его вскрытия и интерпретацией полученных данных

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Инфекция. Түсінігі. Пайда болу факторлары.

2. Инфекциялық аурулар кезеңдері.

3 Инфекция түрлері.

4. Микроорганизмдердің патогенді факторлары.

5. Организмнің қорғаныс арнайы емес факторлары

• 6.Антигендер,химиялық табиғаты,қасиеттері.

7. Антигенді детерминанттар және оның табиғаты.

8. Микробты жасушаның антигендері. Оқшаулануы, химиялық құрамы.

9. Гетерогенді антигендер (антигенді мимикрия).

10. Адам организмнің және жануарлар антигендері. Аутоантигендер, изоантигендер.

11.Макрофагтар ролі. Иммунды жауаптағы Т- В-лимфоциттер ролі.

5. Білім беру және оқыту әдістері: (кішігірім топтар, сабақ барысында жұмыс, кейс-стадиялар, пікірталастар, ситуациялық есептер, презентациялар және т.Б.)

Пассивті әдіс - түсіндіру.

Белсенді әдіс – тәжірибелік жұмысты орындау және талқылау, зерттеу хаттамасын толтыру; мультимедиялық мәліметтер базасым, компьютерлік моделдержәне бағдарламалармен жұмыс жасау.

Интерактивті - кішігірім топтарда жұмыс жасау.

6. Әдебиеттер:

Негізгі:

1.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2005. - 734 с.

2.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология (под ред. Воробьёв А.А) МИА., Москва, 2004.- 690с.

3.Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000. - 591 с.

4.Медицинская микробиология /Гл.ред В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

5.Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.:Медицина, 2002. - 352 с.

6.Компьютерная программа "Диаморф" - "Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад.проф. Воробьева А.А.

7.Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.

Қосымша:

1.Борисов Л.Б., Козьмин-Соколов Б.В., Фрейдлин И.С. Руководство клабораторным занятиямпо медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии. - М.: Медицина, 1993.

2.Н.Красилыников А II. Справочник по антисептике. - Минск. - Выс шк.- 1995. - 367с.

3.Галактионов В.Т. Иммунология. - М. - Изд. "РИЦ МДК". - 2000. – 487с.

4.Воробьев А.А. "Микробиология, иммунология". - М.: МИА, 2002.

5.Воробьев А.А., Кривошейн Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарнаямикробиология. - М.: Издательский центр "Академия" – 2003. – 464 с.

6.Аравийский Р.А., Горшкова Г.И. Практикум по медицинской микологии. - С-Пб. - 1995. - 50 с.

7.Всант P., Мосс У., Уивер Р. Определитель нетривиальных патогенных грамотрицательных бактерий (аэробных и факультативно-анаэробных). - М.: Мир, 1999. – 791 с.

8.Внутрибольничные инфекции // Под ред. Р.П.Венцелла. - М.:Медицина, 1990.- 656 с.

9.Саттон Д., Фотергилл А., Ринальди М. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир, 2001. - 470 с.

10.МаянскийА.Н.Микробиология дляврачей. - Нижний Новгород: Издательство Нижегородской государственной медицинской академии, 1999. — 400 с.

11.Котова А.Л. Клиническая микробиология: Методические указания.-Алматы, 2004.- 162с.

12.Тец В.В. Справочник по клинической микробиологии – СП Стройлеспечать. – 1994.– 224 с.

13.Определитель бактерий Берджи /Под ред Д.Хоулта, Н.Крига, П.Снитаи др.// М.: Мир, 1997. - в 2 томах.

14.Вопросы общей вирусологии, под ред. Кисилева И.О. Санкт- Петербург, 2007, 375 с.

15.Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб. О.К.Поздеев; под ред. В.И.Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД,2004.-768 с

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Медициналық микробиология , Алматы,2011,683 б Рамазанова Б.А, Кудайбергенұлы К.К редакциялаумен.

2.Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова және т.б. Микроорганизмдер морфологиясы.(оқу- әдістемелік құрал) Алматы,2007, 131б.

3.Б.А. Рамазанова, К.К Құдайбергенұлы, А.Л Котова. Инфекция туралы ілім.(оқу-құралы) Алматы 2007,111 б .

4.Б.А.Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер физиологиясы. (оқу - әдістемелік құрал). Алматы,2007, 126 б.

5.Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер экологиясы. (оқу- құралы). Алматы, 2007, 95 б.

6.Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микробтарға қарсы қолданылатын препараттар (оқу- құралы) Алматы, 2007.,47 б.

7.Микробиология және вирусология (жалпы бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова, Койшебаева К.Б., Бисимбаева С.К., Калина Н.В./. 1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2005. – 208 б.

8.«Микроорганизмдердің морфологиясы» оқу құралы, Астана, 2004, 32б.; Микробиология және вирусология (жеке бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Ә.Ө.Байдүйсенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова /1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2006. – 199 б.

Қосымша:

1.Жалпы микробиологиядан лабораториялық сабақтар бойынша оқу-әдістемелік құрал (А.Л. Котованың ред.). – Алматы, 1997.

Ағылшын тілінде:

Негізгі:

1.Richard V Georing, Hazel M Docrell, Mark Zukerman, Derek Wakelin, Ivan M Roit, Cedric Mims,Peter L Chiodini “Medical Microbiology”,4^th Edithion, 2008, UK, p.656.

2.Jacquelyn G Black “Microbiology”,7 ^th ,WILEY,2010,p.846

3. Patric R Muray,Ken S Rosenthal, Michael F Pfaller “Medical Mcrobiology”,5^th Edithion, 2008,p.962

4. Cedric Mims, Hazel M Docrell, Richard V Georing , Ivan M Roit, Derek Wakelin, Mark Zukerman, “Medical Microbiology”,3^th Edithion, 2004, ELSEVIER MOSBY, p.659.

5. Geo F Brooks,Kaaren C Carroll, Janett S Butel, Stephen F Morse,24^th Edithion, JAWETZ,MELNICK&ADELBERG^S

6. Mark Gladwin, Bill Trattler, “Clinical Microbiology”, 4^th Edithion, MedMaster, Miami, 2007, p.393.

7. Anathanarayan R., Paniker C.K.J. Text book of microbiology. Orien Longman. Seven edition, 2005.

8. Medical microbiology. Ed.by Inta Ozols. Elsevier Mosby, 2004.

Қосымша:

1.Robert M Diamond “Designing Assessing Courses and Curricula”, 3^th Edithion,Jossey-Bass,2008,p.487

2.Patric Leonardi “Microbiology Study Guide: Key Review Questions and Answers”, Silver Educational Publishig,2005,p.78

3.N.Cary Engelberg,Victor DiRita,Terence S Dermondy, “Mechanisms of Microbial Disease” , 4^th Edithion,Lippincton Williams&Wilkins,2007,p.762

4.William F Strohl, Harriet Rouse, Bruce D Fisher, “Microbiology”, Lippincton^s,2001,p.516

5.Jawetz, Melnic & Adelberg. Medical microbiology. Singapore. 2004.

6.Arora D.R. Text book of microbiology. CB. 2001.

7.William A. Stradit, Harriet Rouse, Bruce D. Fisher. Microbiology. 2001, Lippencott, Williams and Wilkins

8.Black Jacquelyn G. Microbiology. Principles & Applications, 1996 by Prentice-Hall, New Jersey

9.Medical microbiology. An introduction to Infectious Diseases. Ed. by Ryan Kenneth J. Appleton and Lange. Stamford, Connecticut, 1998.

10.Toni Hart, Paul Shears. Atlas de Roche de Microbiologie. - Paris., 1997.- 314р.

Бақылау (сұрақтар,тесттер, есептер, т.б.):

Сұрақтар:

1. «Инфекция», «инфекциялық процесс» түсініктеме

2. Инфекциялық аурулардың пайда болу жағдайлары.

3. Инфекциялық аурулар кезеңдері.

4. Инфекциялық процесс даму жолдары.

5. Инфекциялық процесс түрлері

6. «Патогенділік және вируленттілік» түсініктеме.

7. Микроорганизмдер патогенді факторлары. Сипаттама.

8. Организмнің арнайы емес факторлары.

9. Инфекциялық процестің таралуына байланысты инфекция түрлері.

10.Қоздырғыштың локализациясына байланысты инфекция түрлері

11.Реинфекция. Анықтама.

12. Суперинфекция. Анықтама.

13.Рецидив. Анықтама.

14. Интенсивтілік дәрежесіне байланысты инфекция түрлері.

15. Қоздырғыштың пайда болуына байланысты инфекция түрлері.

16. Микроорганизмдер патогенділігі.

17. Микроорганизмдер вируленттілігі

18. Микрорганизмдер патогенді факторлары

19. Патогенді ферментер. Сипаты.

20. Вирусты инфекциялар негіздері.

21. Септикопиемия. Анықтама

22. Қоздырғыштың инфицирленген дозасы. Анықтама.

23. Бактериотасымалдаушылық. Анықтама.

24. Организмнің арнайы емес қорғаныс факторлары.

25. Терінің және кілегей қабатының сүзгілік және бактерицидті қасиеттері

26. Қалыпты микрофлора. Сипаты.

27. Организмнің жасушалық қорғаныс факторлары.

28. Лизоцим,табиғаты, әсер ету механизмі.

29. Комплемент,қасиеттері, иммунитеттегі ролі. Қызметтері.

30. Фагоцитоз.Иммунитеттің жасушалық қабаты. Фагоцитоз кезеңдері.

31. Интерферон мақсаты.

32. Инвазивтілік. Және қандай аурулармен байланысты?

33. Микроорганизмдердің антифагоцитарлы факторлары, мысалдар.

34. Жұғу жолдарына байланысты инфекция түрлері?

35. Қоздырғыштар, механизмі және жұғу жолдары.

36. Табиғи иммунитеттің қорғаныс механизмдері

37. Пропердин жүйесі.

38.Антигендер. Құрылымы. Классификациясы.

39. Бактериялық жасушаның антигендері. Жасушалар антигендері.

40.Антигендер қасиеттері.

41.Изо- және гетероантигендер. Сипаттама.

42.Аутоантигендер. Сипаттама..

43.Гистологиялық байланысу антигендер. HLA жүйесі. Сипаттама.

Жағдайлық есептер:

1. Алтынды стафилококк дақылы құрсақ ішіне жұқтырылған ақ тышқанның өлігін жарған кезде ішкі ағзаларының зақымданғаны. Ол жерде іріңді ошақтар пайда болғаны анықталды. Ол микробтың қандай қасиетімен байланысты деп ойлайсыз?

2. Жаңа туған нәрестелердің улы заттарға сезімталдығы өте төмен. Оны немен түсіндіресіз?

ТЕСТЫ:

1. ШАРТТЫ ПАТОГЕНДІ МИКРОБТАР ТУДЫРАТЫН БЕЛГІЛЕРГЕ ЖАТПАЙДЫ:

1. Қатаң айқындалған ағзалық локализация

2. Полиэтиологиялық

3. Аралас инфекция тәрізді ағады

4. Қоздырушының антибиотиктерге тұрақтылығы

5. Жиі ауруханаішілік пайда болады

2. ИНФЕКЦИЯ:

1. Микробиоценоз

2. Бiр популяцияның екiншiсiнiң тiршiлiк әрекетiн басуы

1. Жұғу

2. Патогендi екi микробтың тiршiлiк түрi

3. Түраралық қатынастардың түрi

3. ИНФЕКЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСС ДАМУ ҮШІН ҚАЖЕТ:

4. Қалыпты микрофлораның макроорганизммен симбиозы

5. Патогендi микробтың болмауы

6. Әлсiз фагтың енуi

7. Қабылдаушы макроорганизмге қоздырғыштың енуi

8. Сыртқы ортаның қалыпты жағдайы

9. ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АУРАЛАРҒА ТӘН СИПАТТАМА:

1.Сырқаттың кезеңмен өтуi

2.Жұққышсыздық

3.Жасырын кезеңiнiң бiрдей болуы

4.Күмәндi кезеңiнiң болмауы

5.Фагоцитоздың төмендеуi

10. МИКРОБТАРДЫҢ ТАРАЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ИНФЕКЦИЯ ФОРМАЛАРЫ:

1.Ошақтық

2.Септимеция

3.Өткір

4.Созылмалы

5.Экзогенді

11. ИНФЕКЦИЯ ФОРМАЛАРЫ:

1.Бактерия тасымалдаушы

2.Мутуализм

3.Комменсализм

4.Синергизм

5.Паразитизм

12. РЕИНФЕКЦИЯ:

1.Басқа түрдің бактериямен қайта жұқтыру

2.Сауыққаннан кейін сол қоздырушымен қайта жұқтыру

3.Тұрақты иммунитетті ауруларда туады

4.Қалыпты микрофлорадан болуы мүмкін

5.Эндотоксин бөлетін бактериялармен жұқтыру

13. СУПЕРИНФЕКЦИЯ:

1.Сауыққаннан кейін сол қоздырғышпен қайта жұқтыру

2.Біріншілік аурудың ликвидациясына дейін сол қоздырғышпен қайта жұқтыру

3.Эндотоксин бөлетін бактериялармен жұқтыру

4.Тұрақты иммунитетті ауруларда туады

5.Қалыпты микрофлорадан болуы мүмкін

14. РЕЦИДИВ:

1.Екіншілік жұқтырудың есебінен толық жазылғаннан кейін сол қоздырушымен қайта ауыруы

2.Организмде патогенді микроб, бірақ ауру тудырмайды

3.Аурудың тоқтағаннан кейін біраз уақыттан кейін ағзада қалып қойған қоздырушылардың есебінен пайда болуы

4.Негізгі инфекциялық қоздырушыға басқалары бірігетін инфекция формасы

5.Біріншілік аурудың ликвидациясына дейін сол инфекциямен қайта ауыруы

15. ТАРАЛУЫНЫҢ ИНТЕНСИВТІЛІГІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ИНФЕКЦИЯ ФОРМАЛАРЫ:

1.Пандемия

2.Эпидемия

3.Эндемия

4.Барлық аталған формалар

5.Аталған формалардың ешқайсысы

16. ИНФЕКЦИЯ КӨЗІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ФОРМАЛАРЫ:

1.Эпидемия

2.Латентті

3.Зоонозды

4.Экзогенді

5.Бактериемия

17. МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ПАТОГЕНДІЛІГІ:

1.Микроорганизмдердің реактивтілігіне тәуелді

2.Түрлік белгісі болады

3.Әрдайым паразитизммен байланысты

4.Резистентті ағза шарттарында байқалады

5.Агрессивтілік пен инвазивтілік болмайды

18. МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ВИРУЛЕНТТІЛІГІ:

1.Патогенділік факторы болып табылмайды

2.Штаммның индивидуальдық белгісі

3.Жануарларға пассирование кезінде өзгермейді

4.Генотипикалық белгісі болып табылады

5.Антиген-антидене кешенінің түзілуіне тәуелді

19. БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ВИРУЛЕНТТІЛІГІ НЕГІЗДЕЛГЕН:

1.Лактаза ферментінің болуымен

2.Споралардың болуымен

3.Адгезия мен колонизациямен

4.Кірпікшелер бар кезде байқалады

5.Лизосоманың болуымен

20. БЕЛОКТЫҚ ТОКСИНДЕР:

1.Цитотоксиндер

2.Эндотоксиндер

3.Липополисахаридтер

4.Пептидогликан

5.Тимин

21. ЭНДОТОКСИН:

1.Грам теріс бактериялардың О-антигендерде бірдей

2.Таңдау әрекеті бар

3.Термостабильді

4.Анатоксиндерді дайындауда қолданылады

5.Белоктық зат болып табылады

22. ОҢ ЖАҚТАҒЫ СӘЙКЕСТІКТІ ТАБЫҢЫЗ:

А. Экзотоксиндер 1. Өмір сүру қарқыны процессінде бөлінеді

Б. Эндотоксиндер 2. Тропизмнен айырылған

3. Әлсіз антигендер

4. Термолабильділер

5. Өте токсикалық

6. Аздап улы

7. Әрекет спецификасы байқалад

23.ИНВАЗИЯНЫҢ ФАКТОРЛАРЫ:

1.Гиалуронидаза

2.Фибринолизин

3.Липаза

4.Каталаза

5.Липопротейдтер

24. БЕЛОКТЫҚ ТОКСИНДЕРГЕ ТӘН:

1.Органотроптық

2.Әлсіз антигендік қасиеттері

3.Физико-химиялық факторларға тұрақтылығымен

4.Термостабильді

5.Улы емес

25. ЭНДОТОКСИНДЕР:

1.Липополисахаридтер

2.Анатоксинге ауысады

3.Микробты жасушаның денесімен байлаанысты емес

4.Жоғары спецификалық

5.Термостабильді зат болып табылады

26.ТОКСИГЕНДІ ДИФТЕРИЙЛІК ТАЯҚШАНЫҢ ГЕНІ ОРНАЛАСҚАН:

1.Плазмидада

2.Фаг ДНҚ-сында

3.Нуклеотидте

4.Хромосомада

5.РНҚ молекуласында

27. ПАТОГЕНДІЛІК ФЕРМЕНТТЕРІ:

1.Плазмокоагуляция

2.Липаза

3.Каталаза

4.Лецитиназа

5.Протеиназа

28.ВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ НЕГІЗДЕЛГЕН:

1.Қысқа инкубациялық периодпен

2.Облигаттық паразитизммен

3.Бактериемияның дамуымен

4.Вирус геномы мен организм жасушасының геномы арасындағы ррип жоқтығынан

5.Әрекет спецификасының болмауымен

29. СЕПТИКОПИЕМИЯ:

1.Қоздырушы қан тогымен көбейетін жерде мүшелер мен ұлпаларға енгізіледі

2.Қоздырушы көбейетін жерде қанда орналасады

3.Қоздырушы кіретін қақпалар жерінде орналасады,қанмен токсин тасымалданады

4.Толық сауыққаннан кейін сол қоздырушымен қайта жұқтыру

5.Ауру тоқтағаннан кейін біршама уақыттан кейін аурудың жаңаруы

30.ҚОЗДЫРУШЫНЫҢ ИНФИЦИРЛЕЙТІН МӨЛШЕРІНЕ ТӘН ЕМЕС:

1.Қоздырушының түріне тәуелді

2.Инфекционды процессті тудыра алатын микробтық жасушалардың минимальді мөлшері инфекция формасына тәуелді

3.Оның вируленттігіне тәуелді

4.макроорганизмнің иммундық және спецификалық емес жүйесінің жағдайына тәуелді

31.СОЛ ЖАҚ КОЛОНКАДАҒЫ БЕЛГІСІ БОЙЫНША ОҢ ЖАҚ КОЛОНКАДАҒЫ ИНФЕКЦИЯ ФОРМАСЫН АНЫҚТАҢЫЗ:

1. Инфекция көзі А. Аутоинфекция

2. Организмде қоздырушы локализациясы Б. Бактериемия

3. Қоздырушы табиғаты В. Бактериалық

4. Табиғаты мен таралуы Г. Рецидив

5. Аурудың қайта көрінуі Д. Антропонозды

32.БАКТЕРИЯ ТАСЫМАЛДАУШЫЛЫҚҚА ТӘН ЕМЕСІН КӨРСЕТІҢІЗ:

1.Клиникалық жазылудан кейін қоздырушының бөліну жағдайы

2.Иммунизациядан кейін қалыптасады

3.Инфекция көрінетін белгілерсіз өтеді

4.Клиникалық байқалмайды

5.Сау түрінде де дамуы мүмкін

33.1 КОЛОНКАДАН БАСҚА 4 ПУНКТТАРМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ЕМЕС 1 ПУНКТТЫ ТАҢДАҢЫЗ. П КОЛОНКАСЫНАН 1КОЛОНКАДАҒЫ 4 ПУНТТІ БАЙЛАНЫСТЫРАТЫН ПУНКТТІ ТАҢДАҢЫЗ:

1 П

1. Клиникалық жазылғаннан кейін А. Симптомсыз

қоздырушының бөлінуі Б. Суперинфекция

жалғасатын кезең В. Бактерия тасымалдаушылық

2.Постинфекциялық иммунитетің Г. Рецидив

әлсіз қысымында Д. Персистенция

қалыптасады

3. Клиникалық байқалмайды

4. Сау түрінде де дамуы мүмкін

34.АУРУ КЕЗЕҢІНЕ ТӘН ҚОЗДЫРУШЫНЫҢ ӘРЕКЕТІН КӨРСЕТІҢІЗ:

А. Инкубациондық 1.Көбеюдің интенсивтілігі

Б. Продромальді 2. Сезімтал жасушалардың адгезиясы

В. Аурудың қызған шағы 3. Көбеюдің тоқтауы мен қозырушының өлімі

Г. Реконвалесценция 4. Сезімтал жасушалардың колонизациясы

35.СЕЗІМТАЛ ЖАСУШАЛАРДА МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ АДГЕЗИЯСЫ ҚАЙ КЕЗЕҢДЕ ӨТЕДІ:

1.Инкубациялық

2.Продромальдық

3.Аурудың асқынған шағында

4.Реконвалесценцияда

36.ИНКУБАЦИЯЛЫҚ КЕЗЕҢГЕ ТӘН ЕМЕС:

1.Инфекциондық агенттің енуінен басталған уақыт

2.Сезімтал жасушалардағы микробтардың адгезиясы

3.Аурудың спецификалық белгілерінің байқалуы

4.Ауру қоршаған ортадағыларға қауіпті емес

5.Бірнеше сағаттан бірнеше аптаға дейін созылады

37.ПРОДОРМАЛЬДЫ КЕЗЕҢГЕ НЕ ТӘН ЕМЕС:

1.Сезімтал жасушалардағы микробтардың адгезиясы

2.Сезімтал жасушалардың колонизациясы

3.Аурудың спецификалық белгілерінің байқалуы

4.Бірнеше сағаттан бірнеше аптаға дейін созылады

5.Аурудың көпшілік жағдайында қоздырушы ішкі ортаға бөлінеді

38.ӘРІППЕН КӨРСЕТІЛГЕН СОЛ ЖАҚ КОЛОНКАДАҒЫ ВИРУЛЕНТТІЛІК ФАКТОРЫНА САНМЕН КӨРСЕТІЛГЕН ОҢ ЖАҚ КОЛОНКАДАН НЕ ТӘН:

А. Инвазия 1. Ішке эпителиальдық жасушалар мн лейкоциттердің енуі

Б. Агрессия 2. Жасушалардың беткейіне жабысуы

В. Пенетрация 3. Микроорганизмнің қорғаушы күштерінің басылуы

Г. Адгезия 4. Тіндерге байланыстыратын және кілегейлі барьерлер арқылы енуі

5. Гиалуронидаза мен нейраминидазаның өнімдерімен байланысты

39.БЕЛОКТЫҚ ТОКСИНДЕРГЕ ЖАТПАЙДЫ:

1.Цитотоксиндер

2.Мембранатоксиндер

3.Ункционалды блокаторлар

4.Липополисахаридтер

5.Эксфолиатиндер

40.МЕМБРАНАТОКСИНДЕРГЕ НЕ ЖАТПАЙДЫ:

1.Лейкоцилиндер

2.Энтеротоксиндер

3.Гемолизиндер

4.О-стрептолизин

5.Тетанозилин

41.СТАФИЛОКОКК ГЕМАТОКСИНІ ҚАЙ КЕЗЕҢДЕ БАЙҚАЛАДЫ:

1.Адгезия

2.Инвазивтілік

3.Агрессия

4.Антифагоцитарлық әрекетте

5.Гемолиз зонының түзілуінде

42.КОРД - ФАКТОРДЫҢ БОЛУЫ ҚАНДАЙ МИКРОБТАРДА ВИРУЛЕНТТІЛІК БЕЛГІСІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ:

1.Стафилококк

2.Стрептококк

3.Туберкулез таяқшасы

4.Ішектік таяқша

5.Дизентерия таяқшасы

43.ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АУРУЛАРҒА ТӘН ЕМЕС:

1.Жұқтырушылық

2.Ағын циклдығы

3.Инкубациялық кезеңнің болуы

4.Постинфекциондық кезеңнің болуы

5.Сол қарыншаның гипертрофиясы

44.ЖАҢА ТУЫЛҒАНДАРДЫҢ ТОКСИКАЛЫҚ ЗАТТАРҒА СЕЗІМТАЛДЫҒЫНЫҢ ТӨМЕНДЕУІ БАЙЛАНЫСТЫ:

1.Терілік ареактивтілік

2.Микроорганизмдердің түрлік меншіктігі

3.Қоздырушының вируленттігі

4.Жүйке жүйесі мен лимфоидтық тіннің құрылысының дамуды жалғастыруының физиологиялық ерекшеліктеріне

5.Сезгіш жасушалардағы микроб адгезиясы

45.МИКРОБТАРДЫҢ ТАРАЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ИНФЕКЦИЯ ФОРМАЛАРЫНА ЖАТПАЙДЫ:

1.Жергілікті инфекция

2.Бактериемия

3.Септицемия

4.Токсико-септикалық шок

5.Реинфекция

46.ПАТОГЕНДІ ФЕРМЕНТТЕРГЕ МЫНАДАН БАСҚА БАРЛЫҒЫ ЖАТАДЫ:

1.Плазмокоагулаза

2.Лидаза

3.Гиалуронидаза

4.Лецитоветиллаза

5.Нейраминидаза

47.ШЫРЫШТЫ ҚАБЫҚТАРДЫҢ БАРЬЕРЛІК ФУНКЦИЯСЫ:

1.Антогонистикалық әрекет

2.Механикалық барьер

3.Комплемент әрекеті

4.Вакцина егуде байқалады

5.Түрлік белгісі бар

48.ҚАЛЫПТЫ МИКРОФЛОРАНЫҢ ҚОРҒАНЫШТЫҚ РОЛІ:

1.Барьерлікфиксирлеуші

2.Механикалық барьер

3.Антогонистикалық әрекет

4.Лизоцимнің бактериоцидтік әрекеті

5.Адамда кездеспейді

49.ИММУНИТЕТТІҢ ЖАСУШАЛЫҚ ФАКТОРЫ:

1.Комплемент

2.Фагоциттер

3.Пропердин

4.Антиденелер

5.Лейкиндер

50.ЛИЗОЦИМ:

1.Көмірсу

2.Липопротеид

3.Мураминидаза ферменті

4.Фагоцитозды белсендіреді

5.Қалыпты микрофлораны басады

51.ЛИЗОЦИМ КӨП ЖАҒДАЙДА ӘСЕР ЕТЕДІ:

1.Грам оң бактериялар

2.Трипсин бар жерде грам теріс бактериялар

3.Макроорганизм

4.Фагоцитоз

5.Шырышты қабық

52.КОМПЛЕМЕНТ:

1.Қанның протеаз жүйесі

2.Липополисахарид

3.Микробтардың лизисін тудырмайды

4.Жасуша қабырғаларының өткізгіштігін қзгертеді

5.Нуклеопротеид

53.КОМПЛЕМЕНТТІҢ НЕГІЗГІ ҚАСИЕТТЕРІНЕ ТӨМЕНДЕГІЛЕРДІҢ БАРЛЫҒЫ ЖАТАДЫ МЫНАДАН БАСҚА:

1.Термолабильді

2.Иммундық лизис тудырады

3.Иммуноглобулин болып табылады

4.Бактерицидтік әрекет етеді

5.Антигенантидене кешенімен байланысаады

54.КОМПЛЕМЕНТ АҒЗАДА НЕГЕ ҚАТЫСАДЫ:

1.Организмді микроорганизмдерден босатуда

2.Ісік жасушаларын жояды

3.Трансплантатты итеруде

4.Иммундық жауаптың индукциясы

5.Фагоцитозды тежеуде

55.КОМПЛЕМЕНТТІҢ ҚОРҒАНЫШ ФУНКЦИЯСЫ:

1.Жасуша қабырғаларының өткізгіштігін өзгертеді

2.Вирустың өнімін басады

3.Микроорганизмдерді жояды

4.Иммундық лизис тудырады

5.Бактериостатикалық әрекет

56.ПРОПЕРДИН ЖҮЙЕСІНЕ КІРЕДІ:

1.Реттеуші белоктар

2.Комплемент

3.Қалыпты антиденелер

4.Лизоцим

5.Диагностикум

57.БЕТА ЛИЗИНДЕР:

1.Иммуноглобулиндер

2.Қан сарысуының бактерицидті заты термолабильділеу

3.Төмен молекулалы белок

4.Комплемент бар кезде ғана белсенді

5.Емдеу үшін қолданылады

58.МАКРОФАГТАР:

1.Нейтрофилдер

2.Эритоциттер

3.Моноциттер

4.Купфер жасушалары

5.Ретикулярлық жасушалар

59.ҚОЗҒАЛАТЫН МАКРОФАГТАР:

1.Моноциттер

2.Ретикулярлы жасушалар

3.Эндотелия жасушалары

4.Жұлын стромасы

5.Нейтрофилдер

60.ФИКСАЦИЯЛАНҒАН МАКРОФАГТАР:

1.Лимфа жіпшесінің макрофагтары

2.Қан моноциттері

3.Серозды қабықша макрофагтары

4.Купфер жасушалары

5.Базофилдер

61.ФАГОЦИТАРЛЫҚ ЖАСУШАЛАР ФУНКЦИЯСЫ:

1.Антидене синтезіне қатысады

2.Микроорганизмдерді жою

3.Бактерицидтік әрекет

4.Антогонистік әрекет

5.Антиген-антидене кешенімен байланысады

62.АНТИГЕННІҢ ИМУНОГЕНДІГІ БАЙЛАНЫСТЫ:

1. Бөтендігімен

2. Молекулалық массасының томендігі

3.Вируленттілігімен

4.Патогендігімен

5.Белгілі физико-химиялық жағдай

63.АНТИГЕНІҢ ЭПИТОПТЫҚ ФУНКЦИЯСЫ:

1. Антидененің пайда болуына ықпал етеді

2. Микробтардың ас қорытуын реттейді

3. Фагоцитозды активтендіреді

4. Антидененің активті орталығымен байланысады

5. Сарысулық имунноглобулиннің дисперстігін өзгертеді

4. КОРПУСКУЛЯРЛЫ АНТИГЕДЕРГЕ ЖАТАДЫ:

1. Жұмыртқаның ақуызы

2. Эритроциттер

3. Микробтық экстрактілер

4. Токсиныдер

5. Лейкоциттер

64. АУТОАНТИГЕНДЕР:

1. Әрбір дараны бір-бірінен ажыратуға болатын антиген

2. 2.Антиденелер туғызатын организмнің меншікті антигендері

3. Әр түрлі микробтардан табылған ортақ антигендер

4. Ақуызды түрспецификалық антигендер

5. Тіндік, органдыұ спецификалығы айқын емес аұуызды антигенер

65.ОРГАНИЗМДЕ АУТОГЕНДЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУЫ БАЙЛАНЫСТЫ:

1. микроорганизмдердің ұлпаларының зақымдануы

2. Толеранттылық

3. Бөлек жасушаларының мутациясы

4. Төмен температурамен әсер ету

5.Антибиотиктермен

66. ГРАМ-ОҢ БАКТЕРИЯЛАРЫНЫҢ АНТИГЕНІ:

1. 1.О-сомалық

2. Тейхой қышқылы

3. Н-антиген

4. Изоантиген

5. Vi-антиген

67 ГЕТЕРОГЕНДІК АНТИГЕНДЕР:

1. Бактериялық токсиндер

2. Изоантиген

3. Микроорганизмдердің,жануарлардың,өсімдіктердің антигендерінің ортақтығы

4. Организмнің өзіндік антигендері,антидене пайда болуыны ықпал етеді

5.Организмнің бүкіл жерінде орналасқан

68. ГРАМ-ТЕРІС БАКТЕРИЯЛАРЫНЫҢ АНТИГЕНІ:

1. Изоантиген

1. 2.Қорғаныш антигені

2. ЛПС

3. Тейхой қышқылы

4. Аутоантигендер

69. ВИРУСТЫҚ АНТИГЕНДЕР:

1. Гемагглютининдер

2. Тейхой қышқылы

3. Изоантиген

4. Аутоантиген

5. Н-флагелярлық

70. О-АНТИГЕН:

1. Полисахаридо-полипепетидо-липоидтық комплекс

2. Термолабильдік

3. Кірпікшелерде орналасқан

4.төмен молекулалық салмаққа ие

5. Спецификалығы жоқ

71. АНТИГЕНДЕРДІҢ ИММУНОГЕНДІЛІГІНІҢ НЕГІЗГІ ШАРТТАРЫНА ЖАТПАЙДЫ:

1. Коллоидты жағдай

2. Иммунокомпетенттік организммен байланысуы

3 Анықталған химиялық табиғат

4. Синтетикалық табиғат

5. Бөтенділік

72.АНТИГЕНДІК МИМИКРИЯ СИПАТТАМАСЫНА ЖАТПАЙДЫ:

1. Микробтардың авируленттік бір факторы

2. Қоздырушыда тоғысқан жауап қайтарушы антиген мен адам антигенінің болуы

3. Микробтардың микроорганизмнің қорғаныштық күшінен өтіп сол жерде көбею мүмкіндігі

4. Қоздырушынының әсерінен иммундық жауаптың томендеуіне алып келеді

5. Аурудың нашарлауыны алып келеді

73.ПРОТЕКТИВТІ АНТИГЕН (ДҰРЫС ЕМЕС ЖАУАПТЫ ТАБЫҢЫЗ):

1. кірпікшелерде орналасқан

2.Қорғаныш

3. Науқас адамда пайда болады

4. Зақымдалған ұлпалардың экссудатында табылады

5. Сібір язвасын, обаны, бруцеллезді тудыртады

74.СУПЕРАНТИГЕНДЕРГЕ БАРЛЫҒЫ ЖАТАДЫ,ТЕК:

1. МНС молекуласымен байланысады

2. МНС-тің сыртқы бөлігіндегі молекуласымен байланысады

3. Антиген спецификалық Т-лимфоциттермен танылады

4. Көптеген Т-лимфоциттермен танылады

5. Инетрлейкин-2-нің шамадан тыс пролиферациясын стимулдейді

75.ГЕТЕРОГЕНДІК АНТИГЕНДЕР:

1. Кейбір түрдің өкілдерінде анықталады

2. Идиопатикалық вариацияға ие болуы

3. Макрофагтарға спецификалық

4. Бір-бірімен байланыспаған түрлерде кездеседі

5. Тромбоциттердің беткейінде пайда болады

ТЕЗАУРУС (глоссарий):

Инфекциялық процесс

Фагоцитоз

Комплемент

ЕКК

Патогенділігі

Вируленттілігі

Анитиген

Сабақтың болжамды жоспары:

№ р/н	Сабақтың этабы	Сабақ этабының мазмұны	Оқу әдісі (оқытушының таңдауы бойынша )	Бақылау әдістері (оқытушының таңдауы бойынша )	Берілген уақыт, этап / мин
1	Кіріспе	Сәлемдесу, белгілеу, тақырыпты, мақсаты мен міндеттерін айту, компетенцияларға тоқталу, мотивациялық сипаттама	-	-	10 мин.
2	Ақырғы білім деңгейлерін бақылау	Тақырып бойынша ақырғы және ағымды білім деңгейлерін анықтау	-	Тестілеу Ауызша	5 мин. 25 мин.
3	Серпіндіру	-	Интерактивті	-	5 мин.
4	Үзіліс	-	-	-	5 мин.
5	Негізгі этап	Аяқталмаған фагоцитоз жағындысын микроскопия лау. Алынған нәтиже бойынша бағалау. Зерттеу материалын Петри табақшасына себу. Менингококты инфекцияның диагностикалық алгоритмін салу.	Пассивті (түсіндіру, демонстрация, бақылау). Белсенді (Тәжірибелік жұмыстарды орындау және талқылау, хаттамаларды, жұмыс дәптерін толтыру,мультимедиялық мәліметтер базасымен, компьютерлік моделдермен және бағдарламалармен жұмыс жасау.) Интерактивті (ситуациялық есептер, кроссвордтар шығару, кішігірім топтарда жұмыс жасау, блиц-сауал, ролдік ойындар, оймен штурм, критикалық ойлау, мини-зерттеулер)	Жұмыс дәптерлерін тексеру	30 мин.
6.	Сабақты қортындылау. Жеткен жетістіктерді талқылау және қойылған міндеттерді, үйренген компетенцияларды шешу. Бағаларын айту және жорналға қою	Бағалау парағын толтыру	Пассивті	-	5 мин
7.	Үй тапсырмасына комментарии келесі сабақ тақырыбы бойынша	-	Пассивті	-	5 мин

6 .Тақырып. Иммунитет. Иммунитет түрлері. Антидене. Инфекциялық аурулардың иммунды алдын-алуы және иммунды терапиясы. Иммунды патологиялық жағдайлар. Инфекциялық аурулардың алдын алуы үшін Ұлттық күнтізбемен танысу.